Նազարբաևը ԱՊՀ երկրներին «մասթեր-կլաս» ցուցադրեց, թե ինչպիսին պետք է լինի իրական «կոմպլեմենտար» արտաքին քաղաքականությունը․ Էդուարդ Աբրահամյան

19:31 • 20.01.18

Մոտ մեկ տարի ձգվող Աստանայի հետևողական աշխատանքը՝ բարձրացնելու Ղազախստան-ԱՄՆ փոխհարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի վրա, շոշափելի արդյունք տվեց․Tert.am-ի հետ զրույցում, խոսելով վերջերս հանկարծակի ծագած ԱՄՆ-Ղազախստան «սիրախաղի» մասին, այսպես ասաց Մեծ Բրիտանիայի Լեսթերի համալսարանի միջազգային հարաբերությունների և անվտանգության բաժնի գիտաշխատող, վաշինգթոնյան Կենտրոնական Ասիայի և Կովկասի ինստիտուտի տարածաշրջանային անվտանգության հարցերով անկախ փորձագետ Էդուարդ Աբրահամյանը:

Նրա հետ քննարկել ենք հունվարի 16-ին Ղազախստանի նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևի ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հետ հանդիպումից եղած արդյունքները և դիտարկել ԵԱՏՄ և ՀԱՊԿ անդամ Ղազախստանի քաղաքականությունն Արևմուտքի հետ:

«Նուրսուլթան Նազարբաևը ԱՄՆ այցի ժամանակ ոչ միայն արժանացավ Օվալաձև աշխատասենյակում ԱՄՆ Նախագահ Դոնալդ Թրամփի ընդունելությանը, ինչը ԱՊՀ անդամ երկրների ղեկավարների համար եզակի դեպք կարելի է համարել, այլև՝ ստորագրեց  Ընդլայնված Ռազմավարական Գործընկերության երկկողմանի համաձայնագիր՝ մի փաստաթուղթ և փոխհարաբերությունների մակարդակ ԱՄՆ-ի հետ, որը չունի և ոչ մի ԵԱՏՄ կամ ՀԱՊԿ անդամ պետություն»,- նշեց նա:

Էդուարդ Աբրահամյանի խոսքով՝ այդ փաստաթուղթն ուշագրավ է այն առումով, որ Ղազախստանը, որպես Միջին Ասիայի հետխորհրդային երկրների ԱՄՆ հիմնական ռազմավարական գործընկեր, այսուհետ, Վաշինգտոնի հետ ունենալու է տնտեսական, ռազմաքաղաքական և անվտանգային ընդհանուր շահեր և տեսլական։

«Ուշագրավ է, որ Նազարբաևն ու իր թիմն, ընդհանրապես, վերջին շրջանում հանդես են գալիս որպես միջինասիական հինգ երկրի շահերի պաշտպան և համադրող երկիր ՝ զգալիորեն բարձրացնելով Ղազախստանի քաղաքական կշիռն ու դերը։ Այս հարցը, ինչ խոսք, չի կարող միանշանակորեն ընկալվել, հաշվի առնելով դիցուք՝ Ղրղզստանի հետ ունեցած պաշտոնական Աստանայի քաղաքական ճգնաժամը, որն Աթամբաևի հեռանալուց հետո մեղմացավ, բայց չվերացավ»,- նշեց նա:

Վերադառնալով ԱՄՆ-Ղազախստան ռազմավարական գործընկերության թեմային՝ Էդուարդ Աբրահամյանը հատկանշական համարեց այն, որ ստորագրված փաստաթուղթը կազմված է ռեալպոլիտիկի և նեո-ռեալիզմի քաղաքական գաղափարախոսության համատեքստում՝ առաջնահերթություն  համարելով տնտեսական համագործակցությունը, տարածաշրջանային լայն համագործակցության ընդլայնումը, անվտանգության հարցերն ու ռազմական համագործակցությունը և մի կողմ դնելով նորմատիվային հարցեր, ինչպիսիք են օրինակ՝ դեմոկրատական ինստիտուտների, մարդու իրավունքների ոլորտին վերաբերող հարցերը։

Փորձագետը նկատեց՝ փաստաթղթում առկա չէ որևէ հիշատակում ԵԱՏՄ-ի, ՀԱՊԿ-ի կամ Ռուսաստանի վերաբերյալ: «Դա թույլ է տալիս ենթադրել, որ Ղազախստան-ԱՄՆ փոխհարաբերությունների մակարդակն ու զարգացումը պայմանավորված չէ ԱՄՆ-Ռուսաստան կամ Ղազախստան-Ռուսաստան փոխհարաբերությունների կոնյուկտուրայով կամ թեկուզ ՀԱՊԿ-ԵԱՏՄ գործոններով»,-նշեց նա:

Այս համատեքստում փորձագետը վերլուծեց Ղազախստանի՝ ընդհանրապես Արևմուտքի հետ վարած քաղաքականությունը: Մասնավորապես հիշատակեց, որ 2015 թվականին Ղազախստանը ԵՄ-ի հետ ստորագրեց մոտավորապես նույն մակարդակի փաստաթուղթ, ինչպիսին նախորդ տարվա վերջին Հայաստանը:

«Աստանան, լինելով ՀԱՊԿ անդամ երկիր, ակտիվորեն  խորացնում է իր հարաբերությունները նաև ՆԱՏՕ-ի հետ։ Մասնավորապես, Աֆղանստանի հետ կապված՝ ԱՄՆ պետքարտուղարության կողմից առաջարկված նոր ծրագրերում նկատելի են միտումներ Ղազախստանին ներկայացնելու, որպես լոգիստիկ և տարածաշրջանային անվտանգության առումով ֆունկցիոներ-երկիր, ԱՄՆ հիմնական գործընկեր»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ  ԱՄՆ-Ղազախստան նոր համաձայնագրում ներառված անվտանգության և ռազմատեխնիկական համագործակցությանը վերաբերող բաղադրիչն էլ ավելի դյուրին է դարձնում ՆԱՏՕ-ի ժամանակակից սպառնալիքներին առնչվող ծրագրերին Ղազախստանի ներգրավումը:

Նուսուլթան Նազարբաևը ԱՊՀ երկրներին յուրօրինակ «մասթեր-կլաս» ցուցադրեց, թե ինչպիսին պետք է լինի երկրի իրական «կոմպլեմենտար» արտաքին քաղաքականությունը․ այս համոզմանն է Էդուարդ Աբրահամյանը:

«Սակայն այստեղ այլ բան է նաև կարևոր․ԱՄՆ-Ղազախստան համաձայնագիրը ցույց տվեց, որ Աստանան ընկալել է ԱՄՆ նոր վարչակազմի կողմից դավանվող և առաջնորդվող արտաքին քաղաքական առաջնահերթությունների տրամաբանությունն ու ԱՄՆ վերափոխվող արտաքին քաղաքական սկզբունքները։ Այլ կերպ ասած՝ Ղազախստանը սրանով ցույց տվեց, որ ադապտացվել է նոր արտաքին քաղաքական և միջազգային հարաբերություններում արմատավորվող նեո-ռեալիստական բնույթ ունեցող աշխարհակարգին»,- ասաց նա՝ եզրահանգման գալով` պետք է արձանագրել, որ այս պահի դրությամբ որևէ ՀԱՊԿ/ԵԱՏՄ անդամ պետություն իր արտաքին քաղաքականության մեջ Ղազախստանի մակարդակի նման դիվերսիֆիկացիայի չի հասել և միջին հեռանկարում, հավանաբար, չի էլ հասնի»:

 

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

11:14 • 25.11.24

Կենսաթոշակային ֆոնդի ծավալը հասել է 1 տրիլիոնի, մասնակիցները 525,000-ից ավելին են․ ԿԲ փոխնախագահ

23:54 • 22.11.24

Երևանը կհրաժարվի Բաքվի դեմ հայցերից, եթե կնքվի խաղաղության պայմանագիրը. Փաշինյան

23:52 • 22.11.24

Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան

23:50 • 22.11.24

SMS` գրավոր տեքստով եմ խնդրել հրաժարական տալ պաշտոնյաներին, բայց ոչ ուշ երեկոյան. Փաշինյան

23:10 • 22.11.24

Կադրային վերջին փոփոխությունները ոչ թե կոնֆլիկտային են, այլ աշխատանքային են․ Փաշինյան

21:16 • 22.11.24

Փաշինյանը հող է նախապատրաստում իշխանությունը Աննա Հակոբյանին փոխանցելու համար, եթե դրսից ճնշումներ լինեն․ Հայկ Նահապետյան

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց