Միջազգային արձագանք ակնկալել պետք չէ, առայժմ իրավիճակը դիտարկվում է Մադրիդյան սկզբունքների տրամաբանության ծիրում. Արման Մելիքյանը՝ Ալիևի հայտարարությունների վերաբերյալ

Tert.am-ը Արցախի նախկին արտգործնախարար, արտակարգ և լիազոր դեսպան Արման Մելիքյանի հետ զրուցել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի վերջին հայտարարությունների վերաբերյալ: Նրա խոսքով` հիմա միջազգային արձագանք ակնկալել պետք չէ: «Առայժմ իրավիճակը դիտարկվում է Մադրիդյան սկզբունքների տրամաբանության ծիրում և Արցախի անկախությունը ճանաչված չէ: Ավելին՝ մինչև հարցի խաղաղ կարգավորումը Արցախը շարունակում է դիտարկվել որպես Ադրբեջանի մաս»,- ասում է նա:

- Պարոն Մելիքյան, այս օրերին քննարկվում է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հայտարարություններն այն մասին, որ բանակցություններ չկան և դրա մեղավորը Հայաստանն է: Դո՞ւք էլ եք կարծում, որ Ալիևը զգուշացնում է պատերազմ սկսելու մասին, թե պարզապես նա դիմում է նման հռետորաբանության՝ սեփական, նաև միջազգային լսարանին ինչոր բան հասկացելու համար:

-Նախ անհրաժեշտ է ուշադրություն դարձնել այն հանգամանքի վրա, որ Ալիևը փորձում է տպավորություն ստեղծել, թե, իբր, Հայաստանն է պատրաստվում պատերազմական գործողություններ նախաձեռնել: Սովորաբար պաշտոնական Բաքուն էր խոսում այն մասին, որ իրեն իրավունք է վերապահում ցանկացած պահի պատերազմական գործողություններ նախաձեռնելով, հաստատել իր ռազմական ու քաղաքական հսկողությունն Արցախի ներկայիս տարածքի նկատմամբ: 2016 թվականի ապրիլին նա անգամ խոսքից գործի անցավ, սակայն սպասված արդյունքին չհասավ: Այս տարվա հուլիսին տավուշյան մարտերում հակառակորդը ևս ձախողվեց: Բայց այս ամենի կարևոր արդյունքներից մեկն այն եղավ, որ ադրբեջանական կողմի նմանօրինակ ագրեսիվ պահվածքը հայկական կողմերին ցանկացած պահի կանխարգելիչ ռազմական հարվածներ և գործողություններ նախաձեռնելու քարտ-բլանշ տվեց ու, հավանաբար, սրանից է իրեն փորձում ապահովագրել Ադրբեջանի նախագահը՝ նման կարգի հայտարարություններ անելով:

-Ալիևը, բնական է, ցանացած հարցում մեղավոր կողմ պետք է համարի Հայաստանի ղեկավարությանը: Ձեր տպավորությամբ՝ եթե օբյեկտիվորեն դիտարկենք, հակական կողմն ունի՞ մեղավորություն ԼՂ հիմնախնդրի բանակցային գործընթացում նման իրավիճակ ստեղծվելու մեջ:

- Մեղավորության խնդիր չկա այստեղ: Տևական ժամանակի ընթացքում ադրբեջանական կողմը հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացում իր համար միանգամայն հարմարավետ բանակցային միջավայր էր ձևավորել և հակամարտության կարգավորումը դիտարկում էր բացառապես Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության պահպանման թեզի շրջանակներում, ինչին նպաստում էր նաև պաշտոնական Երևանի մոտեցումը, որը նախատեսում էր տարածքների հանձնում պաշտոնական Բաքվի կողմից ԼՂԻՄ սահմաններով Արցախի ինքնորոշման իրավունքի ճանաչման դիմաց: ՀՀ ներկայիս իշխանությունների պահվածքը որոշակի խառնաշփոթ է առաջացրել հակառակորդի ճամբարում, խախտել է երբեմնի հարմարավետությունը, քանի որ մի կողմից թեև պաշտոնական Երևանը շարունակում է անտեսել Արցախի տարածքային ամբողջականության պահպանման խնդիրը, սակայն մյուս կողմից հայտարարում է, որ Արցախը Հայաստան է: Մեծ հաշվով, կարող ենք ենթադրել, որ պաշտոնական Երևանն այս երկվության միջոցով փորձում է ադրբեջանական կողմին դրդել ավելի փափուկ և փոխզիջումային մոտեցումների որդեգրմանը: Իմ կարծիքով` ադրբեջանական կողմն այս կարգի քաղաքական ճնշման առջև չի ընկրկի:

- Ադրբեջանական կողմը սադրում է սահմանին, խոսում է բանակցությունների սին լինելու մասին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների՝ կողմերին բանակցային սեղան վերադառնալու կոչից հետո: Ի՞նչ եք կարծում՝ ինչպիսի՞ն պետք է լիներ այս դեպքում միջազգային արձագանքը, լռությունն ինչի՞ մասին է խոսում:

- Միջազգային արձագանք պետք չէ ակնկալել: Առայժմ իրավիճակը դիտարկվում է Մադրիդյան սկզբունքների տրամաբանության ծիրում և Արցախի անկախությունը ճանաչված չէ: Ավելին՝ մինչև հարցի խաղաղ կարգավորումը Արցախը շարունակում է դիտարկվել որպես Ադրբեջանի մաս: Այդ լռությունն էլ հենց խոսում է այն մասին, որ, ըստ էության, բան չի փոխվել: Ու չի էլ փոխվի, եթե պաշտոնական Երևանն ու Ստեփանակերտը գործնականում իրապես նոր մոտեցումներով հանդես չգան:

-Հայկական կողմը Ալիևի հայտարարություններին արձագանքեց ԱԳՆ խոսնակի մակարդակով, արտգործնախարարն այն էմոցիոնալ որակեց և հրաժարվեց մեկնաբանել: Ինչպե՞ս եք գնահատում հայկական կողմի կեցվածքը, արդյոք համարժե՞ք է իրավիճակին:

-Հավանաբար իսկապես առայժմ պաշտոնական Երևանը կարող է մնալ ստվերում՝ պաշտոնական Բաքվի տրտունջները մեղմելու և վերջինիս բանակցային սեղանի մոտ բերելու առաքելությունը լիովին թողնելով Մինսկի խմբի համանախագահներին:

-Գնա՞լ բանակցությունների: Եթե այո, ապա ի՞նչ օրակարգով:

-Պաշտոնական Երևանն արդեն իսկ հայտարարել է, որ պատրաստ է վերսկսելու հանդիպումները:Եթե, օրինակ, երկու երկրների ԱԳ նախարարների մակարդակով հանդիպումն այս տարի կայանա էլ, ապա այն դժվար թե առարկայական արդյունքներ տա: Կարծում եմ, որ նոր կամ թարմացված բանակցային օրակարգ ձևավորելու պահը հասունանում է:

-Տեղի ունեցողի ֆոնին հարցազրույց է տալիս Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը և հայտարարում, որ Արցախը Հայաստան է և վերջ: Երբ Նիկոլ Փաշինյանը նման հայտարարություն արեց, ստիպված եղան խմբագրումներ անել, որպեսզի հասկանալի լինեն միջազգային հանրությանը, քանի որ դա առանձնապես չէր համընկնում նախկինում և հետո արած հայտարարությունների բովանդակության հետ: Իսկ Արցախի նախագահի նման հայտարարությունն օգնու՞մ է ՀՀ-ին ավելի ամուր լինել բանակցային գործընթացում, թե նորից խնդիր կարող է առաջացնել:

- Մի բան կարող եմ վստահաբար ասել՝ Արցախի գործող իշխանությունների քաղաքական պատասխանատվության ու նախաձեռնողականության շրջանակի ընդլայնումն իսկապես կարող է նպաստել հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացին:

Հռիփսիմե Հովհաննիսյան