Ձվի գնի բարձրացման պատճառը հին ածաններն են, իսկ ավելի ճիշտ՝ վարկերի ուշացումը. Սերգեյ Ստեփանյան

Tert.am-ի հետ զրույցում «ՀՀ թռչնաբույծների միության» նախագահ Սերգեյ Ստեփանյանը անդրադառնում է թռչնամսի և հավի շուկայում տեղի ունեցող իրադարձություններին, երբ սպառողների իրավունքների հարցով զբաղվող հասարակական կազմակերպությունները արձանագրում են շուկայում ձվի եթե ոչ դեֆիցիտ, ապա սահմանափակ քանակ և գնի բարձրացում:

-Պարոն Ստեփանյան, Հայաստանը միշտ համարվել է ձվի և մսի արտադրության առումով ինքնաբավ: Ավելին՝ մենք միշտ արտահանել ենք, իսկ հիմա խոսվում է ինչ-որ դեֆիցիտների մասին: Մի քանի օր առաջ, հիշո՞ւմ եք, ձուն խանութներից սրբվել էր: Ի՞նչ հիմնական պատճառներ եք տեսնում:

-Հիմնական պատճառները երկուսն են, առաջինը, որ ֆինանսական ռեսուրսները չեն բավարարել նոր գլխաքանակ ձեռք բերելու՝ հին ածաններին դուրս հանելու ու նորերով փոխարինելու համար, որովհետև բոլոր ֆաբրիկաներն էլ մեծ վարկերի տակ են, և դժվարությամբ կարողացան շրջանառու միջոցներ հայթայթել: Այսինքն՝ ուշացումով կատարվեց, և հիմա վառեկները համալրվել են բոլոր մասնագիտացված տնտեսություններում, և նոյեմբերից արդեն հունի մեջ կմտնի, և ամբողջ օրվա սպառումը կկարողանանք բավարարել: Օրական մեր հաշվարկով սպառումը կազմում է 700 հազար հատ ձու: Մենք ուղղակի դժվարություններ կունենանք դեկտեմբերի նախատոնական օրերին, ինչը հավանաբար, կփորձենք ապահովել՝ ինքներս ձու ներկրելով: Որպեսզի դեֆիցիտ չառաջանա և ամենակարևորը՝ ձգտում ենք, որ գնի բարձրացում տեղի չունենա: Ես լիազորված եմ մեր բոլոր արտադրողների կողմից հայտարարելու, որ մենք 2013 թվականի դեկտեմբերին լուրջ դեֆիցիտ չենք ունենա: Այսինքն՝ շուկայում ձվի գին չի բարձրանալու։

-Այսօր կարո՞ղ եք խոսել այն մասին, որ առկա է ձվի դեֆիցիտ և գնի բարձրացում:

-Գնի բարձրացում կա, բայց դեֆիցիտ առկա չէ: Շատ փոքր աստիճանի սահմանափակման դեպքում անմիջապես աղմուկը տարածվում է, որ առկա է ձվի դեֆիցիտ: Մենք ուղղակի, անցումային շրջանում՝ օգոստոս ամսին, ուշ համալրեցինք գլխաքանակը՝ ֆինանսական ռեսուրսների անբավարար լինելու պատճառով, ինչը իր հիմքերն ունի: Դա էլ գալիս է 2010 թվականից, երբ մեզ մոտ գերարտադրություն էր, ինքներդ նշեցիք, որ ինքնաբավությունը անցել էինք՝ հասել էր 104 տոկոսի մեկ շնչի հաշվով։ Բայց այդ տարուց դուրս եկանք մեծ կորուստներով, ու թեև կառավարությունը մեզ խոստացել էր, որ կօգնի, բայց այդ օգնությունը չեղավ, մենք ինքներս մի կերպ կարողացանք այդ վիճակից դուրս գալ։ Իսկ մի շարք փոքր ֆաբրիկաներ էլ փակվեցին: Հիմա կարգավորել ենք:

-Իսկ հնարավոր չէ՞, որ ինչ-որ ներքին պայմանավորվածություն լինի՝ ինչ-որ խաղի կանոններ պահելու, ինչի արդյունքում գրանցվում է ձվի գնի աճ:

-Չէ, չէ, հասկանում եմ ինչ ի նկատի ունեք։ Ստեղ ընդամենը բոլոր արտադրողների կողմից զգուշությունն էր, որ ավելցուկ չարտադրվի: Այսինքն՝ ավելի լավ է մի փոքր քիչ արտադրվի, քան ավելցուկով: Էս մտավախությունը 2010 թվականից հետո բոլոր արտադրողների մոտ կա, երբ երեք ամիս շարունակ մենք ձուն վաճառում էինք ինքնարժեքից ցածր: Հիմա բոլոր արտադրողները, բնականաբար, շատ չափավոր, շատ զգույշ են:

-Ինչո՞ւ ենք խոսում 2010 թվականի մասին, չէ՞ որ այդ իրադարձությունները հիմա են, ոչ թե մեկ տարի առաջ ինչ-որ զարգացումներ են թելադրում:

-Դա բնական է, որովհետև մեզ մոտ արտադրության ցիկլը՝ թռչունների աճեցման տեխնոլոգիան, տևում է 540 օր: Մենք երբ 2010-ին ունեցանք գերարտադրություն, էդ գլխաքանակը մորթեցինք, և եթե հիշում եք 2010-ի մայիսին նույնիսկ փողոցներում վաճառվող քսան դրամանոց ձու ունեինք, բայց նույն տարվա դեկտեմբերին՝ Նոր տարվա նախաշեմին, դեֆիցիտ ունեցանք: Իսկ էդ գլխաքանակը շատ մեծ դժվարությամբ է վերականգնվում, էդքան հեշտ չի:

-Մենք խոսում ենք միայն ձվի՞ մասին, թե նաև հավի մսի:

-Մենք վերջին երկու-երեք տարիներին հավի տարեկան 5 տոկոսի աճ ենք ունենում, ու էդ դինամիկան շարունակվում է: Մենք թռչնի մսի խնդիր չունենք, միայն գնի խնդիրն է, որը էս երկու տարի է՝ գնի բարձրացում չենք կարողանում անել, կերը բարձրանում է, բայց թռչնի միսը անփոփոխ ենք թողնում:

-Ինչպե՞ս է անփոփոխ, եթե խանութներում այսօր հավի թևիկների նվազագույն գինը 1800 դրամ է:

-Եկեք ըստ կարգերի չխոսենք, որովհետև դա արդեն շուկայի խնդիր է, պահանջարկի խնդիր է: Ես ուղղակի ասում եմ, որ 1380-1400 դրամ բաց թողնման ֆիքսված գինն է ամբողջական բրոյլեր հավի համար, բոլոր ընկերությունների կողմից: Այ դրանից հետո, թե ով ինչ ապրանքատեսակով է հանդես գալիս, ինչ փաթեթավորմամբ, պիտակավորմամբ, չեմ կարող ասել, որովհետև դա արդեն փոխում է գնային քաղաքականությունը:

-Թռչնի մսի և ձվի արտադրության համար որքա՞ն է կազմում բանկերի կողմից տրամադրվող տոկոսը և այն բա՞րձր եք համարում, թե՞ նորմալ:

-Միանշանակ բարձր է, բոլոր արտադրողները դժգոհում են, այդ թվում նաև գյուղմթերք արտադրողները: Եվ ասեմ, որ 18 տոկոսից ցածր վարկեր մեր ընկերությունները չեն ստացել:

-Բայց մյուս կողմից, մասնագետների պնդմամբ՝ սա այն ոլորտն է, որն ամենաարագն է վերականգնում ներդրած միջոցները:

-Միանգամայն ճիշտ է՝ գյուղատնտեսության, անասնապահության մեջ: Բայց ես խոսում էի կոնկրետ տեխնոլոգիայի մասին, երբ մենք մեկ օրեկան ճուտը բերում ենք, 140-րդ 160-րդ օրը առաջին ձուն ենք ստանում, մեկ օրեկան ճուտը աճեցնում ենք, սարքում ենք վառեկ, մտնում է ածանների շարքը, ձու ենք ստանում և պահում ենք մինչև 590 շաբաթ։ Դա 1,5 տարուց ավել է, և մենք ամբողջ էդ ընթացքում հազիվ կարողանում ենք ամորտիզացնել էդ թռչունին և ինքնարժեքը վերջնականապես ճիշտ հաշվել: Ի տարբերություն, ածանի, բրյոլեր հավերը ավելի արագ են շրջապտույտը ավարտում՝ 40-45 օր: