Տուրիզմ են զարգացնում առանց որակյալ գիդերի. մասնագետները՝ ոլորտի խնդիրների մասին

Բնապահպան Ապրես Զոհրաբյանը, ով նաև արշավներ է կազմակերպում, բարձրաձայնում է Հայաստանում առկա պրոֆեսիոնալ զբոսավարների՝ գիդերի խնդիրը: Նա օրինակ է ներկայացնում, թե ինչպես մի անգամ գիդը, զբոսաշրջիկներին ներկայացնելով Գառնիի տաճարը, ասել էր. «Արաբները, 6-րդ դարում նվաճելով Հայաստանը, Գառնի տաճարը վերածեցին մզկիթի»: Հարցին, թե նման սենսացիա որտեղի՞ց է լսել, աղջիկը պատասխանել էր, թե Պատմության թանգարանում են ասել:

Tert.am-ի հետ զրույցում Ապրես Զոհրաբյանն առանց կոնկրետ անուն տալու նշեց, թե տվյալ գիդը ներկայացնում էր այնպիսի կազմակերպություն, որը տարեկան հազարավոր զբոսաշրջիկների է սպասարկում:

«Նման խնդիրները շատ ավելի են, քան կարելի է պատկերացնել: Կազմակերպությունները քիչ գումար են տալիս, վերցնում են ոչ պատրաստված մասնագետներ, և արդյունքն այս է»,-ասաց նա:

Խնդիրը ըստ նրա՝ ոլորտի վերահսկողության պակասն է. «Երևի լուծումը պետք է փնտրել հանրապետությունում տիրող պատասխանատվության մթնոլորտի բարձրացմամբ»:

Ապրես Զոհրաբյանը նշեց, թե ժամանակին կար լիցենզավորման կարգ, որը հանել են, քանի որ, ինչպես փորձը ցույց էր տալիս, ձևական էր: Նա կարծիք հայտնեց, որ խնդիրը ավելի շատ գործատու-աշխատակից հարաբերությունների մեջ է։ Իհարկե, կա պետության պատասխանատվության հարցը ևս՝ հաշվի առնելով, որ հազարավոր օտարերկրացիների ներկայացվում է Հայաստանը:

«Գուցե ըստ կարգի լիցենզիա տրվի, չլինի ձևական: Պետականորեն ամեն ինչ արել են, որպեսզի չխոչընդոտեն տուրիզմի զարգացմանը՝ թողնելով գործատուի վրա, ով որակյալ գիդ ճարելով՝ իր ընկերության վարկանիշն ու իմիջն է բարձր պահում: Բայց դրանով հանդերձ որոշակի չափով պետական վերահսկողություն պետք է լինի»,-ասաց նա:

Ապրես Զոհրաբյանը նշեց, թե բուն զբոսավարներ, ըստ էության, չեն պատրաստում:

«Այդպիսի բուհ չկա, որ գիդ պատրաստեն, պատրաստում են լեզվի մասնագետ, պատմության մասնագետ: Հիմա գիդերից մի մասը լեզու լավ գիտի, պատմություն չգիտի, կամ հակառակը, այսինքն՝ որևէ բուհ չկա, որ գիդ է պատրաստում»,-ասաց նա:

Տուրիզմի հայկական ինստիտուտի ռեկտոր Ռոբերտ Մինասյանը Tert.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ սովորաբար ցանկացած երկրի համար որակյալ գիդ ունենալը կարևոր խնդիր է:

«Սխալ աշխատանքի հետևանքով վատ սպասարկելով, ճիշտ ինֆորմացիա չտալով՝ տուրիստական կազմակերպութան տարիների գործունեությունը հեչ կլինի՝ երկրի վարկանիշը վնասելով: Այսօրվա գիդերի պատրաստվածության մակարդակը ոչ մի տրամաբանության մեջ չի տեղավորվում: Չկա այդպիսի համակարգ, որ ասի, թե ինչ ծրագրով պետք է պատրաստեն, կամ ով է պատրաստում»,-ասաց նա:

Ռոբերտ Մինասյանը նշեց, թե միայն գիդերի խնդիրը չէ:

«Նույն ընկերություններն աշխատում են առանց նորմալ սերտիֆիկատով վարորդների, առանց համապատասխան ստուգման փոխադրամիջոցների, որ իրավունք ունենան տուրիստ տեղափոխելու: Նոր բան չպետք է հորինել, այլ աշխարհում ինչ կա՝ պետք է կիրառվի, եթե չենք անում, չենք կարող տուրիզմի երկիր դառնալ: Եթե մենք ուզում ենք, որ Հայաստանը դառնա տուրիստական երկիր, և օգտվի «ոսկե անձրևից», պետք է ունենանք որակյալ, պրոֆեսիոնալ մասնագետներ բոլոր բնագավառներում»,-ասաց նա:

Ըստ Մինասյանի՝ կոնկրետ գիդերի հարցում չկա հավաստագրման որևէ ինստիտուտ, որն ասի, թե մարդն այդ քննությունները չի հանձնել, այդ գիտություններին չի տիրապետում, ուրեմն չի կարող աշխատել:

«Ես վատ եմ զգում, որ սխալ են ներկայացնում, միայն պատմության մասին չի խոսքը: Պետք է խոսել Հայաստանի և հայի ինքնության մասին, որ հային փորձել են ոչնչացնել, բայց նա կա և ապրում է: Հետո հաշվի առնելով, որ մենք պատերազմական վիճակում ենք գտնվում, իսկ դրան շատ երկրներ այլ կերպ են ընկալում, մենք պետք է փոխենք մեր վերաբերմունքը կադրերի պատրաստման խնդրում: Ամենակարևորը՝ գնահատենք, որ գիդը ոչ թե սովորական մարդ է, այլ նույն զինվորն է սահմանում՝ զենքով կանգնած»,-ասաց նա:
 

Տուրիզմի հայկական ինստիտուտի ռեկտորը նշեց, թե լիցենզիայի անցկացման կարգը հանվեց, քանի որ ոմանք ստանում էին և աշխատում, մյուսները չստացած էին աշխատում:

«Արդյունքում հիմա առհասարակ լիցենզավորում չկա: Բայց մենք իրավունք չունենք դանդաղենք այս հարցում: Ինչքան դանդաղենք, ավելի շատ վնաս ենք ունենալու, վերջիվերջո մենք շրջափակված ենք մի երկրներով, որոնք այդքան էլ բարիդրացիական հարաբերություներ չունենք»,-ասաց նա:
 

Աշխարհում, ըստ նրա, չկա օրինակ, որ որևէ մեկը ընդունվեց բուհ ու գիդ դառնա:
 

«Գիդը պետք է ունենա բարձրագույն կրթություն, բազմալեզու լինի, բազմակողմանի զարգացած լինի և հատուկ դասընթացներ անցնի, ինչպես շատ երկրներում: Օրինակ Իսրայելում, մարդը պետք է ունենա բարձրագույն կրթություն, այնուհետև հատուկ հանձնաժողովը ստուգում է մարդուն գրավոր և բանավոր, որից հետո իրավունք է ստանում գնա և տուրիզմի նախարարության հանձնաժողովով հանձնի քննություն, ստանա սերտիֆիկատ, որն էլ տրվում է ժամանակավոր»,-օրինակ բերեց նա: