Թուրքական իշխանությունները մահվան թուղթ էին տալիս մի ամբողջ ազգի. NYT-ի անդրադարձը Ցեղասպանությանը

14:32 • 02.12.14

Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ընդառաջ ամերիկյան հեղինակավոր The New York Times պարբերականն ուշագրավ անդրադարձ է կատարել այս թեմային: Ստորև մասնակի կրճատումներով ներկայացնում ենք պարբերականի հոդվածագիր Ջոն Քիֆների անդրադարձը:

 

Հեղինակը սկսում է պատմական փաստերի ներկայացմամբ` ասելով, որ Առաջին աշխարհամարտի նախաշեմին անկում ապրող Օսմանյան կայսրությունում բնակվում էր 2 մլն հայ: Մինչդեռ 1922թ. դրությամբ նրանց թիվը հասել էր 400.000-ի. մնացած 1.5 միլիոնը դարձել են ցեղասպանության զոհ: 

 

«Սակայն թուրքերի համար 1915թ. տեղի ունեցածը ոչ այլ ինչ էր, քան երբեմնի հզոր կայսրությանը վերջ դրած խառը պատերազմի մի մաս: Նրանք չեն ընդունում «ցեղասպանություն» եզրույթն ու պատմաբանների եզրահանգումները` ասելով, որ իրենք նպատակ չեն ունեցել մի ողջ ժողովուրդ ոչնչացնել: Ավելին, այսօրվա Թուրքիայում հանցանք է համարվում հայերի հետ պատահածի մասին հարց անգամ բարձրացնելը»,- գրում է Քիֆները: 

 

Հեղինակը նշում է, որ Լոս Անջելեսում կենտրոնացած հզոր հայկական համայնքը տարիներ շարունակ ճնշում է գործադրում Կոնգրեսի վրա` Հայոց ցեղասպանությունը դատապարտելու համար: Սրան Թուրքիան պատասխանում է բուռն սպառնալիքներով: Քիֆները հիշեցնում է, որ 2007թ. դատապարտող բանաձևը քիչ էր մնում ընդունվեր, սակայն նախագահ Ջորջ Բուշի վարչակազմը, հաշվի առնելով, որ Թուրքիան կարևոր ռազմական դաշնակից է ԱՄՆ-ի համար, այնպես արեց, որ բանաձևը հանվի օրակարգից: 


Վերադառնալով Հայոց ցեղասպանության բուն հարցին` հոդվածագիրը գրում է, որ տեղի ունեցած ողբերգության արմատներն Օսմանյան կայսրության անկման մեջ են: Նա հիշեցնում է, որ իշխանությունն իրենց ձեռքը վերցնելով՝ երիտթուրքերը հանձն առան երկրի «թուրքականացման» գործընթացը: Նրանք մտան Առաջին աշխարհամարտի թոհուբոհի մեջ` կռվելով գերմանացիների կողմից` ռուսների դեմ: Սակայն ռուսներից ծանր պարտություն կրելով` երիտթուրքերը մեղադրեցին հայերին, և նրանց հռչակեցին որպես թուրքական պետության կայացման համար լուրջ սպառնալիք:


Ըստ Քիֆների՝ The New York Times-ը դեռ դարասկզբին արած հրապարակումներում հստակ նշել է, որ «թուրքերը վարում են քրիստոնյաներին ոչնչացնելուն ուղղված քաղաքականություն»: Միայն 1915թ. հեղինակավոր հանդեսը 145 անդրադարձ է կատարել հայերի բնաջնջման թեմային: Հեղինակը շարունակում է` գրելով, որ «հայերին թուլացնելու համար» երիտթուրքերը սեփականացնում էին նրանց ունեցվածքը, արտաքսում «վտանգ» ներկայացնող մարդկանց, խլում զենքերը, հեռացնում զինվորական աշխատանքից` նրանց տեղափոխելով աշխատանքային ճամբարներ:  

 
«Ցեղասպանության ժամանակ հայերի կրած տառապանքների մասին տվյալները պահվել են այն ժամանակվա արևմտյան դիվանագետների, միսիոներների և այլոց մոտ: Դրա հետևանքով Արևմուտքը խիստ քննադատել է թուրքերին: Թեև այն ժամանակ Թուրքիայի դաշնակից Գերմանիան լուռ էր, սակայն տարիներ անց ի հայտ եկած փաստաթղթերը վկայում են, թե բարձրաստիճան գերմանացի պաշտոնյաներն ու զինվորականներն ինչպիսի սարսափ են ապրել` տեսնելով տեղի ունեցածը»,-շարունակում է Քիֆները: 


Հեղինակը նաև մեջբերում է ամերիկացի դիվանագետ Հենրի Մորգենթաուի խոսքերը, ըստ որոնց՝ «թուրքական իշխանությունները մահվան թուղթ էին տալիս մի ամբողջ ազգի»:


«Նրանք շատ լավ գիտակցում էին այս փաստն ու ինձ հետ զրուցելիս առանձնապես չէին փորձում  քողարկել այն»,-վերհիշել է դիվանագետը:

 

Լուրեր Հայաստանից - Թերթ.am

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

14:11 • 13.11.24

Մենք առաջարկում ենք, որ էլի վարկ վերցնենք նոր սարքավորումների, արտադրանքի գեներացման համար, հետո շնորհակալություն եք հայտնելու. Խաչատուր Սուքիասյան

12:21 • 13.11.24

«ՀՀ ԶՈՒ-երն այսօր Հնդկաստանի համար դարձել են գովազդային վահանակ». «Պարոն Մանուկյանը քաղաքական լավ ելույթ ունեցավ, մի՛ խանգարեք». քննարկում ԱԺ-ում

10:44 • 13.11.24

Չե՞ք կարծում, որ բերետավորների հոգեկան առողջությունը ստուգելու կարիք կա․ Խաչատրյանը՝ Քոչարյանին

17:43 • 12.11.24

Գերիների ամբողջական վերադարձը պետք է նախապայման լինի ցանկացած բանակցության համար․ Քրիստինե Վարդանյան

15:23 • 12.11.24

Բաքվում պահվողներին վերադարձնելու ամենապատեհ առիթը COP29-ն է, հետո վերադարձի հավանականությունը հավասարվելու է զրոյի. Արթուր Խաչատրյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց