Քեսաբահայերը վերադառնում են Քեսաբ

Սիրիայի հայաշատ Քեսաբ քաղաքը Ալ Քաիդա խմբավորման հետ կապ ունեցող գրոհայիններից ազատագրելուց հետո քաղաքում այլևս հարյուր տոկոսանոց անվտանգություն է և քաղաքում առանձնապես մեծ ավերածություններ չկան: Այս մասին Tert.am-ին հայտնեց Սփյուռքի նախարար Հրանուշ Հակոբյանը, ով մեր զրույցից առաջ խոսել էր Քեսաբի քաղաքապետ Վազգեն Չափարյանի հետ:
 

«Ես կարող եմ բերել իր խոսքը, ասում է՝ հարյուր տոկոսանոց ապահովություն է, ավերածություններ չկան, մենք վերադառնում ենք»,- ասաց Հրանուշ Հակոբյանը, ով մեր զրույցի ժամանակ հուզմունքից և ուրախությունից արտասվում էր:

Քեսաբի քաղաքապետը հայտնել է, որ արդեն սկսվել է քեսաբահայերին Լաթաքիայից բերելու գործընթացը: «Ասացի՝ շատ են ավիրե՞լ-թալանել, ասաց՝ չէ, իմ տանից մենակ հեռուստացույցն են թալանել»,- Սիրայի քաղաքապետի հետ զրույցի մի պատառիկ վերապատմեց Հրանուշ Հակոբյանը:

Հիշեցնենք, որ այս տարվա մարտի վերջին զինված ծայրահեղականները գրավեցին Սիրիայի և Թուրքիայի սահմանին գտնվող սիրիական Քեսաբ քաղաքը, իսկ Սիրիայի կառավարական զորքերն էլ շրջափակման մեջ էին վերցրել քաղաքը գրաված զինյալներին:

Քեսաբի դեպքերի մասին տեղի հայկական «Դաշնակցություն», «Հնչակյան» և «Ռամկավար ազատական» կուսակցությունները հանդես եկան համատեղ հայտարարությամբ, որում հնագույն հայաբնակ քաղաքի վրա հարձակումը վերագրվում էր Թուրքիայի կողմից ռազմական և նյութատեխնիկական աջակցությանը:
 

Ժամանակին խոսվում էր այս իրադարձությունների ժամանակ Քեսաբից անհետ կորած հարյուրի հասնող քաղաքացիների մասին, սակայն վերջին օրերի դրությամբ Սփյուռքի նախարարությունը այսպիսի տվյալներ հաղորդում էր 5 ընտանիքների մասին: Հրանուշ Հակոբյանն ասաց, 5-ից 3–ին գտել են, որոնցից մեկն էլ՝ տարիքով մի մարդ այս ընթացքում մահացել է:

«Հիմա 16 ընտանիք Հայաստանում են և արդեն վերադառնալուց հետո ամեն ինչ վերջնականապես կճշտվի … և ասաց՝ ոչ մի կորուստ, ոչ մի բան, շատ ուրախ են»,- պատմեց Հրանուշ Հակոբյանը, ով դժվարացավ պատասխանել՝ Հայաստանում գտնվող սիրիահայ 16 ընտանիքները կցանկանա՞ն վերադառնալ, թե ոչ, բայց նկատեց.«Ամեն դեպքում, քո տունը, ազատ, չե՞ս ցանկանա՞ տեսնել՝ ի՞նչ է, ինչ վիճակ է»:

Լեռնային Ղարաբաղի խորհրդարանի պատգամավոր Վահան Բադասյանը, ով այս օրերին հաճախ էր այցելում Սիրիա, Tert.am-ի հետ զրույցում շնորհավորեց բոլորին Քեսաբի ազատագրման համար՝ ասելով, որ դա շատ կարևոր պատմական և քաղաքական նշանակություն ունի և խորհրդանշական համարեց, որ այս ուրախալի իրադարձությունը գրեթե համընկավ Բաշար ալ Ասադի երդմնակալությանը, որը նշանակված է հունիսի 16-ին:

«Բայց մենք պետք է հասկանանք, որ վերջին հարյուր տարվա մեջ արդեն 4-րդ դեպքն է, որ Քեսաբը գրավվում է թուրքերի կողմից: Դրա համար մենք պետք է որպես ժողովուրդ կարողանանք հոգ տանել, ձեռքներս ծալած չնստենք, և պետք է Քեսաբն ամրապնդվի պաշտպանական կառույցներով»:

Վահան Բադասյանն ասաց, որ նախագահական ընտրություններից հետո (Բաշար ալ Ասադի վերընտրության) բոլորն էլ սպասում էին, որ Քեսաբն ու մյուս երեք գյուղերը վերջնականապես կմաքրվեն «թուրքմեններից, թուրքերից և ծայրահեղականներից»:

Քաղաքագետ Լևոն Մելիք Շահնազարյանը, ով նույնպես ոգևորված էր այս լուրով, նկատեց, որ Քեսաբը, Մերձավոր արևելքի գաղութներն առհասարակ, այլևս դադարել են իսկական իմաստով գաղթօջախներ լինելուց, այլ դարձել են հայրենիք ինչ-որ իմաստով:

«Հիմա այս պայմաններում, երբեմն-երբեմն լսում ես՝ պետք է այնտեղից հայերին տեղահանել։ Ո՞ւր տեղահանել, երկիրը ի վիճակի չէ։ Ուկրաինայից էլ են իր քաղաքացիները փախչում, չգիտեն՝ ուր գնան: Եվ մեկ էլ մի բան կա, ինձ թվում է՝ իշխանությանը՝ պետությանը այս հարցով մի քիչ վստահել է պետք: Իհարկե, պահանջել պետք է, բայց նաև այնպես չէ, որ ՀՀ իշխանությունը ոչինչ չի անում»,- ասաց քաղաքագետը:

Tert.am–ի հետ զրույցում «Ժառանգություն» կուսակցության անդամ Ստյոպա Սաֆարյանը այս իրադարձության կարևորությունը պայմանավորեց մեկ այլ գործոնով ևս: Այն, որ Ասադի կառավարական զորքերը ևս մեկ քայլ առաջ են կատարում երկրում կայունություն հաստատելու ուղղությամբ և Թուրքիայի հետ սահմանը վերահսկելու առումով:

«Իհարկե, Սիրիայում կատարվողն է նաև պատճառ հանդիսացել, որ իսլամիստական այդ խմբավորումները հարձակման են անցել Իրաքում: Այսինքն՝ չկարողանալով Սիրիայում առաջխաղացում ունենալ, նրանք փաստացի տեղափոխվել են Իրաք, և այդ նույն միավորումը՝ Իրաքի Լևանտի բանակ կոչվող ծայրահեղական կազմակերպությունը փաստացի Սիրիայի վրեժը հանում է Իրաքից»,- ասաց Ստյոպա Սաֆարյանը:
Նա ևս շատ էական է համարում հայության պաշտպանության խնդիրը, և այդ առումով Քեսաբի վերադարձը նա առաջարկում է ոչ թե նշան համարել, որ «հայերն ավելի անվտանգ են լինելու, որ այդպիսի հնարավորություն կա»։ Նա, ի վերջո, առաջարկեց չմոռանանք, որ Հալեպում և այլ քաղաքներում շարունակվում են մարտերը: