Ոսկերչության և ադամանդագործության բիզնեսի սեփականատերերը դժգոհ են ոլորտի ազատ տնտեսական գոտուց

Հայաստանում ոսկերչության և ադամանդագործության ոլորտում ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվող ընկերությունների սեփականատերերի մոտ լուրջ դժգոհություն կա՝ կապված «ՄԵՐԻԴԻԱՆ» ազատ տնտեսական գոտու առաջիկա գործունեության հետ, որի կազմակերպիչ է ճանաչվել «ԷՅ ՋԵՅ ԷՅ ԱԶԱՏ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԳՈՏԻ» ՓԲԸ-ն, որն էլ պատկանում է մոսկվացի գործարար Գագիկ Գևորգյանին:

Հիշեցնենք, որ կառավարության 2014 թվականի փետրվարի 27-ի որոշմամբ «ԷՅ ՋԵՅ ԷՅ ՀՈԼԴԻՆԳ» ՓԲԸ տարածքում ստեղծվեց «ՄԵՐԻԴԻԱՆ» ազատ տնտեսական գոտի, որի ստեղծման նպատակն էր օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների, ոսկերչական, ակնագործական և ժամագործական ոլորտի միջազգային ընկերությունների ներգրավման միջոցով խթանել արտահանման ծավալների աճը, ստեղծել նոր աշխատատեղեր:

Գործարարները դժգոհում են, որ Հայաստանում կրկին անհավասար պայմաններ են հաստատվում. բանն այն է, որ ազատ տնտեսական գոտու կազմակերպիչ ընկերությունը և ազատ տնտեսական գոտու ռեզիդենտները ազատվում են շահութահարկից և եկամտահարկից:

Այսինքն՝ երրորդ երկիր արտահանելու դեպքում, ոչ Հայաստանում արտադրանքի իրացման համար: Սակայն ամբողջ խնդիրն այն է, որ ոլորտի մասնակիցները շատ լավ իմանալով, որ Հայաստանի բնակչությունը վճարունակ չէ, բոլորն էլ իրացման շուկա են համարում «դուրսը»՝ ՌԴ, ԱՄՆ և այլ երկրներ, որտեղ ոչ միայն մեծածավալ, այլև վճարունակ շուկաներ են: Իսկ այս պայմաններում ստացվում է, որ մի ընկերություն ունենում է հարկերի ինչ-որ տեսակներից ազատվելու հնարավորություն, մյուսները՝ ոչ:

Հիմա, երբ հստակ է Հայաստանի արտաքին քաղաքական ուղեգիծը դեպի Մաքսային միություն և Եվրասիական տնտեսական միություն, այս դրսի շուկաների հարցն ավելի ցցուն է դառնում:

Tert.am-ի հետ զրույցում Հայաստանի ոսկերիչների և ադամանդագործների ասոցիացիայի տնօրեն Հակոբ Դարբինյանը հայտնեց.«Մեր կարծիքն այն է, որ բոլորի համար հավասար պայմաններ պետք է ապահովվեն, եթե ինչ-որ մեկն արտոնություններ է ստանում, դա շատ վատ է: Ու մենք պահանջում ենք, որ ոչ թե տվյալ ընկերությանը զրկեն այդ արտոնությունից, այլ բոլորին տրվեն այդ հնարավորությունները: Ամեն հարցում բոլորը պետք է հավասար պայմաններ ունենան, ու եթե մենք պետք է շահութահարկ վճարենք, իրենք՝ ոչ, սպա դա արդեն լավ չէ, իրենք մաքսատուրք չմուծեն, մենք մուծենք՝ էդ էլ լավ չէ»:

Նշենք, որ Հայաստանում նման գործունեություն են ծավալում մոտ 1000-ի չափ տնտեսվարողներ:

Tert.am-ի հետ զրույցում «Վաղարշ և որդիներ» ընկերությունից Վաղարշ Աբրահամյանի որդին՝ Արտյոմ Աբրահամյանն ասաց, որ «այդ ամեն ինչին շատ բացասական» վերաբերմունք ունեն՝ կապված նրա հետ, որ մի ընկերություն «ինչ-ինչ պատճառներով հասել է դրան»:


«Որովհետև Հայաստանում էլ շատ է արտադրվում ու արտահանվում»,- ասաց Արտյոմ Աբրահամյանը՝ ավելացնելով, որ բոլորին էլ պետք է արտահանումը:

«Կարո՞ղ է այնպես լինել, որ փողոցի այս մասում լինի ազատ տնտեսական գոտի, մյուս մասում՝ ոչ»,- Tert.am-ի հետ զրույցում նկատեց ոլորտը ներկայացնող ընկերություններից մեկի ղեկավարը, ով չցանկացավ ներկայանալ:

Առաջանում է տրամաբանական հարց, իսկ ի՞նչն է խանգարում Հայաստանում գործող ընկերություններին գործունեություն ծավալվել Ազատ տնտեսական գոտու տարածքում, որի վարչական շենքը վերանորոգվում է:

Ի պատասխան այս հարցի, զրուցակիցը, ով չցանկացավ ներկայանալ, այս որոշումը նմանեցրեց նրան, որ մեկը ունենա 3 հարկանի տուն, պետությունը նրան զրկի այդտեղ ապրելու հնարավորությունից, ասի՝ «գնա այ, այն տունը վարձիր, վերցրու քո սարքավորումները, գնա, վարձիր այդ տարածքը, դարձիր վարձակալ, իսկ սեփականատերն էլ կհոգա քո կոմունալ ծախսերը»:

Մեր զրուցակիցը մի հարցադրում էլ արեց՝ «կամ մեր շենքերն ի՞նչ անենք»: Այլ կերպ ասած, գործարարը բաց տեքստով հարցնում է, թե ինչու պետք է գործունեություն ծավալեն ուրիշի տարածքում, եթե ունեն սեփական տարածքներ, մանավանդ, որ ըստ նրանց՝ տարածքը վարձակալության է տրվում շատ բարձր գներով՝ 1 քմ վարձակալության է հանձնվում ամսական մոտ 30 ԱՄՆ դոլարով: «Ու ասում են՝ ներդրում, ներդրում, կարո՞ղ է մենք ներդրումներ չենք արել»,- ասաց նա:

«ՄԵՐԻԴԻԱՆ»-ի լրատվության բաժնից ի պատասխան այս մեղադրանքների, հիշեցրեցին, որ ազատ տնտեսական գոտին օրենսդրական, պետական , նախաձեռնություն է՝ ոլորտի արտահանմանը միտված ռազմավարության շրջանակներում:

«Մենք պարկեշտ, պարտաճանաչ, օրենքի տառին համաձայն կազմակերպում ենք օրենքով մեզ վերապահված լիազորությունները, և մասնավորի դժգոհությունը կազմակերպիչ ընկերությունից ո՞րը պետք է լինի, ի՞նչ կապ ունի մեզ հետ»,- հայտնեցին լրատվության բաժնից:

Ըստ այդմ՝ որևէ տեղական ընկերություն դեռ նախնական մտադրություն չի հայտնել համագործակցել, սակայն Ալժիրից, Հորդանանից, Ռուսաստանից և այլ երկրներից մի քանի ընկերությունների հետ ստորագրվել է նախնական մտադրությունների մասին հուշագիր, իսկ արտասահմանյան բազմաթիվ այլ ընկերությունների հետ էլ բանակցությունների փուլում են:

ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության աշխատակազմի ներդրումային քաղաքականության վարչության պետ Վահագն Լալայանը Tert.am-ի հետ հեռախոսազրույցում հայտարարեց, որ այս արտոնությունը մեկ ընկերությանը տրված չէ, այլ ազատ տնտեսական գոտու ապագա շահագործողներին:

«Մեր նպատակն է, որ հրավիրվեն հայտնի ֆիրմաներ, ինչպիսիք են օրինակ՝ «Կարտիեն» , «Ֆրանկ Մյուլլերը» և այլն, որ գան այստեղ արտադրեն, արտահանեն, և դա իրացնեն իրենց իսկ ձևավորված շուկաներում»,- ասաց նախարարության ներկայացուցիչը:

Ի պատասխան հարցադրման, թե ինչու մարդիկ պետք է իրենց սեփականություն հանդիսացող տարածքները թողնեն, սարքավորումները վերցնեն և գնան ուրիշ տարածք վարձակալեն, Վահագն Լալայանն ասաց.«Թող աշխատեն իրենց գործարաններում»։ Այնուհետև նա կրկնեց, որ տնտեսական գոտին ստեղծվել է երրորդ երկրներ արտադրանքը արտահանելու համար, որովհետև Հայաստանի տարածքում ազատ գոտում վաճառվող ապրանքների վրա արտոնությունները չեն գործում:

Tert.am-ի դիտարկմանը, որ իրենք էլ ասում են՝ «մենք էլ ենք դուրս հանում» նախարարության ներկայացուցիչն ի պատասխան նկատեց. «Դուրսը» 6 միլիարդ հասկացություն է՝ Երկիր մոլորակը: Հիմա Դուբայում ազատ տնտեսական գոտի կա, իրենք էլ են չէ՞ այս արտոնությունը ստացել, ստացվում է, որ նույն տրամաբանությամբ պետք է բողոքեն Արաբական Միացյալ Էմիրություններից»:

Վահագն Լալայանը նաև նշեց, որ մեր ազատ տնտեսական գոտուց արտադրանքը հիմնականում արտահանվելու է ապագա շահագործողների արդեն իսկ ձևավորված շուկաներ:

Վարչության պետն իր կողմից նշեց, որ դժգոհություն կա նրա հետ կապված, որ «տանելու են մեր աշխատողներին ավելի բարձր աշխատավարձերով» ու իր կողմից հակադարձեց.«Բայց պետության խնդիրը բոլորի՝ ոչ միայն սեփականատերերի, այլ նաև իր աշխատողների շահերը պաշտպանելն է, և եթե ուզում են, որ չգնան,  ապա այդ հարցը պետք է ուղղել աշխատողներին՝ ուզո՞ւմ են ավելի բարձր աշխատավարձո՞վ աշխատել, թե՝ ավելի ցածր: Եվ հասկանալի է, որ եթե ուզում են պահեն այդ աշխատողներին, թող համապատասխան պայմաններ ստեղծեն»:

Վահագն Լալայանն ընդգծեց նաև, որ պետության խնդիրն է՝ ստեղծել նոր բարձր վարձատրվող աշխատատեղեր: «Եվ ազատ գոտու կազմակերպիչը ստանձնել է պարտավորություն՝ ոսկերչական ոլորտում իր հաշվին որակյալ կադրեր վերապատրաստել»,- ավելացրեց Վահագն Լալայանը: