Քոնդոլիզա Ռայսը պատմել է` ինչպես էր աղաչում Կոնգրեսին չընդունել Հայոց ցեղասպանության մասին բանաձևը

10:52 • 30.10.11

ԱՄՆ պետքարտուղար Քոնդոլիզա Ռայսը պատրաստվում է առաջիկայում հրապարակել No Higher Honor խորագրով գիրքը, որում «երկաթյա լեդին» ներառել է պաշտոնավարման ընթացքում առավել կարևոր հուշերը:

Սակայն նախքան լույս կտեսնեն Ռայսի հուշերը, այդ գրքից որոշ հատվածներ մամուլի տրամադրության տակ են հայտնվել:

Քոնդոլիզա Ռայսը գրքում բավական մեծ տեղ է հատկացրել Վաշինգտոն-Անկարա հարաբերություններին: Նա պատմել է իր` Թուրքիայի այն ժամանակվա արտգործնախարար, ներկայիս նախագահ Աբդուլլահ Գյուլի, վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ ունեցած հարաբերությունների, թուրք-քրդական բախումների հետևանքով տարածաշրջանում լարված իրավիճակի, Թուրքիայի` ԵՄ անդամակցության գործընթացի, ԱՄՆ Կոնգրեսում Հայոց ցեղասպանության մասին բանաձևի տապալման դեմ մղած իր պայքարի մասին:

Ռայսն իր հուշերում գրել է, թե ինչպես էր բառի բուն իմաստով աղաչում Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի այն ժամանակվա խոսնակ Նենսի Փելոսիին կասեցնել Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձևի ընդունման գործընթացը:

«Թուրքիայի հետ մեր դիվանագիտական հարաբերությունները վտանգված էին: Հզոր հայկական լոբբին տարիներ շարունակ պայքարում էր` Օսմանյան կայսրության ժամանակաշրջանում տեղի ունեցած իրադարձությունները որպես ցեղասպանություն բնութագրող բանաձև Կոնգրեսում ընդունել տալու համար: Այդ ամենն ազդեցություն էր թողնում Թուրքիայի հետ հարաբերությունների վրա: Այդ թեմայի հետ առաջին անգամ առնչություն եմ ունեցել 1991թ., երբ աշխատում էի Սպիտակ տանը: Ծոցի առաջին պատերազմի ժամանակ շատ կարևոր դերակատարություն ունեցող թուրքերը բարկացել էին այն բանի համար, որ իրենց փորձում էին իրենց պատասխանատու դարձնել Օսմանյան կայսրության ժամանակաշրջանում տեղի ունեցած իրադարձությունների հետ: Իսկ արդեն 1991թ. և դրանից հետո ԱՄՆ նախագահներն ու պետքարտուղարներն այլևս դադարեցրին ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձևերի ընդունման գործընթացին աջակցություն ցուցաբերել: Ոչ ոք չի հերքում այդ ողբերգական իրադարձությունները: Սակայն դա ոչ թե քաղաքական գործիչների, այլ պատմաբանների գործն է, նրանք պետք է որոշում կայացնեն: Եվ հենց ճիշտ այն ժամանակ, երբ թուրք-իրաքյան սահմանին առկա լարվածությունը հասել էր իր գագաթնակետին, Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովն ընդունեց այդ բանաձը: Ներկայացուցիչների պալատի խոսնակ Նենսի Փելոսիին աղաչում էի այդ բանաձևը քվեարկության չդնել Կոնգրեսի լիագումար նիստի օրակարգում: Սակայն Փելոսին ինձ ասաց` «Ոչինչ չեմ կարող անել»: Պաշտպանության նախարար Գեյթսի հետ մամուլին հայտարարեցինք, որ դեմ ենք այդ բանաձևին և փոխանցեցինք Իրաքում մեր զինվորական հրամանատարության այն հայտարարությունը, որ ստեղծված իրավիճակում մեծ է Թուրքիայում կարևոր ռազմակայաններ կորցնելու հավանականությունը: Մենք խոստացանք թուրքերին ամեն գնով տապալել այդ բանաձևը Կոնգրեսում և ի վերջո կարողացանք կասեցնել այդ գործընթացը: Հայերը, որոնք ցանկանում էին զարգացնել իրենց հարաբերությունները Թուրքիայի հետ, այդ բանաձևի ընդունմանը կարիքը նույնպես չունեին»:

Քոնդոլիզա Ռայսը հետաքրքրիր հուշեր է գրել Թուրքիայի նախագահ Աբդուլլահ Գյուլի և վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ ունեցած իր հանդիպումների մասին:

Ռայսը նշում է, որ այն ժամանակվա արտգործնախարար Աբդուլլահ Գյուլի հետ առաջին իսկ հանդիպմանը համակրել է նրան որպես գործընկերոջ:

«Արտգործնախարար Աբդուլլահ Գյուլն ուներ ըմբիշի կառուցվածք, խոսում էր սահուն անգլերեն, բայց առոգանությամբ: Մենք հենց առաջին հանդիպմանը համակրեցինք միմյանց որպես գործընկերների: Գյուլն ասում էր, որ Թուրքիայում իր քաղաքական հոսանքն ի վերջո Գերմանիայի Քրիստոնեա-դեմոկրատական միության պես զարգացում է ապրելու: «Ըստ էության, նրանք էլ այլևս շատ քրիստոնյա չեն»,- ասում էր Գյուլը: Նա կարծես վշտացած էր այն պատճառով, որ իր կնոջը քննադատում են գլխաշոր կրելու համար: Ասում էր, որ դա պետք է ընկալել որպես անձնական ընտրություն: Այնուհետև խոսեցինք ազգային փոքրամասնություններից քրդերի մասին: Գյուլն ասաց, որ իրենք ցանկանում են նրանց նկատմամբ նակին իշխանությունների համեմատ ավելի լավ վերաբերվել»,- գրում է Ռայսը` ավելացնելով. «Էրդողանը մի քիչ դժվար անձնավորություն է: Նրա աշխատասենյակը մթությամբ էին լցնում պատուհաններից կախված ծանր կարմիր վարագույրները: Ամենուրեք Աթաթուրքի նկարներն էին: Տեսնելով այդ ամենը` մի պահ մտածեցի, որ Թուրքիան ամենևին էլ եվրոպական չէ: Խոսում էինք երկկողմ հարաբերությունների մասին, որից հետո անցում կատարեցինք Թուրքիայի ԵՄ անդամակցության թեմային: Ասացի, որ Միացյալ Նահանգներն այդ ուղղությամբ լուրջ ջանքեր է գործադրում և ավելացրի` քանի որ ԱՄՆ-ը չի համարվում ԵՄ անդամ, նրա քայլերը սահմանափակ են: Իսկ էրդողանը կատակեց` ասելով. «Երբ մենք անդամակցենք Եվրամիությանը, կփորձենք անել այնպես, որ դուք էլ կարողանաք դիմել անդամակցության համար»: Երբ ես հեռանում էի, Էրդողանը պատրաստվում էր մեկնել Երուսաղեմ: Ես գոհ էի Թուրքիա կատարած այցելությունիցս: Թուրքերին սիրեցի, բավականին ուժեղ մարդիկ են»:

Անդրադառնալով Թուրքիայի` ԵՄ անդամակցության գործընթացին` ԱՄՆ նախկին պետքարտուղարն ընդգծում է, որ Եվրամիությունը մեծ սխալ կանի, եթե անդամակցության հարցում մերժի Թուրքիային:


 

Լուրեր Հայաստանից - Թերթ.am

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

17:43 • 12.11.24

Գերիների ամբողջական վերադարձը պետք է նախապայման լինի ցանկացած բանակցության համար․ Քրիստինե Վարդանյան

15:23 • 12.11.24

Բաքվում պահվողներին վերադարձնելու ամենապատեհ առիթը COP29-ն է, հետո վերադարձի հավանականությունը հավասարվելու է զրոյի. Արթուր Խաչատրյան

15:11 • 12.11.24

Բաքուն հայ գերիներին օգտագործում է ՀՀ-ից զիջումներ կորզելու համար. Տիգրան Աբրահամյան

12:49 • 12.11.24

Եթե ունենայիք 100 մլն դոլար, որպես պետություն, ո՞ր ոլորտներին կուղղեիք. Խաչատուր Սուքիասյանը՝ նախարարին

12:19 • 12.11.24

Փաշինյանի ներկայությամբ խախտվել է «ՀՀ օրհներգի մասին» օրենքը

11:50 • 12.11.24

20,366 մարդ գնացել է երկրից, 12,700 աշխատատեղ է կրճատվել, գուցե թողեք պատմության անիվը նորմալ գնա՞. Արթուր Խաչատրյանը՝ Վահե Հովհաննիսյանին

11:29 • 12.11.24

«Այստեղ հաց, այստեղ կաց». քաղաքացին ՀՀ-ում պետք է տեսնի իր ապագան, 2025-ին 2 տրիլիոն հարկ կհավաքենք. նախարար

10:59 • 12.11.24

Շնորհակալ եմ վարչապետին ու փոխվարչապետներին՝ իմաստուն առաջնորդության համար․ ֆինանսների նախարար

20:35 • 11.11.24

Մոսկվան մեսիջ հղեց Փաշինյանին՝ քեզնով կամ առանց քեզ վերականգնելու ենք ազդեցությունը Հայաստանում․ Վիգեն Հակոբյան

15:07 • 11.11.24

Ոչ թե իմ տունն իմ ամրոցն է, այլ մեր պետությունն է մեր ամրոցը, իսկ մեր տունը՝ մեր բնակավայրը․ Փաշինյանը՝ ՏԻՄ համակարգի 28-ամյակի միջոցառմանը

14:29 • 11.11.24

Եթե մեծ գործ եք անում, ինչպե՞ս է,որ վարչապետի և ԿԳՄՍ նախարարի երեխաները դրսում են սովորում.Էդգար Ղազարյանը՝ փոխնախարարին

12:40 • 11.11.24

Աննա Հակոբյանի համար 145 հազար դոլար արժողությամբ ծառայողական նոր մեքենա է գնվել, 2 տարի առաջվա ջիպն այդքան մաշվե՞լ էր. Մանուկյանը՝ ՊՊԾ պետի տեղակալին

11:43 • 11.11.24

Հարցը լուծեք, դետալների մեջ մի մտեք, փողը տվեք, եթե պարտք ենք, բայց մրցույթն արեք. Ավինյան

10:48 • 11.11.24

Այս դժվար պահին 24 մլն հավելյալ գումար ենք հավաքագրել Երևանի տրանսպորտից. Տիգրան Ավինյան

20:35 • 08.11.24

Չեմ բացառում, որ ռուսներն ասեն Թրամփին՝ վերադարձրեք մեզ Հարավային Կովկասը՝ մեր պատմական ազդեցության գոտին․ Սուրեն Սարգսյան

13:21 • 08.11.24

«Նախագիծը բերում եք միայն ձե՞ր խմբավորման համար», «քաղաքական թիմի անդամ չեմ, փաթեթը բոլորի համար է». քննարկում ԱԺ-ում

11:58 • 07.11.24

858 մլն եվրոյի շրջանակում կկառուցվի Սիսիան-Քաջարան ճանապարհը, կամուրջներ ու թունելներ․ Սանոսյան

20:41 • 06.11.24

Քաղաքացու դատարկվող սառնարան, 14 միլիարդ դոլար պետական պարտք, հարկային ճնշումներ․ Նաիրի Սարգսյանը՝ 2025-ի մասին

17:33 • 05.11.24

Լավագույն նախագծերը՝ մեկ վայրում. կայացավ Project Management Awards 2024-ը

16:40 • 05.11.24

2025-ին Երևանը պլանավորում է ունենալ ավելի քան 90 մլրդ դրամ բյուջե, այս տարվա 61.5 մլրդի փոխարեն, նաև սեփական եկամուտների աճ կապահովվի. Տիգրան Ավինյան

11:02 • 05.11.24

ԵՄ հետ արտոնագրերի ազատականացման շուրջ ծրագիր ենք մշակում, ԵՄ պատվիրակությունը ՀՀ-ում է. ԱԳ փոխնախարար

20:34 • 04.11.24

Միրզոյանը պետք է ԱԺ շենքից դուրս գար ԱԱԾ աշխատակիցների ուղեկցությամբ՝ գլուխը ներքև ու ձեռնաշղթաներով․ Էդգար Ղազարյան

18:39 • 04.11.24

«Լույսեր» բնակելի համալիրն ընդունեց իր առաջին բնակիչներին

11:12 • 04.11.24

Շուտով անդրադառնալու ենք արտոնյալ խմբերին, նրանք կունենան հանրային տրանսպորտից օգտվելու զեղչային համակարգ. Տիգրան Ավինյան

20:40 • 01.11.24

Հայաստանը լուծարվելու է, եթե հաջորդ ընտրությանը հանրությունը էլի վստահի Փաշինյանին․ Թագուհի Թովմասյան

19:51 • 01.11.24

Բիբլոս Բանկ Արմենիայի հովանավորությամբ անցկացվեց ԵՊՀ Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետի 90-ամյակին նվիրված հանդիսավոր նիստը

13:40 • 31.10.24

Մեր ազգային անվտանգության ռազմավարության մեջ ընդգծել ենք հայկական խոհանոցը` որպես ազգային արժեք. Նիկոլ Փաշինյան

12:01 • 31.10.24

Մեր օրակարգում ԼՂ հիմնահարց չկա. հեգնական ժպիտը տեղին չէ, պարո՛ն Ռուստամյան. Միրզոյան

11:34 • 31.10.24

ՌԴ-ի հետ ամուր տնտեսական կապերով կապված ենք, չնայած կան տարաձայնություններ արտաքին քաղաքական որոշ հարցերում. Արարատ Միրզոյան

11:20 • 31.10.24

Մոտ ապագայում խաղաղության պայմանագրի այդ 1-2 ձևակերպումների շուրջ էլ համաձայնության կգանք և այն պատրաստ կլինի ստորագրման. Արարատ Միրզոյան

11:16 • 31.10.24

Թուրքիայի հետ ունենք դինամիկ երկխոսություն, բայց կառուցողական չէ, երբ նրանք մեր հարաբերությունների կարգավորումը կապում են Ադրբեջանի հետ. ԱԳ նախարար

20:57 • 30.10.24

Հեղափոխական, նոր, ժամանակակից ապրելակերպի բոլոր կողմերը հաշվի առնող. ինչ է առաջարկում Renshin ընկերության Skyline թաղամասը

20:38 • 30.10.24

Վրաստանի իշխանությունը ռուսամետ չէ, մեր շահերից բխում է, որ կոնֆլիկտ չունենա ՌԴ հետ․ Ջոնի Մելիքյան

16:15 • 29.10.24

ՄԻՊ-ը չի կարող իշխանության ու ընդդիմության բոլոր ցանկությունները կատարել. Անահիտ Մանասյան

15:17 • 29.10.24

Կարելի է «Շողակաթ»-ի բյուջեն ուղղել Հանրային ռադիոյին, ավելի արդյունավետ կլինի. ՔՊ-ական պատգամավոր

12:25 • 29.10.24

Ատեստավորված ուսուցիչների կեսը ստանում է 300,000 և ավելի դրամ աշխատավարձ. Ժաննա Անդրեասյան

20:38 • 28.10.24

Իշխանությունը կարող է գնալ արտահերթ ընտրությունների, որ չձևավորվի այլընտրանքային քաղաքական ուժ․ Երվանդ Թարվերդյան

12:15 • 28.10.24

Պետությունը հաց վաստակելու գործիք է, այսպես պետք է ընկալել պետությունը. Նիկոլ Փաշինյան

11:13 • 28.10.24

Համընդհանուր թշվառության մեջ մարդկանց բարեկեցությունն «աչքի փուշ» է դառնում. Փաշինյան

11:01 • 28.10.24

Համընդհանուր թշվառության մեջ մարդկանց վաստակը աչքի փուշ է դառնում. Փաշինյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց