Իմ հաջողության գրավականներից մեկն իմ «կյանքի ուսուցիչներն» են. Ռուբեն Վարդանյան

Ազգությամբ հայ ռուսաստանցի հայտնի գործարար, Sberbank CIB ընկերության համանախագահ Ռուբեն Վարդանյանը «Коммерсантъ»-ին տված հարցազրույցում պատմել է անձնականի մասին։ Հարցազրույցը ներկայացնում ենք մասնակի կրճատումներով.

Արմատների մասին

Վաղ մանկության տարիներս գրեթե չեմ հիշում. ինչ-որ դրվագներ են։ Ես ուշ ծնված երեխա եմ, և միշտ սիրով եմ շրջապատված եղել։ Այդ զգացողությունը շատ լավ եմ հիշում։

Հայրս ճարարապետ է, սովորել է Մոսկվայի համալսարանի ասպիրանտուրայում։ Հենց այնտեղ էլ ծանոթացել է մորս հետ։ Մայրս 10 տարով երիտասարդ է, սովորել է քիմիա-տեխնոլոգիականում։ Մի անգամ ֆիլմի պրեմիերայի ընթացքում հայրս եղել է հայ ընկերոջ հետ և տեղեկանալով մորս՝ իշխանական արմատների մասին (նրա արմատները հայ և վրացի իշխանների ընտանիքից են), հայրս ասել է, որ որմնադիր է։ Ցանկացել է ստուգել՝ կսիրահարվի պարզ մարդուն։ Սիրահարվել է։ Նրանք թաքուն ամուսնացել են ու Մոսկվայից տեղափոխվել Հայաստան։ Հայրս համարել է, որ դա է ճիշտը։ Նա սկզբունքային մարդ է։

Մանկության մասին

Իմ մանկությունն անցել է Երևանի, Թբիլիսիի և Մոսկվայի միջև։ Դրանից մնացել է թեթև կյանքի տպավորությունը, չնայած եղել են խնդիրներ։ Օրինակ՝ դրամական։ Հայրս շատ էր ծախսում և գումարը միշտ չէր հերիքում։ Ընտանեկան բյուջեն մայրիկի մոտ էր։ Հայրս ուսանողներից կաշառք չէր վերցնում և խիստ էր նման հարցերում։ Ինձ ազգականներն էին գումար տալիս, ես դրանք հավաքում էի ու գաղտնի տալիս հորս։ Հիշում եմ, որ 9-րդ դասարանում վիճեցի նրա հետ. ասացի, որ ես կաշառք եմ վերցնելու, հաջողակ եմ լինելու, այլ ոչ նրա նման... Մի խոսքով՝ տարբեր էին իրավիճակները։ Ընդհանուր առմամբ, մանկությունից վառ տպավորություններ են մնացել։

Կրթությունը

Դպրոցում ինձ նույնպես սիրում էին։  Խաղում էի ֆուտբոլի, բասկետբոլի հավաքականներում, Ուրախների և հնարամիտների ակումբում։ Դպրոցն ավարտել եմ ոսկե մեդալով և կատակելով ասում էի, որ խնայել եմ ծնողներիս միջոցները՝ սեփական ուժերով մեդալ ստանալով, քանի որ այդ ժամանակ մեդալն «արժեր» 3.000 ռուբլի։ Դա 80-ականներն էին, կոռուպցիայի ծաղկման ժամանակաշրջանը։

Ես երազում էի սովորել Մոսկվայի պետական համալսարանում, սակայն ծնողներս թույլ չէին տալիս։ Միայն մորս ընկերուհին կարողացավ նրանց համոզել, և ես հանձնեցի քննություններս։ Ընդունվեցի, սակայն առաջին կուրսից հետո ինձ տարան բանակ։ Պետք է ծառայեի Ադրբեջանում։ Այդ ժամանակ հակամարտություն չկար, սակայն Հայաստանի հետ արդեն լարվել էին հարաբերությունները։ Հետո ինձ մոտեցավ  մի հայ զինվորական ու ասաց. «Կցանկանա՞ս Հայաստանում ծառայել»։ Ես ասացի. «Կուզեմ»։
 

«Տուր 300 ռուբլի և կմեկնես»,-ասաց նա։ «Մոտս չկա»,-ասացի։ «Լավ՝ 50»,-ասաց նա։ «Մոտս միայն 27 ռուբլի է»,- ասացի։ «Դա արդեն լկտիություն է»,-ասաց նա։ Հետո տղաները, որոնց հետ ես գնում էի, ասացին. «Մենք գումար ենք պահել ծխախոտի համար։ Ահա այն, գնա և ծառայիր Հայաստանում»։  Ես այդ 23 ռուբլին հիշեցի ողջ կյանքում։

Ընկերության մասին

Բնավորությամբ մորս եմ նման՝ թբիլիսյան մարդամոտությամբ, սակայն երբեմն կտրուկ եմ լինում, թեև ոչ այնքան, որքան հայրս. ես միշտ ավելի հանդուրժող եմ։ Ունեմ մանկության ընկերներ, համալսարանական, զինվորական։ Ցավոք, շատ ժամանակ չեմ ունենում ընկերների և հարազատների համար։ Որոշները նեղանում են իմ կողմից ուշադրության պակասից։

Սիրո մասին

Ես վստահ էի, որ կամուսնանամ հայուհու հետ, քանի որ տարբեր մշակույթների մարդկանց մոտ կան մի շարք խնդիրներ կենցաղային մակարդակում, որոնք բարդացնում են կյանքը։

Ինձ հետ լինելը հեշտ չէ, հավանաբար, ես պահանջկոտ եմ, նաև իմ հանդեպ։ Հայրս ինձ սովորեցրել է, որ պետք է ձգտել առավելագույնին։ Չեմ սիրում գովել կամ շնորհակալություն շռայլել։ Կարծում եմ, եթե շիլան այրվել է, պետք է այդ մասին ասել, իսկ եթե ոչ, ապա նորմալ է, և պետք չէ «շնորհակալություն» ասել։ Կանայք, որոնք եղել են իմ կողքին, դա հասկացել են։
 

Վերոնիկան իմ առաջին սերը չէ։ Ես նրանից առաջ էլ լուրջ հարաբերություններ եմ ունեցել։ Բոլոր կանայք ինձ շատ բան են տվել։ Ես նույնպես փորձում եմ շատ տալ, և ոչ թե միայն ստանալ։
 

Իմ ամուսնության պատմությունը գրեթե կրկնում է ծնողներիս։ Կնոջս հետ ծանոթացել եմ 20 տարի առաջ։ Հանդիպել ենք մեկ շաբաթ։ Երրորդ հանդիպումից հետո Վերոնիկային ասացի, որ ես հանդիպելու ժամանակ չունեմ... Մի խոսքով՝ ուզում եմ, որ նա իմ երեխաների մայրը լինի։ Վերոնիկան համաձայնվեց։ Ինչպես մայրս և հայրս, մենք էլ ամուսնացանք առանց ծնողների համաձայնության և առանց մեծ հայկական հարսանիքի։ Ծնողներս Վերոնիկայի հետ ավելի ուշ ծանոթացան։
 

Մենք շատ տարբեր ենք, սակայն միևնույն ժամանակ՝ շատ նման։ Երբեմն թվում է, թե ծնողներս նրան ավելի շատ են սիրում, քան ինձ։ Վերոնիկան իսկական կին է։ Նա եկավ մեր տուն, և փորձեց իմ հարազատներին ու մերձավորներին իրենը դարձնել, իսկ դա հեշտ չէ։

Վերոնիկան ինձնից ավելի հաճախ է լինում Հայաստանում, նա այնտեղ մի շարք նախագծեր ունի։ Նա չի դարձել հայուհի և պահպանել է իր ինքնությունը։

Հաջողության մասին

Հաջողությունը, իհարկե, ինձ փոխել է։ Իրավիճակն այլ էր. 23 տարեկանում ես դարձա գործադիր տնօրեն և պետք է ղեկավարեի ընկերություն՝ ինքնուրույն որոշումներ կայացնելով։ Դա մեծ պատասխանատվություն էր, որին ամեն ոք պատրաստ չէ։
 

Իհարկե, եթե դու երիտասարդ ես, պետք է ապավինես քեզնից մեծերին և արժանանաս նրանց հարգանքին։
Ես չեմ ունեցել ո՛չ կապեր, ո՛չ կապիտալ։ Ես սկսել եմ զրոյից՝ ռուս հաճախորդների, աշխատակիցների և օտարերկրացիների հետ։ Հավանաբար, մարդիկ ինձ ստուգել են։ Վստահությունն աշխարհի ամենասկզբունքային բանն է։

Եվս մի կարևոր բան՝ հորիզոնն ու հետևողականությունը։ Ոչ բոլորն են ընդունակ պլանավորել ապագան։ Բարեբախտաբար, դա միշտ եղել է իմ մրցակցային առավելությունը։

Իմ բախտը բերել է խորհրդատուների հարցում, և դա իմ հաջողության հիմնական մասն է։ Իմ խորհրդատուները եղել են ոչ միայն հայրս, քույրս կամ դպրոցի ուսուցիչներս, այլև հայտնի մարդիկ՝ Եվգենի Պրիմակովն ու Լի Կուան Յուն, և նրանք, ովքեր ինձ օգնեցին բիզնեսում։

Ազատության մասին

Կա սոցիալական փոփոխությունների 4 մոդել՝ էվոլյուցիա, հեղափոխություն, բարեփոխում և ինկվիզիցիա։ Ես նախընտրում եմ առաջինը, դա թույլ է տալիս փոփոխությունների հասնել առանց զոհերի և հաշտեցնել տարբեր խմբերի շահերը։ Միշտ փորձել եմ գտնել համագործակցության ուղին, և այդ կերպ ինչ- որ բան փոխել համակարգում։

Ես հազվադեպ եմ հանրահավաքների մասնակցել։ Եղել եմ 1991թ.-ին և երեք տարի առաջ, երբ Չուլպան Խամատովան (դերասանուհի- Tert.am) հանրահավաք էր անցկացնում ընդդեմ այլատյացության։ Ես հարգում եմ մարդկանց, որոնք հայտնում են իրենց տեսակետը հանրահավաքներին, սակայն զանգվածային միջոցառումներ չեմ սիրում։ Չնայած հիշում եմ 1988թ.-ի երևանյան ցույցերը Թատերական հրապարակում, վերելքը ֆանտաստիկ էր։

Ես հասկացել եմ, որ հանրահավաքները, ինքնին, անմիտ են, և համակարգի հետ այլ կերպ է պետք պայքարել։

Հեղափոխություններից հետո հաղթում են ոչ թե կարմիրները կամ սպիտակները, այլ մոխրագույնները, այդպիսին է օրինաչափությունը։ Իսկ մոխրագույնին փոխարինելու, ինչպես գիտենք, գալիս են սևերը։

Կարևորի մասին

Պետք է փորձել տեսնել քեզ սերնդի կոնտեքստում, որի վրա դու հետք ես թողնում։ Ինձ միշտ դուր է եկել անհնարինը հնարավոր դարձնելը, քանի որ մարդը պետք է ապրի՝ վաղվա օրվա մասին մտածելով։

Ռուսաստանում ապրում են օրով, սակայն նրանք, ովքեր իշխանության են, մտածում են, որ ապրելու և իշխելու են հավերժ...Նման հակասություններն ինձ զարմացնում են։

Հավատքի մասին
 

Ես Հայ առաքելական եկեղեցու գերագույն հոգևոր խորհրդի անդամ եմ։ Երկար ժամանակ է՝ այցելում եմ վերականգնված հուշարձաններ, այդ թվում՝ հոգևոր։ Չեմ կարող ասել, որ պարբերաբար եկեղեցի եմ գնում և արարողակարգի մասնակցում, սակայն անկեղծ հավատում եմ Աստծուն և հիմնարար արժեքներին...

Վախի մասին

Ամենից ավելի վախենում եմ ինքս իմ հանդեպ հարգանքը կորցնելուց։ Ինձ համար լուրջ վախ է, որ կարող եմ անել մի քայլ, ինչն ինքս անընդունելի եմ համարում։ Փորձելով ապահովագրել ինքնահարգանքս՝ ես հաճախ նաև վնաս եմ հասցնում իմ բիզնեսին։

Փողի մասին

Երբ մեծ տղաս դարձավ 13 տարեկան, մենք Վերոնիկայի հետ որոշեցինք, որ գումար կծախսենք այնպիսի նախագծերի վրա, որոնք աշխարհն ավելի լավը կդարձնեն։ Մեր երեխաները գիտեն, որ նրանց ժառանգություն չի մնալու։ Մենք նրանց կրթություն ենք տալիս, և կարծում ենք, որ ապագայում նրանք կկարողանան ինքնուրույն ապրել։

Իհարկե, կա նաև անշարժ գույք՝ ոչ շատ շքեղ, որպեսզի նրանք ինչ-որ հիմք ունենան, սակայն միայն այդքանը։

Ես չափազանց հանգիստ եմ վերաբերվում նյութական բարիքներին, անտարբեր եմ մեքենաների, ինքնաթիռների և հարստության այլ ատրիբուտների հանդեպ։ Միակ բանը, որի վրա ես գումարներ եմ ծախսում, գրքերն են ու բարեգործական նախագծերը։ Մենք դրանցից շատ ունենք, և կարևորն ավարտին հասցնելն է։

Երեխաների մասին

Չորսն էլ շատ տարբեր են, բոլորն էլ տաղանդավոր՝ իմ հայրական աչքով։ Ցանկանում ենք, որ նրանք լինեն այն, ինչ որ կան, գտնեն իրենք իրենց և որ նպատակ ունենան։ Երբ ես 22 տարի առաջ մտա բոլորին անհայտ «Տրոյկա դիալոգ» ընկերություն՝ 10 անգամ ավելի ցածր աշխատավարձով, քան նախորդ աշխատավայրում, ես գիտեի, թե ինչի եմ ցանկանում հասնել ապագայում։ Եթե ունես նպատակ և հաջողության հասնելու համակարգ, ապա ապրելն առավել հեշտ է։

Երեք բնութագրող բառ

Առաջինը. Ես մարդամոտ եմ։ Ես չափազանց շատ կապեր ունեմ տարբեր՝ հաճախ անհամատեղելի խմբերում. կան ավագ սերնդի ներկայացուցիչներ, ռուսական և արևմտյան գործարարներ, մտավորականներ։ Չեմ կարող ասել, որ նրանք բոլորն ինձ «իրենցն» են համարում, սակայն այդ շրջանակներից յուրաքանչյուրն ինձ ընդունում է։

Երկրորդ. Ինձ հետաքրքիր է ապրել։ Ես «քաղց ունեմ» տարբեր նախագծերի հանդեպ, և հաճախ մի քանի բան միանգամից եմ անում։ Այդ պատճառով ես կարող եմ նեղացնել իմ անուշադրությամբ, սակայն շատ եմ ցավում դրա համար։
 

Երրորդ. Համառ եմ։