Երկակի նշանակության ապրանքների ներմուծման-արտահանման հարցում ԵՄ-ն միշտ էլ դժվարություններ է հարուցում. Կ.Վարդանյան

Եվրամիությունը Հայաստանից ներմուծվող-արտահանվող երկակի նշանակության ապրանքների հարցում մշտապես դժվարություններ է հարուցում, և նոր չէ, որ այդպիսիք պետք է առաջանան: Tert. am-ի հետ զրուցում ասաց Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միության գործադիր տնօրեն Կարեն Վարդանյանը՝ անդրադառնալով տեղեկատվությանը, որ Եվրամիությունը որպես պատժամիջոց մտադիր է դադարեցնել երկակի նշանակության բարձրտեխնոլոգիական ապրանքների մատակարարումը Ռուսաստան:

Այսինքն՝ պատժամիջոցները կանդրադառնան հետագայում նաև Հայաստանին վրա, եթե հայտարարված ժամկետում Հայաստանն անդամակցի Եվրասիական տնտեսական միությանը:

«Մինչև այս էլ երկակի ապրանքների, հատկապես Եվրամիության երկրներից՝ Հայաստան ներմուծումը՝ մուտքը խիստ դժվարացված է, և մերոնք էլ ավելի դժվարացնում էին պրոցեսը: Այսինքն՝ շատ ֆորմալ են մոտենում, որովհետև կար և կա Արևմտյան երկրների ճնշում՝ էդ երկակի ապրանքների մուտքի վերաբերյալ»,– ասաց նա:

«Բանն այն է, որ ոչ երկակի նշանակության և այլ ապրանքների միջև հստակ տարանջատում կա, բայց քանի որ սահմանային կետում մաքսային աշխատողը արագ չի կարողանում կողմնորոշվել՝ չունենալով այդ որակավորումը, ուղարկում է հատուկ հիմնարկ՝ եզրակացություն տալու: Եվ մենք արդեն 5–րդ տարին է՝ փորձում ենք այդ պրոցեդուրաները հեշտացնել, որովհետև դա դժվարացնում է մեր ոլորտում աշխատանքը»,-ավելացրեց Կարեն Վարդանյանը:

Երկակի նշանակության կարող են շատ ապրանքներ համարվել՝ սննդից մինչև բահ ու համակարգիչ, սակայն ՏՏ ոլորտի մասերի, առհասարակ, ոլորտին առնչվող բոլոր ապրանքատեսականու վրա այս հասկացությունը տարածվում է: Օրինակ՝ սովորական համակարգիչը համարվում է քաղաքացիական ապրանք, բայց եթե այն արտադրված է այնպես, որ գցես, չկոտրվի կամ զերծ լինի ռադիոազդեցություններից արդեն համարվում է ռազմական նշանակության ապրանք:

Կարեն Վարդանյանն ասաց, որ իր նշածը վերաբերում է ոչ միայն ներմուծմանը, այլև Հայաստանից արտահանմանը:
«Հիմա քանի որ Արևմուտքը, մասնավորապես, ԱՄՆ-ը Պարսկաստանի հետ հարաբերությունները լավացրել են, հիմա արդեն իրենք են սկսել այդ երկակին մատակարարել: Եվ այդ առումով՝ կարծում եմ՝ մեր վրայից այդ սահմանափակումները պետք է վերացվեն, որպեսզի մենք էլ կարողանանք Պարսկաստան բարձրտեխնոլոգիական ապրանքներ մատակարարել»,– բացատրեց նա:

Այս պայմաններում ՏՏ ոլորտի մասնագետը մեկ ելք է տեսնում: Այն, որ Հայաստանի արտգործնախարությունը բանակցի ԵՄ երկրների հետ, որպեսզի «Ռուսաստանի նկատմամբ վերաբերմունքը չտարածվի» Հայաստանի վրա: Եվ երկրորդ՝ Հայաստանի ներսում մաքսային հսկողության պրոցեդուրաները հեշտացնի:

Տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը կարծում է, որ այս պատժամիջոցներն ավելի շատ քաղաքական համատեքստում պետք է դիտարկել, քան տնտեսական։ Tert.am-ի հետ զրույցում նա նշեց, որ երկակի նշանակության ապրանքների վերաբերյալ օրենք ընդունված է և Ռուսաստանի և ԵՄ անդամ երկրներում:

«Երկակի նշանակության ապրանքները կարող են օգտագործվել, ինչպես քաղաքացիական արտադրության մեջ, այնպես էլ ռազմական: Այս պատժամիջոցները ավելի շատ քաղաքական համատեքստում պետք է դիտարկել, քան տնտեսական, որովհետև նույն Եվրամիության անդամ երկրները բազմաթիվ թելերով կապված են Ռուսաստանի հետ, թեև այդ պատժամիջոցների կիրառումն անցանկալի երևույթ է Ռուսաստանի տնտեսության համար»,– ասաց նա:

«Ես չեմ կարծում, որ Եվրասիական միությանը Հայաստանի անդամակցության դեպքում մեր նկատմամբ ևս կարող են նման պատժամիջոցներ կիրառվել, առավելևս, որ Եվրասիական միության անդամ մյուս երկրների նկատմամբ նման պատժամիջոցներ չեն կիրառվում»,– ավելացրեց նա:

Թաթուլ Մանասերյանը նաև նշեց, որ մեր անդամակցությունը նախատեսվում է աշնանը, իսկ մինչ այդ կարող են տարբեր սցենարներ իրականանալ:

Հարցին, թե որոշ փորձագետներ կարծում են, որ Ռուսաստանի տնտեսությունն անդունդի եզրին է և այդ դեպքում մեզ որքանով է ձեռնտու միանալ Եվրասիական միությանը, Թաթուլ Մանասերյանը պատասխանեց.«Նման փորձագետների գնահատականները կա՛մ բավական ողորկ են, ոչ խորը վերլուծությունների վրա հիմնված, կա՛մ քաղաքականացված են: Պետք է բազմակողմանի ուսումնասիրել Ռուսաստանի տնտեսությունը: Բացի այդ Եվրասիական միությունը միայն Ռուսաստանի Դաշնություն չէ, և ՀՀ-ն միանալով ԵՏՄ-ին՝ հնարավորություն է ստանում հարյուրապատկել մեր սպառման շուկաները, դա վերաբերում է և՛ արդյունաբերությանը, և՛ գյուղատնտեսությանը, և՛ գիտությանը, և՛ բարձր տեխնոլոգիաներին, այսինքն ՝ բոլոր ոլորտներին՝ առանց բացառության: Սա Հայաստանի համար բավականին նպաստավոր իրավիճակ է: Իհարկե, մեզ համար վերջնանպատակն ավելի բարձր չափորոշիչներ ունեցող եվրոպական շուկան է, ԱՄՆ-ն է, Ճապոնիան է, սակայն մենք դրա համար դեռևս ճանապարհ ունենք անցնելու»,– ասաց նա:

Տնտեսագետը նշեց, Հայաստանն արդեն լուրջ առաջընթաց արձանագրել է ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների կտրվածքով և Հայայաստանը Մաքսային միությունում պետք է լինի ոչ թե անդամ, այլ պետք է առաջնորդի կարգավիճակ ստանձնի այն ոլորտներում, որտեղ առաջընթաց է արձանագրել, ինչն էլ հաշվի առնելով՝ Եվրամիությունը պատրաստ էր Հայաստանի հետ ասոցացման համաձայնագիրը նախաստորագրել: