Պոլսո Հայոց պատրիարքի ընտրության հարցում ստամբուլահայության հայացքն ուղղված է Հայաստանին. «Ակօս»

Ստամբուլի հայկական պարբերականներից «Ակօսն» ի մի է բերել Պոլսո Հայոց պատրիարքի ընտրության հարցի շուրջ, ինչպես պարբերականն է նշել, «քաոսային շաբաթն» ու համառոտ քրոնիկոնով ներկայացրել բուռն իրադարձությունների ընթացքը:

Հիշեցնենք, որ պատրիարք Մեսրոպ Մութաֆյանը կոմայի մեջ է գտնվում 2008թ.-ից և փաստացի չի գործում որպես պատրիարք: Նրա փոխարեն այդ լիազորությունները կատարում է արքեպիսկոպոս Արամ Աթեշյանը, որն ընտրված է ոչ թե համայնքի, այլ պետության կողմից:

Ստամբուլի հայ համայնքի ներկայացուցիչները տևական ժամանակ է՝ պահանջում էին կայացնել նոր ընտրությունների անցկացման որոշումը՝ ցանկանալով իրենց առաջնորդի դերում տեսնել ոչ թե պետության կողմից նշանակված, այլ իրենց ձայների արդյունքում ընտրված անձի:

2016թ.-ի հոկտեմբերի 26-ին ի վերջո Պոլսո Հայոց պատրիարքարանը հայտարարեց ներկայիս պատրիարք Մեսրոպ Մութաֆյանին պաշտոնանկ անելու և պատրիարքի նոր ընտրություններ անցկացնելու որոշման մասին:



Ընտրությունների ամսաթվի նշանակումը պարբերաբար ձգձգվում էր հանրության համար անհայտ պատճառներով: Ճգնաժամը լուծվելու փոխարեն է՛լ ավելի խորացավ:

Հունվարի 18. Թեման քննարկվեց Էրդողանի կողմից



Անկարայում գտնվող նախագահական նստավայրում անցկացված հանդիպման ժամանակ Ստամբուլի հայկական Սուրբ Փրկիչ հիվանդանոցի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Պետրոս Շիրինօղլուն բարձրացրել է նաև Պոլսո Հայոց պատրիարքի ընտրության հարցը:

Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը խոստացել էր գարնանը սահմանադրական փոփոխությունների վերաբերյալ հանրաքվեի ավարտից հետո «զբաղվել» հարցով: 

Մինչդեռ հայ համայնքն ահազանգում է. պատրիարքի ընտրությունները Թուրքիայի նախագահի հետաքրքրության շրջանակներից դուրս են, և հայ համայնքը չի ցանկանում սպասել մինչև հանրաքվեն: Հանդիպումից հետո հայ համայնքի բազմաթիվ ներկայացուցիչներ դժգոհել են՝ փաստելով, որ Շիրինօղլուն հայ համայնքի անունից հայտարարություններ անելու և պատրիարքի ընտրությունների վերաբերյալ հանդիպումներ անցկացնելու հարցում իրավասու անձ չէ: 

Փետրվարի 13. Եկեղեցական խորհրդի նախագահ արքեպիսկոպոս Մաշալյանի հրաժարականը



Արդեն փետրվարին համայնքը ցնցեց եկեղեցական խորհրդի նախագահ Տ. Սահակ արքեպիսկոպոս Մաշալյանի՝ հրաժարականի ու Ստամբուլը լքելու մասին պաշտոնական հայտարարությունը: Մաշալյանն իր որոշման համար մեղադրել է փոխպատրիարք Աթեշյանին և հայտարարել, որ վերջինս ամեն կերպ խոչընդոտում է նախընտրական գործընթացն ու խախտում եկեղեցական կարգը: Մաշալյանը, մասնավորապես, նշել է, որ պատրիարք Մութաֆյանին պաշտոնանկ անելու և պատրիարքի աթոռի պաշտոնապես թափուր մնալու մասին հայտարարությունից հետո օրենքով պետք է բարձրացվեր «տեղապահի» հարցը, իսկ Արամ Աթեշյանի՝ որպես փոխանորդ գործելու փաստն այդ որոշումից հետո այլևս անօրինական է: 

Մինչդեռ, Մաշալյանի խոսքով, եկեղեցական խորհուրդն աչք է փակել Աթեշյանի՝ փոխանորդի պաշտոնում մնալու փաստի վրա՝ կուլ գնալով վերջինիս սպառնալիքներին և կամակորություններին:

Հրաժարական տված արքեպիսկոպոս Մաշալյանը հայտարարեց, որ հենց Աթեշյանի մեղքով է, որ նախընտրական գործընթացը ձգվում է ամիսներ շարունակ և հայտնվել է փակուղում՝ մի գործընթաց, որը կանոնակարգի համաձայն գործելու դեպքում առավելագույնը մի քանի շաբաթում պետք է ավարտին հասցվեր:

Արտահերթ համայնքային ժողով

Նույն օրը Ստամբուլում պոլսահայ համայնքի մի շարք ներկայացուցիչներ համայնքային ժողով գումարեցին, որի ժամանակ քննարկվեց Պոլսո Հայոց պատրիարքարանի եկեղեցական խորհրդի նախագահ տեր Սահակ արքեպիսկոպոս Մաշալյանի հրաժարականի հարցը: Մաշալյանն առկախեց իր հրաժարականն ու սպասեց համայնքի արձագանքին:

Փետրվարի 16-ին լարված քննարկում և արձանագրություն

Օրեր անց Ստամբուլում հայկական համայնքային հիմնադրամների նախագահների և բարերարների մասնակցությամբ անցած  բավականին լարված հանդիպմանը որոշում կայացվեց անհապաղ նշանակել պատրիարքի ընտրությունների ամսաթիվն ու ամենաարագ կերպով կազմակերպել նախընտրական գործընթացը` ինչպես պահանջում է եկեղեցական կարգը:



Նույն օրը Ստամբուլի հայկական պարբերականները հայտնեցին, որ կայացած ժողովն անցել է բավականին լարված պայմաններում: Ստամբուլի հայ համայնքի մի շարք ներկայացուցիչներ, հավաքվելով եկեղեցու բակում, պահանջել են Աթեշյանի հրաժարականն ու վանկարկել՝ «Մաշալյանը միայնակ չէ»:

Ստորագրված արձանագրության մեջ նշվում է, որ եկեղեցական կարգի պարտադրած պահանջների համաձայն՝ պետք է ընտրվի պատրիարքի տեղապահ, միևնույն ժամանակ, Աթեշյանը հրաժարվել է հրաժարական տալ, սակայն խոստացել չմիջամտել ընտրությունների գործընթացին:

Ընթացքին միջամտում է Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը

Մինչդեռ ավելի ուշ պարզ դարձավ, որ ժողովի ընթացքում ընդունված արձանագրությունն առկախվել է անակնկալ կերպով՝ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի միջամտությամբ: 

Արքեպիսկոպոս Մաշալյանն «Ակօս»-ի իր հոդվածում պարզաբանել է, որ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն առարկություններ է ունեցել հատկապես արձանագրությունում տեղ գտած չորրորդ կետի առնչությամբ՝ Պոլսո Հայոց պատրիարքությունը չի կարող ունենալ պատրիարքի երկու տեղապահ միանգամից, իսկ արքեպիսկոպոսներ Արամ Աթեշյանի և Սահակ Մաշալյանի պես բարձրաստիճան հոգևորականների ներկայության պարագայում մեկ այլ՝ ավելի ցածր պաշտոնով հոգևորականի տեղապահի պաշտոնում ընտրվելը հարիր չէ եկեղեցական նորմերին: 

Մաշալյանն իր նամակում նշել է, որ հարցի վերջնական լուծման համար ինքն ու Աթեշյանը մյուս շաբաթ մեկնում են Էջմիածին՝ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Բ.-ի հրավերով: Նրանց հետ միասին հանդիպմանը կմասնակցի Գերմանիայի հայ համայնքի հոգևոր առաջնորդ, արքեպիսկոպոս Գարեգին Բեկչյանը, ում անունը նույնպես շրջանառվում էր նոր պատրիարքի թեկնածուների թվում:

«Ակօսը» գրում է, որ այժմ արդեն ստամբուլահայության հայացքն ուղղված է Հայաստանին, համայնքը սպասում է Էջմիածնում իրենց արդարացի պահանջների վերջնական լուծմանը: