Թրեյնինգների պոպուլյար դառնալը մեր երկրում ոչ թե հերթական նորաձևությունն է, այլ օբյեկտիվ իրականության պահանջ. Սերգեյ Ուսնունց

Հայաստանում նոր թափ ստացած թրեյնինգների, դասական և մոտիվացնող կրթության, շուկայի հեռանկարների, թեյնինգների անհրաժեշտության և այլ հարցերի շուրջ Tert.am-ը զրուցել է Skill.am կայքի հիմնադիր Սերգեյ Ուսնունցի հետ:

-Պարո՛ն Ուսնունց, աշխարհում բավական մասսայական երևույթ հանդիսացող մոտիվացնող, բիզնես կամ այլ ուղղությունների թրեյնինգները, կարծես, վստահ քայլերով մուտք են գործել նաև Հայաստան։ Մասնավորապես, վերջին մի քանի տարում աննախադեպ մեծ քանակի թրեյնինգների և թրեյներների մասին լսեցինք։ Խնդրում եմ ասել Ձեր գնահատականը թրեյնինգային դաշտի ներկա վիճակի և զարգացման հեռանկարների մասին։

-Թրեյնինգները մեզանում նոր երևույթ չեն. Հայաստանում բիզնես թրեյնինգներ սկսել են վարվել դեռ 90-ական թվականներից, սակայն թրեյնինգներն այդ տարիներին հիմնականում եվրոպական կառույցների կողմից էին կազմակերպվում և դրանց մեծ մասն ուսուցողական բնույթ էր կրում ու վերաբերում էր այդ կառույցների կողմից իրականացվող սպեցիֆիկ ծրագրերին: Այդ տարիներին Թրեյնինգների Հայաստան գալու հիմնական պատճառը նոր-նոր անկախացած Հայաստանի բնակիչներին, որոնց գրեթե 100 տոկոսը խորհրդային կրթություն էր ստացել, նոր գիտելիքներով օժտելն էր, վերապատրաստելը և աջակցելն էր, որպեսզի այդ մարդիկ արդեն նոր ֆորմատով՝ եվրոպական մեթոդներով աշխատեն։  Ժամանակի ընթացքում եվրոպական այդ ծրագրերում ներառված մասնագետները սկսեցին ծառայություններ մատուցել Հայաստան եկող միջազգային կազմակերպություններին, որոնք որակյալ մասնագետների կարիք ունեին։ Այդ տարիներին բացվեցին առաջին  խորհրդատվական ընկերությունները, որոնցից շատերը խորհրդատվություն և թրեյնինգներ են մատուցում նաև այսօր։  

Պետք է նշել, որ թրեյնինգների պոպուլյար դառնալը մեր երկրում ոչ թե հերթական նորաձևությունն է, այլ օբյեկտիվ իրականության պահանջ, որը մի շարք գործոններով է պայմանավորված։

Թրեյնինգերի հաճախելու մարդկանց ցանկությունն առաջին հերթին բարձրագույն կրթության ճգնաժամի հետևանք է, որովհետև այսօր, առավել քան երբևէ, բարձրագույն կրթություն ստացած շատ մարդիկ աշխատանք չեն կարողանում գտնել ու լրացուցիչ գիտելիքներ ստանալով փորձում են մրցունակ մասնագետներ դառնալ։  Այսօր աշխարհում տեղի ունեցող փոփոխությունների արագության պատճառով հաշված տարիների ընթացքում հնանում են ոչ միայն մարդկանց գիտելիքներն ու ունակությունները, այլև ամբողջական մասնագիտություններ: Բուհերն էլ արագ չեն կարողանում արձագանքել այդ փոփոխություններին... Իհարկե ոչ թե այն պատճառով, որ նրանք վատն են կամ թերի են, այլ որ մեծ են, իսկ մեծ համակարգերում փոփոխություններն արագ չեն կատարվում:

Հաջորդ գործոնը ինֆորմացիայի փոխանակման արագության մեծացումն ու  ինֆորմացիայի էլ ավելի հասանելի դառնալն է: Այսօր շատ թրեյներներ այնպիսի գիտելիքներ են մատուցում մարդկանց, որոնք տարիներ առաջ կարող էին ստանալ միայն խոշոր ընկերությունների հատուկ աշխատակիցներ, ինչպես օրինակ՝ 100-200 տարի առաջ բարձրագույն կրթությունն էր հասանելի միայն եզակի թվով անհատների համար։

Էական գործոն է նաև այն, որ շատ փոքր կազմակերպություններ են մտել շուկա, որոնք խոշորների հետ մրցակցելու համար փնտրում են դինամիկ ու նոր գիտելիքներով օժտված մասնագետներ: Իսկ այդ գիտելիքները, ցավոք, բուհերը չեն հասցնում տալ։

Թրեյնինգային ոլորտը բավական հետաքրքիր է, որտեղ առաջատարն ԱՄՆ-ն է։ Սա հենց այն պատճառով, որ ԱՄՆ-ն առաջատար է նաև բիզնեսում։ Իհարկե, եվրոպական հայտնի թրեյնինգային ընկերություններ ևս կան, ասիական՝ նույնպես, բայց ԱՄՆ-ն այս առումով իսկապես մեծ առաջընթաց է ապրել։ Ցավոք, մենք այս ոլորտի զարգացվածության մակարդակով չենք կարող համեմատվել անգամ Ռուսաստանի հետ։ Վրաստանը տարածաշրջանային առաջատար է թրեյնինգային ոլորտում, որտեղ բաց դասեր են արել այնպիսի դեմքեր ինչպիսիք են Բրայան Թրեյսին, Դևիդ Ալենը, երկու շաբաթից Բաթումի կժամանի Մարշալ Գոլսմիթը, Քևին Գասաքելը և այլք։ Վրաստանն առհասարակ իրադարձությունների մարկետինգի (event marketing) առումով մեծ առաջատար է և այնպես է անում, որ իր անունը պարբերաբար հնչի գործարար ոլորտում։ Երբ թրեյնինգներից մեկի ժամանակ ռուս թրեյներին հարցրի, թե Ռուսաստանի բնակչության քանի տոկոսն է զբաղվում ինքնակրթությամբ, նա ասաց, որ 1.5 տոկոսը: ԱՄՆ–ում ամեն 10-րդն է զբաղվում ինքնակրթությամբ։ Հայաստանում այդ թիվն ավելի քիչ է. հուսամ՝ դա առայժմ: Այս թիվը մեծացնելու համար պետք է քարոզել ու ճիշտ ճանապարհ ցույց տալ մարդկանց։ Մենք մեծ ներուժ ունենք այս առումով, որովհետև, վստահ եմ ասում, մեր ազգը գիտելիքին ավելի է ձգտում, քան հարևանները: Մինչև 80-ականները մեր երկրում գիտելիքապաշտություն էր, որը, ցավոք, դիպլոմապաշտության վերածվեց։ Հիմա այս անիվը փորձում ենք հետ շրջել ու վստահ ենք, որ գիտելիքի գերակայության հաստատումը դեռ առջևում է։  

-Հայաստանում անցկացվող թրեյնինգները հիմնականում ի՞նչ թեմաներով են և որ թեմաներն են ամենամեծ ժողովրդականությունը վայելում։ Ո՞ր թրեյնինգներն են ամենապահանջվածը Skill.am-ում և ի՞նչ թրեյնինգների պահանջարկ կա, որը դեռ չի բավարարվում։

–Նախ՝ դաշտում մատուցվող լրացուցիչ կրթության դասերը եկեք բաժանենք 4 հիմնական մասի՝ սեմինար, թրեյնինգ, դասընթաց և վարպետության դաս։ Սեմինարն ավելի շատ դասախոսություն է։ Բանախոսը կարդում է մի թեմա, դու լսում ես 2-3 ժամ ու ոչ ոք չի ստուգում դու յուրացրիր դա, թե ոչ։ Այստեղ 70 տոկոսը թեորիա է։  

Թրեյնինգները սովորաբար մի քանի շաբաթ են տևում, որոնց ընթացքում և՛ դասախոսություն է լինում, և՛ գործնական աշխատանք։ Թրեյնինգների օպտիմալ լսարանը 12-15 հոգանոց լսարանն է։ Թրեյնինգը 20 տոկոսով բաղկացած է թեորիայից և 80 տոկոսով պրակտիկ աշխատանքից։ Թրեյնինգների արժեքը 30 000-100 000 դրամի միջակայքում է տատանվում։

Դասընթացները ներառում են նոր մասնագիտության յուրացում, որը մինչև մի քանի ամիս կարող է տևել, իսկ վարպետության դասը հայտնի բանախոսի կողմից սեփական ունակությունների ցուցադրություն է։ Վարպետության դասերի ժամանակ պրակտիկ աշխատանքը կարող է ժամանակի մինչև 90 տոկոսը խլել։  

Ինչպես մենք բոլոր գազի կաթսաներին «Բաքսի» ենք ասում, այնպես էլ  շատ հաճախ սեմինարներին ու դասընթացներին ասում ենք «թրեյնինգ»։ Փաստացի այսօր ավելի շատ սեմինար է անցկացվում, քան թրեյնինգ, այնինչ լուրջ թրեյնինգների կարիք իսկապես կա: Իհարկե, այս սեմինարներից շատերը վերաճելու են թրեյնինգների մոտ ապագայում, ինչին պետք է պարզապես սպասել:

Շուկայում այսօր ամեն թեմայով թրեյնինգ ու դասընթաց է առաջարկվում՝  կավագործությունից մինչև հոգեբանություն: Ամենապոպուլյար թեմաներն են՝ մարքեթինգը, վաճառքները, բանակցությունները և վեբ դասընթացները։



- Հայաստանում ովքե՞ր են հաճախում թրեյնինգների։ Խնդրում եմ, նշել հիմնական տարիքային սեգմենտը, սոցիալական կարգավիճակը, զբաղվածությունը, հետաքրքրությունները։

– Թրեյնինգների հաճախող մարդկանց կարելի է դասել 4 հիմնական խմբի.

·        Փոքր ձեռնարկատերեր, որոնք ցանկանում են հաջողակ բիզնես կառուցել, բայց չունեն նոր աշխատակիցներ ներգրավելու հնարավորություն, ուստի՝ ամեն ինչ փորձում են անել ինքնուրույն։ Այս ձեռնարկատերերը գնում են թրեյնինգների՝ սովորելու նախագծերի կառավարում, ժամանակի կառավարում, բանակցային հմտություններ, սոցիալ մեդիա մարքեթինգ և  այլն։ 

·        Մեծ ընկերությունների աշխատակիցներ, որոնց ուղարկում են բաց թրեյնինգների, քանի որ ընկերություններից քչերը հնարավորություն ունեն  որակյալ բանախոսներով փակ թրեյնինգներ կազմակերպել միայն իրենց աշխատակիցների համար։ Այս դեպքում գործատուն, որպես կանոն, վճարում է աշխատակցի փոխարեն։

·        Մարդիկ, ում ինչ–որ կերպ չի գոհացնում իրենց ներկա կենսակերպը և նրանք ցանկանում են բարելավել կամ փոխել այն։

·        Մարդիկ, ովքեր հաճախում են թրեյնինգների կապեր ձեռք բերելու համար, քանի որ, ինչպես հայտնի է, թրեյնինգները գործնական կապեր հաստատելու բավական հարմար միջավայր են։ Ի դեպ, կապեր ձեռք բերելու համար թրեյնինգների հաճախողները կազմում են թրեյնինգների հաճախողների 50 տոկոսը։

Ինչ վերաբերում է տարիքային խմբին, ապա ասեմ, որ 45 տարեկանից բարձր  թրեյնինգների հաճախող մարդկանց դժվար է հանդիպել: Այցելում են հիմնականում 25-40 տարեկան մարդիկ, իսկ ամենաակտիվ լսարանը 25-35 տարեկաններն են։

Ուսանողները թրեյնինգային լսարան չեն համարվում, քանի որ նրանք արդեն ուսման մեջ են ու չեն զգում լրացուցիչ ուսուցման կարիք։

– Ձեր ընկերությունը համալսարանային այցեր է կազմակերպում ու հանդիպումներ է ունենում ուսանողների հետ։ Այս դեպքում ո՞րն է այս այցերի նպատակը։ 

– Համալսարանային այցերի անցկացման նպատակն ուսանողներին աջակցելն ու կողմնորոշելն է։ Հանդիպումների ընթացքում օգնում ենք նրանց

ընտրած մասնագիտության մեջ խորանալու հարցում, օգնում ենք ճիշտ մտածել, կայքեր ու գրականություն ենք տալիս՝ աճելու, զարգանալու, ավելի լավ մասնագետ դառնալու համար, ասում ենք, թե ինչ հմտություններ ձեռք բերեն, որ վաղը պահանջված լինեն աշխատաշուկայում: Իսկ նրանց, ովքեր իրենց կարծիքով սխալ մասնագիտություն են ընտրել, օգնում ենք հասկանալ՝ ինչ անել հետագայում։ Բացատրում ենք, որ դա դեռ վերջը չէ և նրանք հնարավորություն ունեն ամենը փոխելու, սխալը հեշտությամբ շտկելու. և որ կյանքը դեռ առջևում է։

-Որքանո՞վ են որակյալ Հայաստանում անցկացվող թրեյնինգները և ինչպե՞ս տարբերել լավ թրեյներին վատից, որովհետև skill.am-ում դա կարծես չի նշվում և սպառողը մոլորության մեջ կարող է հայտնվել։

-Իսկ ինչպե՞ս է մարդը տարբերում մարգարինը կարագից, օրինակ՝ ինչպե՞ս եք Դուք դա սկսել տարբերել: Իմ կարծիքով լավ արտադրանքը կտարբերեն վատից, միայն փորձ ու ժամանակ է պետք: Հատկապես ինտերնետի դարում այս պրոցեսը շատ է արագանում։ Բայց Skill.am-ն էլ ձեռքերը ծալած չի նստում և մշակում է թրեյներների և թրեյնինգների ռեյտինգավորման արդար համակարգ, որի մասին մոտ ապագայում, անպայման, կլսեք։ Գաղտնիք բացեմ՝ առաջին հերթին թրեյներներն են մեզ դրդում մտցնել այդ համակարգը, քանի որ դա բոլորի համար օրախնդիր է: Այսինքն՝ մի կողմից շուկան ինքն իրեն ամեն ինչ իր տեղը կդնի, մյուս կողմից մենք կաջակցենք մեր համակարգով: Ի դեպ, մեր համակարգում հնարավորություն կլինի գնահատել ոչ միայն թրեյներին, այլև դահլիճի որակը, ձայնը և այլն:

- Քանի՞ թրեյներ կա այսօր Հայաստանում։ Ովքե՞ր են լավագույնները և ինչո՞ւ, կամ ովքե՞ր են ամենապահանջվածները։ Որքանո՞վ է թրեյնինգ վարելով հնարավոր, այսպես ասած, տուն պահել։ Շուկան շատ փոքր չէ՞։

– Դժվար է ասել երկրում գործող թրեյներների հստակ թիվը, կարծում եմ՝ առնվազն մի քանի հարյուր: Skill.am-ում, որը 3.5 ամսական է, դեռևս գրանցված է 40 թրեյներ: Մի քանի ամիս հետո հստակ թիվ ամեն դեպքում կունենանք։

Ամենամասսայական հայ թրեյները Գրիգոր Առաքելյանն է իր «Զարթուցիչ» նախագծով։  Հայտնի են Սամվել Գևորգյանը, Վահրամ Միրաքյանը, Հայկ Մանասյանը, Վահե Այվազյանը, ով լավ պահանջարկ ունի:

Շուկան, իհարկե, դեռ բավական փոքր է, բայց թրեյներներն ամբողջ աշխարհում ոչ միայն թրեյնինգով են գումար աշխատում։ Գուցե Ձեզ համար տարօրինակ թվա, բայց թրեյներների հիմնական ֆինանսական հոսքերը գալիս են խորհրդատվությունից. այդպես է նաև Հայաստանում։ Միայն թրեյնինգով, եթե չասեմ, որ անհնար է, ապա կասեմ, որ շատ բարդ է ապրելը։ Թրեյնինգներ հիմնականում արվում են ճանաչելիության, բիզնես կապեր գտնելու և հաճախորդներ ներգրավելու համար: Իհարկե, մեկ կարևոր փաստ ևս. մարդկանց սովորեցնելով՝ թրեյներները հենց իրենք են սովորում և դառնում են ավելի պրոֆեսիոնալ։

- Մարդիկ հիմնականում նախընտրում են չվճարել թրեյնինգների համար։ Փաստ է, որ հայաստանյան անվճար թրեյնինգներին 200-ից ավել մարդ է հաճախում, իսկ վճարովիներին՝ առավելագույնը  50։ Մարդկանց մեջ ե՞րբ կլինի այն գիտակցումը, որ պետք է վճարել թրեյնինգների համար։ Իսկ գուցե չեն ցանկանում վճարել, որովհետև թրեյներների որակի խնդիր կա։ Երբ դրսից որևէ թրեյներ է գալիս Հայաստան, օրինակ՝ Ֆիլիպ Կոտլերը, դահլիճը լեփ-լեցուն է։ Ի դեպ, գները հեռու են մատչելի լինելուց։

- Դուք ճիշտ եք ասում, վճարովի միջոցառումներին ավելի քիչ մարդ է գնում, քան անվճարներին: Օրինակ՝ հիմա էլ եթե մեծ սուպերմարկետում տրվի անվճար գինի, բոլորը սիրով դա կվերցնեն, բայց հաջորդ օրը ոչ բոլորը կգնան և կգնեն այդ գինին: Նույնը լրացուցիչ կրթության դեպքում է: Աշխարհում ընդունված են անվճար միջոցառումներ անցկացնել՝ մարդկանց քո արտադրանքի հետ ծանոթացնելու համար. դա գովազդային արշավի մաս է։ Ուստի՝ բնական է, որ երբ գալիս է վճարելու պահը, մարդկանց քանակն էականորեն նվազում է: Ճիշտ թիվ եք նշում՝ 200 և 50, սովորաբար այդպես էլ լինում է, վճարովի կրթական միջոցառումներին 4 անգամ պակաս մարդ է գալիս, և դա բնավ էլ վատ ցուցանիշ չէ:

Ինչ վերաբերվում է դրսից եկած թրեյնինգների շատ վաճառքներին, ապա ասեմ, որ դրսից, որպես կանոն, գալիս են լավագույն թրեյներները ու Ձեր համեմատականն այս դեպքում առնվազն արդար չէ հայ թրեյներների նկատմամբ, որովհետև Ձեր հարցում դուք խոսում եք մարդու մասին, ով հանդիսանում է մարքեթինգի և կառավարման թեմաներով բազմաթիվ գրքերի հեղինակ, առաջատար ամսագրերի համար գրված 100-ից ավել հոդված ունի և բազմաթիվ միջազգային հեղինակավոր մրցանակներ է շահել։ Վերջապես հենց Կոտլերն է սիստեմավորել մարքեթինգի մասին բոլոր գիտելիքները, որոնք առաջ տարբեր գիտությունների մեջ էին մտնում։

Մեր գործընկերներից մեկն առաջիկայում հրավիրելու է Իգոր Մանին, ով Ռուսաստանի թոփ 10 թրեյներների մեջ է և ում եկամուտը 2016-ին 1 մլն դոլար է եղել։  Բնական է, որ նրա կրթական միջոցառմանը ավելի շատ մարդ կգնա։ Ի դեպ, նույն հարցը կարող եք տալ այն դեպքում, երբ պարզեք, որ Բեյոնսեի երևանյան համերգին ավելի շատ մարդ է եղել, քան Սոֆի Մխեյանի համերգին։

- Ի վերջո, 21-րդ դարում բուհական կրթությո՞ւն, թե՞ թրեյնինգ: Սրանք լրացնո՞ւմ են իրար, թե՞ փոխարինում։  

-Ես շատ էի ցանկանում, որ բոլորը, ովքեր հետաքրքրվում են կրթություն ստանալով, իրենց տան այդ հարցը: Չի կարելի հակադրել դասական կրթությունն ու լրացուցիչ կրթությունը, չի կարելի խառնել դասական և լրացուցիչ կրթությունը և հակառակը, սա սխալ է: Ես, օրինակ, չեմ պատկերացնում, որ եթե մեզանից ինչ-որ մեկի հետ բան պատահի, գնա այն բժշկի մոտ, ով անցել է երեք կամ հինգ թրեյնինգ: Պիտի լինի ավանդական կրթություն, սակայն առանց թրեյնինգների չի լինում:



-Եթե հետևենք գովազդներին, ապա ցանկացած առաջարկվող թրեյնինգից հետո մեր կյանքը փոխվելու է, մենք ապրելու ենք ավելի երջանիկ և ավելի հարուստ ենք լինելու։ Որքանո՞վ է սա համապատասխանում իրականությանը։ Միևնույն ժամանակ այսօր քիչ չեն մարդիկ, որոնք պնդում են, որ վճարված 40-50 000 դրամից հետո իրենց կյանքում խոստացված փոփոխությունները չեն հետևել։ Սա թրեյների՞, թե՞ մասնակցի սխալն է, կամ գուցե գովազդի՞։ Եվ արդյոք վտանգ չկա՞, որ հիասթափված մարդկանց քանակի ավելացման դեպքում դաշտը, դեռ չկայացած, կարող է արժեզրկվել։

-Գիտեք ինչպիսի իրավիճակ է, մեզ խորհրդային ժամանակներում սովորեցրել են, որ մեզ համար ամեն ինչ պետք է անի կառավարությունը՝ դպրոց, հետո համալսարան, հետո մեզ երեք տարով ուղարկում էին ինչ-որ տեղ աշխատելու, հետո թոշակ և այլն: Ժամանակները փոխվել են, սակայն մեր մտածելակերպից դա, կարծես թե, դուրս չի գալիս: 20-25 տարեկան երիտասարդները գոնե չպետք է այդպես մտածեն, նրանք Խորհրդային Միություն չեն տեսել: Աշխարհում չկա որևէ թրեյնինգ և թրեյներ, ում կգնաս ուղղակի կլսես և քո կյանքը ավտոմատ կերպով կփոխվի: Չկա նման բան ոչ մի տեղ՝ ո՛չ Հայաստանում, ո՛չ ԱՄՆ-ում, ո՛չ էլ Ռուսաստանում: Եթե խոսքը մոտիվացնող թրեյնինգների մասին է, ապա դրանք շատ կարևոր են, բայց ասել, որ կգնաս մոտիվացնող թրեյնինգի և քո կյանքը կփոխվի, նշանակում է խաբել մարդուն. ոչինչ չի փոխվում, քանի դեռ դու ինքդ չես սկսել աշխատել: Թրեյները քեզ մոտիվացնում է, դու պետք է դուրս գաս և աշխատես, աշխատես քեզ հետ, քո շրջապատի հետ: Եթե դու խնդիրներ ունես հարևանների հետ, ուրեմն մտածիր ինչպես լուծել դրանք: Եթե մարդը չի ուզում ինչ-որ բան անել, ապա հաստատ պատճառներ կգտնի՝ թրեյները լավը չէր, գովազդ էր, բոլորը վատն են: Դրա պատճառն այն է, որ մարդիկ չեն ուզում պատասխանատվություն վերցնել իրենց վրա նույնիսկ իրենց սեփական կյանքի համար: Նրանք ուզում են, որ անգամ իրենց կյանքի համար պատասխանատու լինի նախագահը, վարչապետը, հարևանը, բոլորը, բայց ոչ ինքը: Բայց ես կասեմ ո՛չ, հենց դո՛ւ ես պատասխանատու քո կյանքի համար, լա՞վ է, թե՞ վատ, բայց դու ես պատասխանատու:  

-Skill.am-ի առաջնային նպատակը, կարծես, Հայաստանի բոլոր թրեյներներին մի տեղում հավաքելն է։ Ոլորտի զարգացման ի՞նչ խնդիրներ եք դնում դուք:

-Skill.am-ը բաց հարթակ է բոլորի համար: Հենց հիմա ցանկացած մեկը կարող է բացել Skill.am-ը, գրանցվել, էլեկտրոնային պայմանագիր կնքել, անել իր միջոցառումը, օրինակ՝ ինչպես վերցնել հարցազրույց Սերգեյ Ուսնունցից, նշել գինը և կենտրոնանալ սպասվելիք միջոցառման կոնտենտի վրա։ Ցանկացած մարդ կարող է միանալ մեր հարթակին և օգտվել մեր լսարանից, և դրա համար գումար պետք չէ: Մեզ մոտ դուք կտեսնեք ինչպես սկսնակ, այնպես էլ արդեն հայտնի թրեյներների։ Սկսնակների համար, կարծում եմ, լավ մոտիվացիա է հայտնվել դաշտում կայացած թրեյներների կողքին, իսկ արդեն հայտնի թրեյներների համար սա եղանակ է մեծացնելու իրենց վաճառքները։ 

Skill.am-ը նաև լավ հնարավորություն է դրսից որակյալ թրեյներներ բերելու և դրանով ազդելու դաշտի որակի վրա։ Առաջիկայում Հայաստան կգան Լևիտասը, Բրայան Թրեյսին, աշխարհի թոփ 10-ից էլի այլ հայտնի թրեյներներ: Թրեյսին, օրինակ, եղել է հետխորհրդային բոլոր երկրներում, բացի Հայաստանից: Ինչո՞ւ չի եղել այստեղ, որովհետև ոչ ոք չի հրավիրել։ Մենք անում ենք այդ քայլը։