Հայաստանը պարտավոր է գազի գնի հետ կապված այնպիսի բանաձև ստանալ, որ իր տնտեսության շնչառությունը կախված չլինի գազի խողովակից. Խ. Քոքոբելյան

«Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության առաջնորդ Խաչատուր Քոքոբելյանի խոսքով՝ մի քանի տարի առաջ էլ խոսվում էր գազի թանկացման մասին, և քաջատեղյակ մարդիկ գիտեն, որ Ռուսաստանը որպես սառը գործիք օգտագործում է գազի գինը Հայաստանի հետ հարաբերություններում ճնշում գործադրելու համար:

Նա Tert.am-ի հետ զրույցում նման դիտարկում արեց՝ խոսելով Ռուսաստանի՝ Հայաստանի նկատմամբ վարվող քաղաքականության, և, մասնավորապես, գազի գինը սահմանում թանկացնելու որոշման դրդապատճառների մասին:

«Հայաստանը պարտավոր է ուղղակի այլընտրանքային էներգետիկայի հարցը լուծել, և դա Հայաստանի Հանրապետության համար ոչ միայն էներգետիկ անվտանգության խնդիր է, այլ նաև՝ ուղղակի անվտանգության: Հայաստանը պարտավոր է գազի գնի հետ կապված այնպիսի բանաձև ստանալ, որպեսզի իր տնտեսության շնչառությունը կախված չլինի գազի խողովակից»,- ասաց նա:

Խաչատուր Քոքոբելյանի խոսքով՝ ինքը շարունակում է պնդել, որ Հայաստանի տնտեսությունը պետք է անջատել գազի խողովակից: «Դրա ռեալ հնարավորությունները Հայաստանն ունի: Ցավոք, թե՛ նախկին, թե՛ ներկայիս կառավարությունները մինչև այս պահը որևիցե գործուն քայլեր չեն իրականացրել այդ ուղղությամբ»,- ասաց նա:

Քոքոբելյանը հիշատակեց, որ իրենք բազմիցս են ասել, որ իրանական գազատարը կառուցելու ժամանակ պարտադրվեց հայկական կողմին 711 մմ տրամագծով գազատար անցկացնել, որպեսզի Հայաստանը շարունակի կախված մնալ ռուսական գազից:

«Գազի սակագինը հայ-ռուսական հարաբերություններում Ռուսաստանի համար զուտ տնտեսականից բացի նաև քաղաքական գործիք է, և շատ օրինաչափ է, որ ռուսական կողմը փորձում է Հայաստանին կախման մեջ պահել, բայց խիստ անհասկանալի է հայկական կողմի այս երկար ու ձիգ տարիների պահվածքը, որ անկախ Հայաստանի ողջ պատմության ընթացքում այդ խնդրին լուծում չի տրվում: Կարծում եմ՝ այլևս ժամանակն է այդ լուծումները տալու և հստակեցման գնալու»,- ասաց նա:

Խաչատուր Քոքոբելյանը նաև նշեց, որ բացի գազի սակագնի խնդրից, հայ-ռուսական հարաբերություններում մի շարք հարցեր կան, որոնք ևս հստակեցման կարիք ունեն, քանի որ առանց դրա իրավիճակն է՛լ ավելի է բարդանում:

Ըստ նրա՝ հայ-ռուսական հարաբերություններում հստակեցման խիստ անհրաժեշտություն ունի Ռուսաստանի կողմից Ադրբեջանին զենք վաճառելու հարցը: «Հայաստանը պաշտոնապես պետք է պահանջի Ռուսաստանից և՛ բացատրություններ, և՛ մատակարարման դադարեցում»,- ասաց նա:

Երկրորդ ամենակարևոր հարցը, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում հստակեցման կարիք ունի, Քոքոբելյանի խոսքով, Արցախի հիմնախնդիրն է: «Որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկիր և Հայաստանի ռազմավարական գործընկեր՝ ՌԴ-ն պետք է կարևորի Արցախի և Հայաստանի ժողովրդի անվտանգության հարցը: Բայց Ռուսաստանը ոչ միայն թվացյալ բալանսավորված մոտեցում է ցուցաբերում, այլև, ցավոք սրտի, հաճախակի են դեպքերը, երբ ակնհայտ  խիստ ադրբեջանամետ դիրքորոշում է ցուցաբերվում»,- ասաց նա:

Երրորդ կետը, որը հստակեցման անհրաժեշտություն ունի, գազի գնի հետ կապված չհիմնավորված մոտեցումն է: «Ասում եմ չհիմնավորված, որովհետև դեռևս տարիներ առաջ, երբ վերջին 20 տոկոս մասնաբաժինն էր վաճառվում ռուսական ընկերությանը, պայմանագրում հստակ ամրագրված էր, որ բարձրացումներ չպետք է լինեն, և որպես ելակետ պետք է ընդունվի Օրենբուրգի մարզի գազի սակագինը»,- ասաց նա:

Չորրորդ կետը, որը հայ-ռուսական հարաբերություններում խիստ հստակեցման կարիք ունի, Խաչատուր Քոքոբելյանի նկատառմամբ՝ Եվրասիական տնտեսական միության ընդհանուր տնտեսական տարածքում՝ Հայաստանին վերաբերող բավականին խրթին կետերն են, որոնցից ամենակարևորը ԵԱՏՄ անդամ չհանդիսացող երկրներից (Չինաստան, Իսրայել և այլն) զենքի ձեռքբերման դեպքում կիրառվող 18 տոկոս ավելացված արժեքի հարկն է, որն էապես խոչընդոտում է պատերազմական վիճակում գտնվող Հայաստանին զենքի ձեռքբերման այլընտրանքային աղբյուրներ ունենալու հնարավորությունից:

«Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության առաջնորդի նկատառմամբ՝ հայ-ռուսական հարաբերություններում առնվազն վերջին մի քանի տարիների ընթացքում ուղղակիորեն և շեշտակիորեն անտեսվել է և շարունակվում է անտեսվել հայկական շահը:

«Հայ-ռուսական հարաբերությունների կնճիռների մասին հավաստող ամենացցուն օրինակը լայնածավալ զենքի մատակարարումն է Ադրբեջանին: Թե՛ նախկինում, թե՛ հիմա Ռուսաստանից պաշտոնապես չենք պահանջել Ադրբեջանին զենքի մատակարարման դադարեցում, որը Ռուսաստանը նաև պարտավոր է անել 1997 թվականի հայ-ռուսական հայտնի պայմանագրի դրույթներից ելնելով»,- ասաց նա:

Վերադառնալով գազի գնի թանկացման թեմային՝ Խաչատուր Քոքոբելյանը նաև հիշեցրեց, որ իրենք անընդհատ շեշտում էին, որ գազի գնագոյացումը չի համապատասխանում իրականությանը:

«Շատերը հակադարձում էին՝ էներգետիկայի տարբեր նախարարները, նախկին և ներկայիս կառավարությունները: Բայց հիմա իրենք էլ են ընդունում՝ թե՛ կառավարությունը, թե՛ «Գազպրոմ Արմենիան», որ սահմանին սակագնի 10 տոկոս թանկացումը կարող է սպառողների համար չթանկանալ զուտ «Գազպրոմ Արմենիայում» էֆեկտիվ կառավարման և ծախսերի արդյունավետությունը բարձրացնելու հաշվին»,- ասաց նա:

ԱԴ առաջնորդը նկատեց, որ շարունակում է պնդել, որ կա առնվազն 4-5 տոկոս գազի կալորիականության նվազեցում: «Դրա մեջ կասկածողին խորհուրդ եմ տալիս ժամացույցին նայելով ստուգել, թե որքան ժամանակում է եփում սուրճը»,- նշեց նա:

Համեմատելով ներկա և նախկին իշխանությունների՝ Ռուսաստանի հետ վարած քաղաքականությունը՝ Խաչատուր Քոքոբելյանը նշեց՝ ակնհայտ է, որ նախկինում եղել են լրջագույն բացթողումներ, բայց չի նշանակում, որ այսօր պետք է ձեռքներս ծալած սպասենք և ասենք, որ նախկինում ավելի վատ էր:

«Բառացիորեն եմ ասում՝ Հայաստանն այլընտրանք չունի, քան Ռուսաստանի հետ իր ռազմավարական, գործընկերային հարաբերությունների հստակեցումն է: Հայաստանը պետք է օր առաջ այդ լղոզված հարաբերություններին վերջ դնի և առողջացնի ու ստեղծի իրական ռազմավարական հարաբերություններ: Հայաստանը պետք է հստակ պահանջներ ներկայացնի: Նախկինում պարզ էր՝ կաշկանդված էին, անցել էին նույնիսկ անթույլատրելիի սահմանը, բայց այսօր այլևս ժամանակավրեպ է այդ քաղաքականությունը: Հայաստանը պետք է հստակ գործի »,- ասաց նա՝ նկատելով, որ ճիշտ է, վարչապետի մակարդակով, օրինակ, խոսվում է, որ պետք է հասկանալ, թե ՀԱՊԿ-ը ինչ է տալիս Հայաստանին, բայց միայն խոսելը բավարար չէ, պետք է նաև պահանջել:

Հայաստանը Ռուսաստանի հետ պետք է քննարկի երկու երկրների միջև եղած խնդիրները: Ըստ Խաչատուր Քոքոբելյանի՝ դա չի նշանակում, որ պետք է անել հայ-ռուսական հարաբերությունների վատթարացման հաշվին:

«Եթե մի տեղ կա ռազմավարական գործընկերություն, ապա առնվազն պետք է հստակություն լինի: Պետք է եղած խնդիրների հստակեցումը տալ հնարավորինս մոտ ժամանակներում: Հայաստանը պարտավոր է հրաժարվել նախկին կաշկանդված քաղաքականությունից և պետք է սկսի գործել հստակության դաշտում: Հայաստանը ինքնիշխան պետություն է և հենց այդ դիրքերից պետք է հանդես գա, իսկ այսօրվա իշխանություններն էլ պարտավոր են հանդես գալ բացառապես Հայաստանի շահերի դիրքերից»,- ասաց նա: