Սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգում չկա «անընդմեջ» բառի մասին որևէ ակնարկ. Վարդան Պողոսյան

15:41 • 23.04.14

Tert.am-ի հետ զրույցում ՀՀ նախագահին կից Սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգը մշակող սահմանադրական հանձնաժողովի անդամ Վարդան Պողոսյանը, անդրադառնալով 2-րդ նախագահի հայտարարությանը, որ փոփոխությունների անհրաժեշտություն չկա և հարցին, որ արդյո՞ք այս ամենն իշխող համակարգի շահերի սպասարկման համար չի ձեռնարկվում, նշեց. «Եթե ընդդիմադիր ուժերը կամ երկրորդ նախագահը մտավախություն ունեն, որ սա իշխանության վերարտադրման փորձ է, ապա դրանով նրանք նախօրոք ընդունում են, որ մինչև 2017-2018թթ. որևէ բան չի փոխվելու: Էդ դեպքում հարց եմ տալիս՝ եթե որևէ բան չի փոխվելու, ապա ինչի է, առհասարակ, անհրաժեշտ որևէ բան Սահմանադրության մեջ փոխել, եթե գործող Սահմանադրությունը, առանց որևէ խնդիրների, հնարավորություն է տալիս քաղաքական մեծ իշխանության անցում՝ Նախագահի ձեռքից վարչապետի ձեռքը»:


-Պարոն Պողոսյան, երեկ 2-րդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը հայտարարեց, որ իր կարծիքով՝ չկա սահմանադրական փոփոխությունների անհրաժեշտություն: Ըստ Ձեզ՝ կա՞, թե չկա:


-Կարծում եմ, որ կա: Եվ մենք ներկայացրած 40 էջանոց հայեցակարգում հանգամանալից ներկայացրել ենք, թե ինչու:


-Պարոն Պողոսյան, երկրորդ անգամ եք, փաստորեն, մշակում Սահմանադրություն, որովհետև նախկին՝ 2005 թ.սահմանադրական փոփոխությունների հանձնաժողովում էլ էիք:


-Ես առաջին անգամ մշակելու ժամանակ որևէ ձևական, ֆորմալ կարգավիճակ չեմ ունեցել: Ես եղել եմ ոչ ֆորմալ աշխատանքային խմբի անդամ, որը որ աշխատել է 2003թ. սահմանադրական փոփոխությունների նախագծի վրա՝ այն ժամանակվա արդարադատության նախարար Դավիթ Հարությունյանի, արդարադատության ներկայիս նախարարի ժամանակավոր պաշտոնակատար Հրայր Թովմասյանի և Մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան Արմեն Հարությունյանի հետ միասին։


-Այսինքն՝ այն ժամանակ չկայի՞ն այն նկատառումները, կապված փոփոխությունների հետ, որոնցով էլ պայմանավորված՝ պետք է արվեն փոփոխություններ:


- Քաղաքական նպատակները բոլորովին տարբեր էին, և ազդակները՝ սահմանադրական փոփոխություններ անցկացնելու, տրամագծորեն իրարից տարբեր են: Եթե հիշում եք՝ 2003 թվականին հանրաքվե անցկացվեց և տապալվեց, և չեմ կարծում, որ դա մեր այն ժամանակվա կառավարության ժողովրդավարական վարքագծից էր բխում, այլ պարզապես չկար շահագրգռվածություն՝ ներքին բարեփոխումներ անցկացնելու։ Բայց երբ 2004-ին Եվրոպայի խորհրդի, եվրոպական կառույցների կողմից ճնշումը ավելացավ, այն ժամանակ իշխանությունները գնացին այդ փոփոխություններին։ Իմ խորին համոզմամբ՝ ստիպված գնացին, որովհետև այլ քաղաքական տարբերակ չունեին: Ի տարբերություն դրա, այս անգամվա նախաձեռնությունը, կարծում եմ, բխում է այն բանի օբյեկտիվ գիտակցումից, որ սահմանադրական բարեփոխումներն անհրաժեշտ են և առաջին հերթին երկրի ներքին կյանքի և դրա հրամայականներից են բխում, ոչ թե ինչ-որ արտաքին ուժերի կողմից ներկայացված պահանջներ են:


-Ասում եք՝ փոփոխությունները անհրաժեշտություն են, մինչդեռ երեկ 2-րդ նախագահը նշեց, որ ոչ միայն չկա նման անհրաժեշտություն, այլ այդ անհրաժեշտության մասին հիմնավորումներ էլ համոզիչ չեն: Եվ նաև հարց տվեց՝ արդյո՞ք այս ամենն իշխող համակարգի շահերի սպասարկման համար չի ձեռնարկվում:


-Ճիշտն ասած, այդ արգումենտը բացարձակապես ոչ համոզիչ է, և իմ կարծիքով՝ արհեստական ու մտացածին է, որովհետև եթե բոլորս ենթադրում ենք, որ 2017 կամ 2018 թվականից հետո նույն քաղաքական ուժն է երկրում գերիշխող լինելու, ապա այդ քաղաքական ուժի առաջնորդին ոչինչ չի խանգարում հաջորդ ընտրություններից հետո ստանձնել վարչապետի պաշտոնը: Կամ ցանկացած այլ պաշտոն, կամ որևէ պաշտոն չստանձնել, եթե քաղաքական ուժը ենթարկվում է ինչ-որ լիդերի՝ կուսակցության նախագահի: Համենայն դեպս, որպեսզի նման ասեկոսեներ, թյուրիմացություններ չլինեն, նախագահը հստակ ասաց, որ պառլամենտականի անցնելու պարագայում ինքը չի հավակնում երկրի ղեկավարի, տվյալ դեպքում, վարչապետի պաշտոնին: Բայց նորից եմ կրկնում, եթե ընդդիմադիր ուժերը կամ երկրորդ նախագահը մտավախություն ունեն, որ սա իշխանության վերարտադրման փորձ է, ապա դրանով նրանք նախօրոք ընդունում են, որ 2017-2018թթ. որևէ բան չի փոխվելու: Էդ դեպքում հարց եմ տալիս՝ եթե որևէ բան չի փոխվելու, ապա ինչի է, առհասարակ, անհրաժեշտ որևէ բան Սահմանադրության մեջ փոխել, եթե գործող Սահմանադրությունը առանց որևէ խնդիրների հնարավորություն է տալիս քաղաքական մեծ իշխանության անցում՝ նախագահի ձեռքից վարչապետի ձեռքը: Իսկ գործող Սահմանադրությունը որևէ սահմանափակում՝ վարչապետի պաշտոնը ստանձնելու տեսանկյունից, ընդհանրապես չի սահմանել: Դրա համար, նման ենթադրությունները և մտավախությունները քաղաքական մտավախություններ են, որոնք որևէ սահմանադրա-իրավական հիմք չունեն:


-Պարոն Պողոսյան, երեկ իր ելույթներից մեկում նախագահ Սարգսյանը կարծիք հայտնեց, թե որևէ մեկը չպետք է իրավունք ունենա նախագահ ընտրվել երկու ժամկետից ավելի, ինչից հետո շրջանառվեց, ապա հաստատվեց, թե հայեցակարգում կա դրույթ, որով նախատեսվում է փոփոխել գործող Սահմանադրության 50-րդ հոդվածի այն կետը, որ «Նույն անձը չի կարող ավելի քան երկու անգամ անընդմեջ ընտրվել Հանրապետության Նախագահի պաշտոնում»: Այսինքն՝ երրորդ անգամ նախկին նախագահները առաջադրվելու իրավունք չեն ունենա: Կա՞ նախագծում նման դրույթ՞, թե ոչ:


-Հայեցակարգի նախագծում մենք այդպիսի դետալիզացիայի չենք հասել, որովհետև երբ որ վերլուծության ենք ենթարկում կառավարման համակարգը, մենք ասում ենք, որ գործող կառավարման համակարգն ունի արմատական թերություններ։ Փորձում ենք հաջորդ քայլով որոշակի բարելավումներ մտցնել գործող համակարգի պայմաններում, հետո արձանագրում ենք, որ միևնույն է՝ մնում են խնդիրներ, որոնք գործող կառավարման համակարգի պայմաններում լիարժեք լուծում չունեն, և հետո արդեն մյուս քայլով ասում ենք, որ այդ մնացած խնդիրները, կարող են, թերևս, ավելի լիարժեք ձևով լուծվել, եթե անցում կատարվի խորհրդարանական համակարգին: Բայց, միևնույն ժամանակ, պետք է նկատի ունենալ, որ վերջնական որոշում հանձնաժողովում, որ նախընտրելի է այս կամ կառավարման ձևը, չկա: Երբ չկա ընտրությունը օրինակի համար՝ կիսանախագահական կառավարման համակարգի վերաբերյալ, այնքան էլ տրամաբանական չէր լինի անդրադառնալ մի խնդրի՝ «երկու անգամ անընդմեջ», թե միայն երկու անգամ, որը որ այդ հանձնաժողովի հետագա քննարկման խնդիր է, քան թե սկզբունքային, հայեցակարգային խնդիր:


-Այդ դեպքում, որտեղի՞ց այդ մեկնաբանությունները, որոնց անգամ արձագանքեց Ռոբերտ Քոչարյանը:


-Հարցրեք, երկրորդ նախագահին, համենայն դեպս, սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգի նախագծում որևէ նման առաջարկ կամ թեկուզ ակնարկ՝ վերացնելու «անընդմեջ» բառը 50-րդ հոդվածում, չկա, թե 2-րդ նախագահը որտեղի՞ց է դա վերցրել, այդ հարցը պետք է իրեն ուղղել: Հանրապետության գործող Նախագահը հանձնաժողովի հետ հանդիպման ժամանակ ընդամենն իր կարծիքն է արտահայտել, որ որևէ մեկը երկու անգամից ավելի չպետք է ստանձնի երկրի ղեկավարի ղեկը: Բայց, կրկնում եմ՝ այս հարցը, որպես հայեցակարգային հարց, բարձրացված էլ չէ: Եթե նման աժիոտաժ է առաջանում այդ հարցի շուրջ, թերևս, նպատակահարմար կլինի այդ հարցին էլ անդրադառնալ, ապագայում:


-Մի հարցի անդրադառնանք, որը վերը նշվածի համատեքստում այնքան էլ չի քննարկվում: Խոսքը այն մասին է… հիշում եք՝ Հայաստանի եվրաինտեգրում, Մաքսային միության անդամակցություն, Եվրասիական տնտեսական միություն, և այս վեկտորներին ինտեգրացիայի կողմնակիցների և ընդդիմախոսների հիմնական փաստարկը եղել է այն, որ նման վճռորոշ հարցերը պետք է դրվեն ժողովրդի հանրաքվեի, ոչ թե Նախագահի միանձնյա որոշման, թեև նրան սահմանադրական նման իրավասություններ տրված են: Այս առումով ինչ-որ առաջարկներ եղե՞լ են կամ նախատեսվո՞ւմ են:


-Եթե հայեցակարգը կարդաք, ապա կտեսնեք, որ մենք այդ հարցին ուղղակի պատասխան ենք տվել. հանձնաժողովի կարծիքով՝ այո, նման միություններին անդամակցելը պարտադիր պետք է հանրաքվեով իրականացվի, դա հստակ ամրագրված է հայեցակարգի նախագծում: Այսինքն՝ այստեղ խոսքը ոչ թե նախագահի արտաքին քաղաքական լիազորությունների մասին է, որքան երկրի ինքնիշխանության սահմանների մասին է: Սահմանադրության 1-ին հոդվածով՝ Հայաստանն ինքնիշխան պետություն է, և եթե ցանկանում ենք միանալ ինչ-որ վերազգային միությանը, ապա հանձնաժողովի կարծիքով՝ նման խնդիրները պետք է լուծվեն հենց իշխանության կրողի՝ ժողովրդի կողմից: Դրա համար էլ հայեցակարգի նախագծում մենք հստակ ամրագրել ենք, որ այս պարագայում հանրաքվեն պետք է պարտադիր լինի:Դա հանձնաժողովի կարծիքն է:


-Այս առումով մեկ պրակտիկ հարց. եթե նոր Սահմանադրությունն ուժի մեջ մտնելուց հետո, մենք դեռևս չլինենք Մաքսային միությունում կամ Եվրասիական տնտեսական միությունում, այդ հարցը արդեն պետք է որոշվի հանրաքվեո՞վ:


-Եթե մեր այդ առաջարկությունը հանձնաժողովի առաջարկությունը ընդունվի և՛ Ազգային ժողովի կողմից, և՛ հետագայում ՝ հանրաքվեով, ապա բնականաբար, այդ սահմանադրական նորմի փոփոխությունից հետո, ցանկացած վերազգային միությանը միանալու հարցը պետք է հանրաքվեով վճռվի:


-Իսկ եթե մինչ այդ միանա՞նք, ուշ չի լինի՞:


- Այսօրվա Սահմանադրությունն իմ կարծիքով՝ արգելք չի հանդիսանում դրա համար, (այսինքն՝ հարցը հանրաքվեի դնելը ) բայց դա բավականին քիչ ուսումնասիրված հիմնախնդիր է: Ամեն դեպքում, սահմանադրական բարեփոխումների տեսանկյունից հանձնաժողովը նման հստակ կարծիք արտահայտել է:


-Այսուհանդերձ, իշխող քաղաքական ուժի տեսանկյունից երկու՝ թե՛ ԵՄ-ի հետ ասոցացման և թե՛ ՄՄ-ին միանալու դեպքում էլ ասվում է, որ դա ՀՀ նախագահի լիազորությունների շրջանակում է, որ նման անհրաժեշտություն չկա և այլն:


-Ես հիմա չեմ ցանկանում մանրամասնությունների մեջ մտնել. կան տարբեր տեսակետներ ու հարցն իսկապես խորն ուսումնասիրման կարիք ունի: Ապագայի համար գոնե ես համոզված եմ, որ դա լավագույն լուծումն է և դա ցույց է տալիս նաև այլ երկրների փորձը: Բոլոր նրանք, որոնք մտան Եվրոպական միության մեջ, իրենց երկրում այս հարցով հանրաքվեներ անցկացնելու սահմանադրական դրույթներ նախատեսել էին:
 

Լուրեր Հայաստանից - Թերթ.am

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

23:54 • 22.11.24

Երևանը կհրաժարվի Բաքվի դեմ հայցերից, եթե կնքվի խաղաղության պայմանագիրը. Փաշինյան

23:52 • 22.11.24

Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան

23:50 • 22.11.24

SMS` գրավոր տեքստով եմ խնդրել հրաժարական տալ պաշտոնյաներին, բայց ոչ ուշ երեկոյան. Փաշինյան

23:10 • 22.11.24

Կադրային վերջին փոփոխությունները ոչ թե կոնֆլիկտային են, այլ աշխատանքային են․ Փաշինյան

21:16 • 22.11.24

Փաշինյանը հող է նախապատրաստում իշխանությունը Աննա Հակոբյանին փոխանցելու համար, եթե դրսից ճնշումներ լինեն․ Հայկ Նահապետյան

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց