Հայ մշակույթը քաղաքակրթական համակեցության հիանալի օրինակ է. Դավիթ Մուրադյան

Հայաստանը և՛ իր աշխարհագրական դիրքով, և՛ պատմությամբ, և՛ մեր մշակույթի կազմաբանությամբ քաղաքակրթական հավասարակշռության երկիր է, Tert.am-ի հետ զրույցում նման համոզմունք հայտնեց հայ գրող, կինոգետ Դավիթ Մուրադյանը, ում բնորոշմամբ հայ մշակույթն ազատորեն խոսում է և՛ Արևելքի, և՛ Արևմուտքի հետ:

«Հայ մշակույթը հասկանում է և՛ արևելյան, և՛ արևմտյան քաղաքակրթության նշանային համակարգը: Այդ իմաստով մենք հիանալի օրինակ ենք քաղաքակրթական համակեցության»,- ասաց նա:

«Ավետիք Իսահակյանի Աբու Լալա Մահարին հայոց լեզվով խոսում է ամբողջ Արևելքի ու աշխարհի հետ, Կոստան Զարյանի գրականությունը հայոց լեզվով խոսում է Արևմուտքի հետ, Փարաջանովի «Նռան գույնը» ֆիլմը մի կախարդական գորգ է, որն իր մեջ ներառում է և՛ քրիստոնեական հոգեգիտակցությունը, և՛ ամբողջ արևելյան աշխարհը, և այդ ֆիլմը որպես սեփական ֆիլմ նայում է և՛ արաբը, և՛ լեհը: Սա Հայաստանի բնույթն է, և Հայաստանն այս իմաստով և՛ տալիս է, և՛ վերցնում»,- ասաց նա՝ պատասխանելով այն հարցին, թե ինչ կարող է տալ հայկական մշակույթը համաշխարհային մշակութային ժառանգությանը և ինչ վերցնել:

Դավիթ Մուրադյանի խոսքով՝ բոլորովին վերջերս հայ հանրությունն ականատես եղավ մի շատ հետաքրքիր երևույթի, երբ պեղել և գտել էին հայկական թեմաներով օպերաներ:

«Երբ դեռևս 17, 18, 19-րդ դարերում  խոշորագույն եվրոպական կոմպոզիտորներ օպերաներ են գրել և այդ կոմպոզիտորների ցանկում կարելի է տալ այնպիսի համաշխարհային թեմաներ, ինչպիսին Հենդելը, Վիվալդին, Դոնիցեպտին, Սկառլատին, պատկերացնո՞ւմ եք սա ի՞նչ է նշանակում, որ Հայաստանը մշտապես մշակութային ներկայություն ունի, նույնիսկ այն ժամանակներում, երբ վաղուց արդեն պետություն չէր և պատկերացրեք աշխարհով մեկ կազմակերպում եք մի համերգ, որտեղ այսօր համաշխարհային աստղերը և հայ աստղերը կատարում են այդ օպերաներից հատվածներ: Այսինքն՝ սրանք են մեր երկիրը դարձնում աշխարհի բնակիչ»,-ասաց նա:

Նա համակարծիք է, որ կա միտում, որ աշխարհի մշակույթները փորձ էր արվում միաձուլել և հետո միայն հասկանալով դրանց առանձնահատկությունը, սկսեցին գնահատել արժեքը:

«Ազգերը սովորաբար տարբեր են իրարից, բայց մարդիկ ամեն տեղ նույնն են: Այդ տարբերությունն  օգնում է, որ մենք միմյանց հետաքրքիր լինեք, իսկ մարդկային  նմանությունն օգնում է, որ մենք միմյանց հեշտ հասկանանք: Եվ այս գործում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի դերը կարևոր է»,- ասաց նա և ընդգծեց, թե այն ունի երկու խնդիր լուծելու:

«Մեկը  աշխարհի հոգևոր և մշակութային ժառանգության պահպանումն է՝ և՛ ապագա սերունդների համար, և՛ մշակույթի պաշտպանությունը, որովհետև ինչպես տեսնում ենք, այսօր մշակույթը վտանգված է, մեր աչքի առաջ ոչնչացնում են համաշխարհային նշանակության մշակութային հուշարձաններ և դրա պաշտպանության համար այն մեխանիզմները, հավանաբար, որ գործում էին մինչև այսօր, կարծեք բավարար չեն և պետությունների ջանքերն անհրաժեշտ կլինի նոր մեխանիզմներ  մտածել այդ մարդկային հարստությունը սերունդների համար պաշտպանելու ուղղությամբ»,-ասաց նա:

Մյուս, ըստ նրա, այսպես կոչված «փոքր մշակույթների» պահպանությունն է: «Փոքր ասելով ոչ թե իրենց տեսակարար կշռի, արժեքի իմաստով, այլ այն երկրների, որոնք չունեն մեծ կապիտալներ, որոնք ունեն խնդիր իրենց մշակույթը աշխարհին հասցնելու, այդպիսի երկրների մշակույթին աջակցելն է, և  հնարավորություն ստեղծելը, որ այդ մշակույթները կարողանան հնարավորինս լայնորեն շրջանառվեն  միջազգային համատեքստում, ճանաչելի դառնալ»,-ասաց նա:

Նա օրինակ բերեց Ժիրայր Փափազյանին, ով Լոնդոնում բեմադրում է Տիգրան Չուխաջյանի Կարինե բալետը, անգլիացի դերասանների ուժերով, որպես մյուզիքլ: «Նա ասում է , այդ դերասանները հարցնում էին, թե ինչու մենք մինչև այսօր չգիտեինք հայ երաժշտության տեղը»,- ասաց նա և հավելեց, թե չգիտենալու պատճառը ոչ թե տարվող քաղաքականությունն է, այլ սահմանափակ ռեսուսրները:

«Չէ՞ որ դրանք պահանջում են խոշոր ռեսուրսներ, այդ արժեքները դուրս բերելը, այս իմաստով ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի աջակցությունը, մանավանդ այսպիսի երկրների մշակույթին անհրաժեշտ է և կարևոր»,- ասաց նա և նկատեց, թե Հայաստանն  ընդամենը 20 տարվա պետություն է, որպեսզի կարողանա ինքնուրույնաբար առաջ մղել այդ ամենը: