Հայ–թուրքական սահմանի բացումը հղի է նաև բացասական հետևանքներով, Ալեքսանդր Իսկանդարյան

Վերջին շրջանում հայկական, թուրքական, ինչպես նաև եվրոպական ԶԼՄ–ների ուշադրության կենտրոնում է հայ–թուրքական սահմանի վերաբացման հարցը։ Բազմաթիվ հոդվածներում նույնիսկ հայտնվել էին սահմանների բացման կոնկրետ ժամկետներ, մասնավորապես, ապրիլի 16–ը։

Այսօր մամուլի ասուլիսի ժամանակ Կովկասյան ինտիտուտի տնօրեն Ալեքսանդր Իսկանդարյանն անդրադարձել է տվյալ խնդրին.
«Ես չեմ կարծում, որ այդ ժամկետները հստակ են։ Իսկ մամուլը մնում է մամուլ։ Նրանցից յուրաքանչյուրը գրում է՝ ելնելով իր ուրույն պատճառներից, որոնք ընկած են այդ երկրներից յուրաքանչյուրի ներսում»։

Նրա խոսքերով, ապրիլի 16–ին սահմանը չի բացվի։ «Այսօր լուրջ քայլեր են արվում, հնարավոր է նաև ստորագրվի հուշագիր, ինչի արդյունքում կընտրվի սահմանների բացման հստակ տարբերակ և կհաստատվի դիվանագիտական հարաբերությունների հստակ մակարդակ»,– ասել է նա՝ավելացնելով, որ այդ գործընթացն արագ և կտրուկ չի լինի, սակայն «գնացքն արդեն շարժվում է այդ ուղղությամբ»։

Քաղաքագետը կարծում է, որ սահմանների բացման հետ կապված կան ինչպես բացասական, այնպես էլ դրական կողմեր։
«Առաջին դրական պահն անձամբ ինձ համար փիլիսոփայական է։ Ես չեմ հասկանում, թե 21–րդ դարում իրենից ինչ ներկայացնում սահմանների բացումը կամ փակումը։ Սահմանները լինում են բաց, և կապ չունի, թե երկու կողմերն իրար մեջ լավ, թե վատ հարաբերություններ ունեն»,– ավելացրել է նա։

Շոշափելով սահմանների բացման տնտեսական կողմը՝ Իսկանդարյանը մատնանշել է այն փաստը, որ «մոլիբդենը դժվար է Եվրոպա տանել ինքնաթիռի միջոցով և երկաթգիծը չի թռչում ծովերի վրայով։ Ես չեմ ցանկանում խլել տնտեսագետների հացը, սակայն ես հաշվարկել եմ, որ Եվրոպայից բեռ Հայաստան տեղափոխելու համար ծախսվում է այնքան գումար, որքան Եվրոպայից Ավստրալիա։ Միանշանակ, դա կտրուկ կէժանացնի Եվրոպայի հետ տնտեսական շփումը»,– ավելացրել է քաղաքագետը։
Սահմանների բացման բացասական հետևանքների թվում Իսկանդարյանը նշել է հասարակական գործոնը։ Նրա խոսքերով՝ Արևելյան Թուրքիայում բնակչության մեծամասնությունը սոցիալապես անապահով է։ Սահմանների բացումից հետո այս հոսքը կուղևորվի դեպի Հայաստան աշխատանք փնտրելու, ինչը կդառնա լարվածության առաջացման պատճառ։

Իսկանդարյանը նաև ավելացրել է, որ հայերի մեծ հոսք կգրանցվի Թուրքիայում։
«Հայերը կսկսեն լքել երկրի սահմանները։ Նրանց մոտ շոկ կլինի։ Ես այնտեղ եղել եմ և տեսել եմ, թե ինչպիսի վիճակում են մշակույթային հուշարձանները և քաղաքները։ Բայցևայնպես, բացասական խնդիրների առկայությունը չի նշանակում, որ սահմանները չպետք է բացվեն»,– եզրափակել է քաղաքագետը։