«Վնասի նվազեցման ռազմավարություն»․ որոնք են բերանի խոռոչի հիմնական գործառույթներն ու առողջության պահպանմանն ուղղված անհրաժեշտ քայլերը

Հայաստանի Ստոմատոլոգների Ասոցիացիան ներկայացրել է՝ ինչ գործառույթ է կատարում բերանի խոռոչը և ինչպես կարելի է պաշտպանել դրա առողջությունն ու խուսափել վնասներից․

«Բերանի խոռոչն օրգանիզմի նյութափոխանակային գործընթացների առաջնային դարպաս է: Մասնակցում է ծամողական, խոսակցական, գեղագիտական, ինչպես նաև օդափոխանակման գործընթացներին: Հարուստ է միկրոֆլորայով: Բերանի խոռոչը անընդմեջ ենթարկվում է արտաքին գործոնների (սնունդ, ջուր, վնասակար սովորություններ, վնասվածքներ) ազդեցության, արդյունքում ԲԽ–ում բերելով թթվահիմնային հավասարակշռության խանգարումների, որն էլ իր հերթին կարող է տարբեր ախտաբանական վիճակների զարգացման պատճառ հանդիսանալ։

Բերանի խոռոչի առողջության պահպանման գործում կարևոր նշանակություն ունեն բերանի խոռոչի հիգիենայի պահպանումը, վնասակար սովորությունների կանխումը` նվազեցնելով փառերի, բերանի խոռոչում տեղի ունեցող նյութափոխանակության արգասիքների, արտաքինից ներմուծվող պոտենցիալ վնասակար նյութերի (ալկոհոլ, ծխախոտ և այլն) ազդեցությունը: Հայաստանի ստոմատոլոգների ասոցիացիան, վերլուծելով առողջությանը սպառնացող վնասակար սովորություններից ամբողջությամբ հրաժարվելու դժվարությունները, խորհուրդ է տալիս հետևել հանրային առողջության ոլորտում մեծ տարածում ստացած «Վնասի նվազեցման» ռազմավարությանը։ Համաձայն այս ռազմավարության` անհրաժեշտ է հնարավորության սահմաններում հրաժարվել ցանկացած տեսակի սովորությունից, որը վնաս կարող է հասցնել օրգանիզմին՝ տվյալ դեպքում բերանի խոռոչի առողջությանը։ Միևնույն ժամանակ, գիտակցելով, որ այդպիսի սովորությունները դժվար է միանգամից իսպառ վերացնել, պետք է սկզբնական շրջանում փորձել այլընտրանքային եղանակներով նվազեցնել դրանց ազդեցությունը։

Օրինակ.

• Մեծ քանակով շաքարի օգտագործումը վնասում է ատամների առողջությանը՝ առաջացնելով կարծր հյուսվածքների մի շարք հիվանդություններ։ Այս դեպքում վնասի նվազեցման ռազմավարությունը խորհուրդ է տալիս նվազեցնել շաքարի մեծ քանակ պարունակող սնունդը և խմիչքները, և փոխարինել դրանք քաղցրի պահանջը լրացնող այլընտրանքներով, ինչպիսիք են մեղրը, չրեղենը, մրգերը և այլն։

• Բերանի խոռոչը առաջին անատոմիական կառույցն է, որը շփվում է ծխախոտի ծխի հետ։ Ուստի ակնհայտ է, որ հենց բերանի խոռոչին է բաժին հասնում այդ վնասակար ազդեցության առաջին ամենավնասակար հարվածը։ Ապացուցված է, որ ծխողները պարօդոնտի, լորձաթաղանթի ախտահարումների, ատամների կորստի, բերանի քաղցկեղի և այլ բարդությունների ավելի մեծ ռիսկ ունեն, քանի որ սիգարետի այրման արդյունքում առաջացող ծուխը պարունակում է 100-ից ավելի վնասակար նյութեր։ Բերանի խոռոչի ախտահարումների և ընդհանուր առողջության խանգարումների ռիսկերը նվազեցնելու համար, միանշանակ, խորհուրդ է տրվում թողնել ծխելը։ Այն դեպքերում, երբ պացիենտին չի հաջողվում կամ պացիենտը չի ցանկանում հրաժարվել այս վնասակար սովորությունից, խորհուրդ է տրվում սկզբնական շրջանում անցնել առանց այրման աշխատող այլընտրանքների, ինչպիսիք են նիկոտինային սպեղանիները, մաստակները, ծխախոտի տաքացման համակարգերը։

• Ալկոհոլի բարձր պարունակությամբ խմիչքները ևս կարող են ախտահարել բերանի խոռոչի հյուսվածքները, այդ իսկ պատճառով ալկոհոլի վնասը նվազեցնելու նպատակով խորհուրդ է տրվում անցում կատարել ալկոհոլի ցածր պարունակությամբ խմիչքների օգտագործման, ինչպիսիք են գինին կամ գարեջուրը։

Այս ամենից զատ, կարևոր է խստորեն հետևել բերանի խոռոչի հիգիենային՝ օրը երկու անգամ պատշաճորեն լվանալ ատամները խոզանակով և մածուկով, պարբերաբար այցելել մասնագետի՝ կանխարգելիչ ստուգումների համար»։