Հայ գործարարները մատնանշում են հայ–թուրքական սահմանի բացման դրական և բացասական կողմերը

Արձագանքելով հայ–թուրքական սահմանի վերաբացման նպատակահարմարության մասին Հայաստանում ընթացող բանավեճին՝ Tert.am–ը զրուցել է մի շարք գործարարների հետ, ովքեր ուղղակիորեն կարող են զգալ սահմանի բացման ազդեցությունը։

Հայ–թուրքական սահմանի բացումը «Սթարը» դրական է գնահատում

Հայ–թուրքական սահմանի հնարավոր վերաբացմանը բացահայտորեն դրական է վերաբերվել «Սթար» սուպերմարկետների ցանցի տնօրեն Վահան Քերոբյանը։ Մեզ հետ զրույցում նա նշել է, որ սահմանի բացումը դրական փոփոխությունների կհանգեցնի Հայաստանի տնտեսության մեջ։ Տվյալ դեպքում, ըստ Քերոբյանի, կբարելավվի ապրանքաշրջանառությունը Հայաստանի և ամբողջ աշխարհի միջև։

Մեր այն հարցին, թե արդյո՞ք սահմանի բացման դեպքում չի տուժի հայաստանյան արտադրողը, Վահան Քերոբյանը բացասական պատասխան տվեց։

«Տեղական արտադրանքի մեջ մեծ տոկոս են կազմում արտերկրից ներմուծվող հումքն ու փաթեթավորումը, հետևաբար, տեղական արտադրանքը նույնպես կշահի», –ասել է «Սթարի» տնօրենը։

Ըստ Քերոբյանի, սահմանի բացման դեպքում կնկատվի գների նվազում։

«Մենք նույնպես կիջեցնենք գները և զգալի ապրանքատեսակների պարագայում կարելի է կանխատեսել առևտրի ծավալների մեծացում»,– նշել է բանախոսը։

«Գրանդ Հոլդինգ». «Մինչ սահմանի բացումը հարկավոր են ներքին շուկայի պաշտպանությանն ուղղված քայլեր»

Տեղական որոշ արտադրողներ նշում են, որ հայ–թուրքական սահմանի բացման դեպքում, ակնհայտ է, որ Թուրքիայից սկսվելու է էժան ապրանքների ներհոսք։ Նրանք մեծ խանդավառությամբ չեն վերաբերվում այդ իրողությանը, բայց մյուս կողմից՝ նշում են, որ հայ–թուրքական հարաբերությունները քաղաքական իմաստով շահեկան են մեր երկրի համար։ Մասնավորապես, այսպիսի կարծիք է հայտնել «Գրանդ հոլդինգի» հասարակայնության հետ կապերի բաժնի պետ Վահրամ Բրուտյանը՝ պատասխանելով մեր հարցին, թե հայ–թուրքական սահմանի բացումն ի՞նչ ազդեցություն կունենա տեղական արտադրող ընկերությունների վրա։

Վահրամ Բրուտյանը հարցի առնչությամբ ներկայացրել է «Գրանդ հոլդինգի» սեփականատեր Հրանտ Վարդանյանի տեսակետը, որը նա միշտ հայտնել է, ու որը, ըստ Բրուտյանի, մնացել է անփոփոխ։

Ընկերության հասարակայնության հետ կապերի բաժնի ղեկավարն ասել է, որ հայ–թուրքական սահմանը բացելուց առաջ նախ պետությունը պետք է պատրաստ լինի ու ներքին շուկայի պաշտպանությանն ուղղված քայլեր կատարի, հակառակ դեպքում՝ սահմանը բացելուց հետո, տեղական շուկան կամայանա թուրքական զարգացող տնտեսության ազդեցության տակ։

Այս պահի դրությամբ, սակայն, ընկերության ներկայացուցչի խոսքով, Հայաստանի ներքին շուկայի պաշտպանվածությունն անբավարար է կամ, այլ կերպ ասած, ներքին շուկայի պաշտպանության համար պետությունը դեռևս բավարար քայլեր չի կատարել։ «Գուցե կառավարությունը ներքին շուկան պաշտպանելու համար ինչ–որ բան արդեն ծրագրել է, սակայն այս պահի դրությամբ, եթե սահմանը բացվի, խնդիրներ կառաջանան ոչ միայն «Գրանդ հոլդինգի», այլև բոլոր տեղական արտադրողների համար»,– ասել է Վահրամ Բրուտյանը։

Նրա դիտարկմամբ, սահմանի բացումը դրական է այն իմաստով, որ ճանապարհներ են բացվում, և Հայաստանը ելքի այլ ուղիներ էլ է ունենում, իսկ սահմանի բացման բացասական կողմը, Վահրամ Բրուտյանի խոսքով, ներքին շուկայի վրա թուրքական ապրանքների ազդեցությունը կլինի։

«Էս Ջի Մենեջմենթ»–ում դրականորեն են տրամադրված

«Էս Ջի Մենեջմենթ» ՓԲԸ-ն ներկայացնում է ընկերությունների խումբ, որոնք զբաղվում են ինչպես ապրանքների ներմուծմամբ, այնպես էլ արտադրությամբ։ Հետաքրքրությունների բախում «Էս Ջի Մենեջմենթ» ՓԲԸ–ի նախագահ Արման Սահակյանը չի տեսնում և, նույնպես, միմիայն ողջունում է սահմանի հնարավոր վերաբացումը։

Ըստ Արման Սահակյանի՝ մի քանի պատճառներով կնվազեն լոգիստիկ ծախսերը, ինչը դրական կանդրադառնա Հայաստանի Հանրապետությունում գների մակարդակի, ինչպես նաև արտահանման մրցունակության վրա։

Առաջին հերթին, կտրուկ կնվազեն տրանսպորտային ծախսերը, կվերանա «ռուս–վրացական մենաշնորհը» և ապրանքն ու հումքը ներկրելու այլընտրանքային ճանապարհներ կբացվեն։ Բնական է, որ կուժեղանա մրցակցությունը տրանսպորտային ընկերությունների միջև, իսկ դա նշանակում է, որ կարելի է ակնկալել փոխադրումների գների նվազում։

Արման Սահակյանը նշել է, որ երկրորդ շատ կարևոր արդյունքը կլինի այն, որ, պատկերավոր ասած, մեզ կմոտենա Եվրոպան, այսինքն կկարճանան փոխադրումների ժամկետները՝ ինչպես ներմուծողների, այնպես էլ արտահանողների համար։ Օրինակ, հայկական միրգը շատ կարճ ժամանակում կարող է հասնել եվրոպական շուկաներ՝ խնդիրներ չունենալով պահպանման ժամկետների հետ, իսկ դա նշանակում է, որ արտահանողների համար նոր հնարավորություններ կստեղծվեն։

Եվ երրորդ հանգամանքը, որը «Էս Ջի Մենեջմենթ» ՓԲԸ–ի նախագահը դրական է համարում, դա ապրանքների ճանապարհին գտնվելու ժամկետների և փոխադրման ծախսերի նվազման արդյունքում շրջանառու կապիտալի մեջ կատարված ներդրումների կրճատումն է, ինչի հետևանքով կնվազեն ընկերությունների ֆինանսական ծախսերը, ինչպես նաև գումարներ կազատվեն նոր ներդրումների համար։