Չորս խմբակցությունները երեկ «բեք վոկալ» էին. Էդուարդ Շարմազանով

Խորհրդարանական 4 խմբակցություններ՝ «Հայ ազգային կոնգրեսը», «Ժառանգությունը», «Հայ յեղափոխական դաշնակցությունը» և «Բարգավաճ Հայաստանը», միանալով «Դեմ եմ» նախաձեռնությանը, երեկ Ազատության հրապարակում հանրահավաք անցկացրին՝ ընդդեմ հունվարի 1-ից ներդրված պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի: Կանխատեսելով, որ շարժումը ձնագնդի էֆեկտ է ունենալու, նրանք խոսեցին միասնական ընդդիմության անհրաժեշտության մասին։

Tert.am-ը երկրում ստեղծված իրադրության շուրջ զրուցեց ԱԺ փոխնախագահ, Հայաստանի հանրապետական կուսակցության խոսնակ Էդուարդ Շարմազանովի հետ:

«Լևոն Զուրաբյանը նախ՝ միասնական խմբակցություն չունի, էլ ուր մնաց՝ միասնական ըննդիմություն ունենա»,–ասաց Էդուարդ Շարմազանովը: 

-Պարո´ն Շարմազանով, ինչպե՞ս եք գնահատում խորհրդարանական 4 խմբակցությունների միավորումը մի շարք նախաձեռնությունների շուրջ, որի արդյունքում Ազատության հրապարակում տեղի ունեցավ բազմահազարանոց հանրահավաք:

–Առաջին՝ եթե չորս խմբակցությունները միասին հավաքվել էին, և Ազատության հրապարակն ամբողջությամբ չէր լցվել, ապա իրատեսական չէ բազմահազարանոց հանրահավաք ասելով՝ գնահատել 4 խմբակցությունների միասնականության հաջողությունը: Երկրորդ՝ այդ խմբակցությունները, ըստ իս, ստիպված էին միավորվել, քանի որ եթե չգնային հանրահավաքին, փաստացի կհայտնվեին քաղաքական գործընթացների լուսանցքում, որովհետև մենք տեսանք, որ ընդդիմության պասիվության, անգործության արդյունքում ակտիվ քաղաքացիական հասարակությունը միավորվում է ո´չ թե քաղաքական ուժերի, այլ՝ քաղաքացիական հասարակության գլխավորությամբ:
Երեկվա հանրահավաքը մի բան ցույց տվեց. չնայած չորս խմբակցությունների ղեկավարների առկայությանը, այնուամենայնիվ, միտինգը ղեկավարում էր ոչ թե կուսակցություններից մեկը, այլ՝ քաղաքացիական հասարակությունը: Քաղաքացիական հասարակությունը ցույց տվեց, որ իրենք են իրենց խնդիրները լուծողները: Եթե երգարվեստի բառապաշարով ասենք՝ 4 խմբակցությունները երեկ «բեք վոկալ» (bach vokal) էին:

-Երեկ այս կուսակցությունների առանձին պատգամավորներ հավաստիացնում էին, որ շարժումը ձնագնդի էֆեկտ է ունենալու ու էլ ավելի մեծ թափ է առնելու։ Դուք հեղափոխության նախադրյալներ տեսնու՞մ եք:

-Իհարկե՝ ո´չ: Նմանատիպ բարձր կոչերն ընդդիմության կողմից վկայում են իրենց ոչ ստրատեգիական իրավիճակի մասին: Իրենք գիտակցում են, որ հասարակության շրջանում լուրջ հենարան չունեն, և, բնականաբար, ստիպված են մեկը մյուսի հետ մրցակցել, մեկը մյուսից ավելի ռադիկալ մտքեր արտահայտել: Որոշ ընդդիմադիր գործիչների քաղաքական կոչերը որևէ պաշտպանություն չգտան քաղաքացիական ակտիվիստների շրջանում, ավելին՝ երբ պառլամենտական հռետորներից մեկը ի լուր հանրության հնչեցրեց հայտնի՝ «Պայքա´ր, պայքա´ր, մինչև վերջ» կարգախոսը, մենք տեսանք, որ քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչները, միտինգի ղեկավարները միանգամից հակադարձեցին՝ «Մե´նք ենք մեր երկրի տերերը» կարգախոսով: Այսինքն՝ այստեղ գործեց հայտնի սկզբունքը՝ ուրիշի կաթսան քո կանոնակարգով մի մտիր:

-Կուսակցությունները երեկ խոստացան, որ միասնական կազմակերպված հանրահավաքները շարունակվելու են։ Ըստ Ձեզ՝ այս կուսակցությունների համագործակցությունը երկարա՞տև բնույթ կկրի՝ հաշվի առնելով նրանց քաղաքական հայացքները:

–Այս 4 ուժերից առնվազն՝ երկուսը լուրջ խնդիրներ ունեն իրենց խմբակցությունների ներսում: Խոսքը ՀԱԿ-ի ու «Ժառանգության» մասին է: ՀԱԿ խմբակցության առնվազն՝ երկու պատգամավորներ՝ Նիկոլ Փաշինյանն ու Հրանտ Բագրատյանը, սկսած քվեարկություններից՝ միասնական չեն, ավելին՝ Նիկոլ Փաշինյանը նախաձեռնել է իր սեփական շարժումը: Սա նշանակում է, որ ՀԱԿ-ը ճգնաժամ ունի իր իսկ ներսում, էլ ուր մնաց՝ միավորվի:
Երկրորդ՝ «Ժառանգությունն» իր իսկ խմբակցությունում փոքրամասնություն է դառնում, էլ չասեմ, որ 6 ամիսը մեկ խմբակցության ղեկավար են փոխում: Այդ իմաստով մշուշոտ եմ համարում այս ուժերի միասնությունը, որովհետև դրա համար պետք է մի քանի հատկանիշ՝ գաղափարախոսություն և ընդհանուր ծրագիր, որոնք չկան:
ԲՀԿ-ին դասական քաղաքական ուժ համարելը… Չեմ կարծում որևէ լուրջ վերլուծաբան կարող է պատասխանել, թե այն ինչ ուղղվածություն ունի՝ ընդդիմադի՞ր է, իշխանակա՞ն է: Նրանց մի մասն արտահայտում է ընդդիմադիր կարծիք, մյուս մասը, ընդհանրապես, լռում է: Այս իմաստով մրցակցությունն այս 4 խմբակցությունների ներսում է ՝ ավելի ընդդիմադիր երևալու համար:
Հիմա իրենց մոտ ո´չ թե միասնականություն է, այլ՝ միասնականության իմիտացիա: Նրանք ուզած–չուզած են միավորվել: Իսկ շահը մեկն է՝ քննադատել իշխանությանը: Հայաստանում կա հասարակության հակաիշխանական հատված, և խնդիրը հենց այդ հատվածին տիրանալն է: Դրա համար կա մի ձև՝ ավելի ուժեղ քննադատել իշխանությանը: Այդ 4 խմբակցությունների մեջ սկսել է մրցակցություն՝ ով ավելի շատ կքննադատի իշխանությանը:

–Ամեն դեպքում՝ իշխանությունն անհանգստանալու որևէ առիթ չունի՞ ստեղծված իրադրությունից հետո:

-Նախ՝ միասնականություն չկա, որ մտահոգվենք, կամ՝ ոչ: Կրկնում եմ՝ նրանք միասնական չեն անգամ՝ ներքին հարցերում, բացի ՀՅԴ–ից. խնդիրն այդ է: Մտահոգությունը քաղաքական կատեգորիա չէ, բայց իշխանությունը դրական է վերաբերում դժգոհություններին, հարգանքով է վերաբերում քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներին, հասարակության դժգոհությանը և քննադատությանը: Պատարաստ է լսել, հետևություններ անել մեր դժգոհ քաղաքացիների քննադատություններից:

-«Հայ ազգային կոնգրես» խմբակցության պատգամավոր Լևոն Զուրաբյանը «միացյալ ընդդիմություն» գաղափարն առաջ քաշեց: Հնարավո՞ր է, որ սրանով հող է նախապատրաստվում 2018թ-ին նախագահի միասնական թեկնածուի համար, և արդյո՞ք այդ թեկնածուն կարող է լինել ՀՀ երկորդ Նախագահը Ռոբերտ Քոչարյանը՝ հաշվի առնելով վերջին շրջանում նրա կողմից նկատվող ակտիվությունը:

-Լևոն Զուրաբյանը նախ՝ միասնական խմբակցություն չունի, էլ ուր մնաց՝ միասնական ըննդիմություն ունենա: Թող ջանա, որպեսզի ունենա միասնական խմբակցություն, հետո ամբիցիաներ բանեցնի միասնական ընդդիմություն ունենալու ուղղությամբ:
Ինչ վերաբերում է միասնական թեկնածուին, ապա բոլոր լուրջ քաղաքագետները և քաղաքականությունից քիչ թե շատ հասկացող մարդիկ կասեն, որ ընտրություններից 4 տարի առաջ խոսել միասնական թեկնածուի մասին՝ քաղաքական անգրագիտություն է, իսկ այն քաղաքական գործիչը, որը կփորձի այսօր հանդես գալ որպես ապագայում միասնական թեկնածու, կիրականացնի քաղաքական «ֆալշ ստարտ»: Անկախ նրանից՝ ով է այդ գործիչը, նա ապագայում անելիք չի ունենա: Աբսուրդ է՝ 4 տարի առաջ խոսել ապագայի միասնական թեկնածուի մասին: Մինչև 2018-ը դեռ բազմաթիվ ջրեր են հոսելու:

-Եթե անդրադառնանք հանրահավաք հրավիրելու բուն խնդրին՝ պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգին, հնարավո՞ր է, որ, այնուամենայնիվ, իշխանությունը զիջումների կգնա:

–Իշխանությունը միշտ էլ պատրաստ է ցանկացած առողջ առաջարկ քննարկել, պատասխանել, բայց այս հարցը գտնվում է Սահմանադրական դատարանում, և կոռեկտ չեմ համարում մեկնաբանություն տալ, քանի դեռ որոշում չի կայացվել: Բայց ուզում եմ հիշեցնել, որ այլընտրանք հանդիսացող ԲՀԿ-ն 2010թ-ի դեկտեմբերին կողմ քվեարկելով՝ իր կարծիքն է արտահայտել այս օրիանագծի վերաբերյալ: Պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանը և իր ընկերները, ովեքեր երեկվա սառնամանիքին խոսում էին հրապարակում, կողմ են քվեարկել համակարգին: