Պուտինի այցը Բաքու Իրան-Ռուսաստան լարվածություն է առաջացրել «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցում. Jamestown Foundation

13:30 • 13.09.24
Քաղաքականություն

Ամերիկյան Jamestown Foundation հետազոտական կազմակերպությունը հրապարակել է «Պուտինի այցը Բաքու Իրան-Ռուսաստան լարվածություն է առաջացրել Զանգեզուրի միջանցքի հարցում» վերտառությամբ ծավալուն հոդվածը:

«Պուտինի այցն Ադրբեջան (օգոստոսի 18–19) ցույց է տալիս՝ ինչպես է Ռուսաստանը ձգտում պահպանել իր ազդեցությունը տարածաշրջանում, ինչը կարող է հանգեցնել նրան, որ հարևան պետությունները՝ Իրանը և Հայաստանը, իրենց վտանգի տակ զգան։

Հակառակ տեղական դիտորդների ակնկալիքներին, այցը որևէ էական պայմանավորվածություն կամ քաղաքական և տնտեսական պարտավորեցնող համաձայնություններ չբերեց: Մի քանի հայտարարություններ արվեցին համատեղ նախաձեռնությունների վերաբերյալ, այդ թվում՝ պարենային անվտանգության ոլորտում համագործակցության, ռուս-ադրբեջանական համալսարանի ստեղծման և նավթային տանկերների համատեղ արտադրության վերաբերյալ։

Հաշվի առնելով ձեռք բերված պայմանավորվածությունների համեստ բնույթը՝ շատ տեղական և միջազգային դիտորդներ Պուտինի այցի հիմնական դրդապատճառը մեկնաբանեցին իբրև այն բանի ցուցադրություն, որ Ռուսաստանն ունի ընկերներ և դաշնակիցներ և դիվանագիտորեն այնքան մեկուսացված չէ, որքան Արևմուտքը կցանկանար տեսնել», - ասվում է հոդվածում։

Դրանում նշվում է, որ Ռուսաստանի և Ադրբեջանի հարաբերություններն Իրանի հետ ճգնաժամային փուլում են հայտնվել Պուտինի Բաքու այցից հետո: Դա պայմանավորված է Բաքվում Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի՝ «Զանգեզուրի միջանցքի» (չակերտները՝ Tert.am) հետ կապված մեկնաբանությամբ: Նա ասել էր, որ դա պլանավորված տրանսպորտային երթուղի է, որը Հայաստանի Սյունիքի մարզով Ադրբեջանը կապելու է Նախիջևանի հետ: Կարևորելով 2020 և 2021 թվականներին ստորագրված Ռուսաստան-Հայաստան-Ադրբեջան եռակողմ պայմանավորվածությունների իրագործումը՝ Լավրովը Երևանին մեղադրել էր «Հայաստանի Սյունիքի մարզով տրանսպորտային երթուղիների մասին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ստորագրած պայմանավորվածությունը սաբոտաժի ենթարկելու համար»։

«Լավրովի հայտարարությունը մեծ աղմուկ բարձրացրեց Հայաստանում. Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունն այն որակեց «կեղծ, ակնհայտորեն կողմնակալ և ... անհարգալից»...

Երթուղու շուրջ անհամաձայնությունը բախումներ է առաջացրել Մոսկվայի և Երևանի միջև, և ակնկալվում է, որ այս լարվածությունը կաճի առաջիկա ամիսներին», - նշվում է հոդվածում։

Նշվում է, որ Ռուսաստանի սահմանապահ զորքերի տեղակայումը «Զանգեզուրի միջանցքում» (չակերտները՝ Tert.am) Կրեմլի համար առանցքային նշանակություն ունի տարածաշրջանում հետագա ազդեցիկ դերը պահպանելու համար:

Ինչ վերաբերվում է Իրանի արձագանքին, ապա Պուտինի այցից ի վեր Իրանի տարբեր պաշտոնյաներ և լրատվամիջոցներ շարունակաբար քննադատում են «Զանգեզուրի միջանցքի» (չակերտները՝ Tert.am) ստեղծման ուղղված Ռուսաստանի ջանքերը՝ մեկնաբանելով այն որպես աշխարհաքաղաքական մանևր, որը կկտրի Իրանի սահմանը Հայաստանի հետ։ 

Օգոստոսի 29-ին Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության խոսնակ Մարիա Զախարովան ասել էր, որ Ռուսաստանը տեղյակ է Իրանի մտահոգություններին՝ հավելելով, որ «Ռուսաստանը կարծում է, որ համապատասխան պայմանավորվածությունները պետք է իրականացվեն փոխադարձ համաձայնությամբ և փոխընդունելի պայմաններով»։

«Դա պետք է արվի այնպես, որ ծառայի Հայաստանի, Ադրբեջանի և նրանց հարևան երկրների՝ Ռուսաստանի, Իրանի և Թուրքիայի շահերին», - ասել էր Զախարովան:

«Այս հայտարարությունը չի հանգստացրել իրանական կողմին։ Սեպտեմբերի 3-ին Թեհրանում Ռուսաստանի դեսպանը կանչվել է Իրանի արտաքին գործերի նախարարություն, որտեղ նրան հայտնել են, որ «Թեհրանը դեմ է միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների ցանկացած փոփոխության և տարածաշրջանում աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների»: Այս թեմայով Իրանի պաշտոնյաների վերջին հայտարարություններից մեկում Հայաստանում Իրանի դեսպանն ասել էր. «Զանգեզուրի միջանցքի հետ կապված բոլոր երազանքներն ու պատրանքները երբեք իրականություն չեն դառնա: Մենք վստահ ենք, որ ամբողջ վերահսկողությունը պետք է իրականացնի Հայաստանի կառավարությունը՝ իր ինքնիշխանության ներքո»:

«Մենք զգուշացնում ենք նման պատրանքներ հետապնդողներին, որ այդ որոշումների հետևանքները կլինեն ծանր և թանկ»,- սպառնացել էր Իրանի խորհրդարանի ազգային անվտանգության և արտաքին քաղաքականության հանձնաժողովի ղեկավար Էբրահիմ Ազիզին։

«Չնայած «Զանգեզուրի միջանցքի» (չակերտները՝ Tert.am) վերաբերյալ Իրանի հետևողական մտահոգություններին, սա առաջին դեպքն է, երբ նրա քննադատությունը բացահայտորեն ուղղված է Ռուսաստանին: Հիմնական հարց է առաջանում՝ ինչո՞ւ հիմա։ Գուցե, Իրանի իշխանությունները մտածում են, որ Ռուսաստանը պատրաստվում է կոնկրետ քայլեր ձեռնարկել այս տարանցիկ երթուղու իրագործման ուղղությամբ, կամ քննադատությունը կարող է պարզապես Մոսկվայի և Թեհրանի միջև ավելի խոր լարվածության դրսևորում լինել։ Մեկ այլ հարց էլ վերաբերում է նրան, որ Ռուսաստանն արդեն ունի սահմանապահներ, որոնք տեղակայված են Հայաստան-Իրան սահմանին։ Իրանը կարող է նաև մտահոգված լինել իր հարևանությամբ Ռուսաստանի ռազմական ներկայության ուժեղացմամբ։
Թեև այս հարցերի պատասխանն այս փուլում պարզ չէ, սակայն Թեհրանի ընդդիմությունը Զանգեզուրի միջանցքում ռուս սահմանապահների տեղակայմանը ավելի է բարդացնում տարածաշրջանային տրանսպորտային ուղիների վերաբացման շուրջ բանակցությունները և, ամենայն հավանականությամբ, ավելի շատ խնդիրներ կառաջացնի Մոսկվայի և Թեհրանի միջև», - եզրափակում է Jamestown Foundation-ը:



ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

23:54 • 22.11.24

Երևանը կհրաժարվի Բաքվի դեմ հայցերից, եթե կնքվի խաղաղության պայմանագիրը. Փաշինյան

23:52 • 22.11.24

Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան

23:50 • 22.11.24

SMS` գրավոր տեքստով եմ խնդրել հրաժարական տալ պաշտոնյաներին, բայց ոչ ուշ երեկոյան. Փաշինյան

23:10 • 22.11.24

Կադրային վերջին փոփոխությունները ոչ թե կոնֆլիկտային են, այլ աշխատանքային են․ Փաշինյան

21:16 • 22.11.24

Փաշինյանը հող է նախապատրաստում իշխանությունը Աննա Հակոբյանին փոխանցելու համար, եթե դրսից ճնշումներ լինեն․ Հայկ Նահապետյան

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց