Այս Կառավարությունն ու իր ղեկավարը չունեն ռեֆորմներ անելու մտավոր ունակություն. Հրանտ Բագրատյան

Tert.am-ի հետ զրույցում ՀՀ նախկին վարչապետ, ԱԺ «Հայ ազգային կոնգրես» խմբակցության անդամ Հրանտ Բագրատյանը, անդրադառնալով վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի ռեֆորմներից ամենաաղմկահարույցին՝ «կուտակայինին», ասում է, որ նման մեծ ժամանակահատվածի մեջ այսպիսի անչափելի ռեֆորմներ չեն արվում: «Դա նույնն է, որ ոնց որ մեկն ասի՝ ես Ձեզ սիրում եմ, բայց Ձեզ հետ կարող եմ ամուսնանալ 95 տարի հետո»,- ասում է նա:

- Պարո՛ն Բագրատյան, նախագահ Սերժ Սարգսյանը ապրիլի 21-ի իր ելույթում հայտարարեց, որ այն Կառավարությունը, որը չի ապահովում 7% տնտեսական աճ, պետք է հրաժարական տա: Տարվա ավարտին մնացել է մի քանի օր, նման աճ ապահովված չէ: Ձեր կարծիքով՝ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը պե՞տք է հրաժարական տա:

- Դա իմ կարծիքը չէ, իրենք էին ասում, ինչ վերաբերում է կտա՞, թե՞ ոչ, դա ինձ ընդհանրապես չի հետաքրքրում: Ես գիտեմ միայն, որ 6 տարի է՝ այս Կառավարությունը աշխատում է։ Եթե նկատի ունենանք, որ այս տարվա ՀՆԱ-ի աճը կլինի 2-4% (11 ամսվա համար 3% է), ապա 6 տարում hանրապետության տնտեսությունն աճել է ընդամենը 7,8%-ով: Այսինքն՝ տարեկան պետք է 7% աճեր, մինչդեռ վեց տարում է 7%-ով աճել (տարեկան սոսկ 1.3%): Աճի տեմպերը ոչ միայն ցածր են զարգացող երկրների համար, այլ ցածր են համաշխարհային աճի տեմպերից: Երկիրը հիմնական տնտեսական ցուցանիշներով 193 երկրների մեջ 2007թ. 85-90-րդ տեղից իջել է 110-115-րդ տեղերը…

-Եվ Դուք ֆեյսբուքյան գրառում էիք կատարել, գրելով.«6 տարում Հայաստանը լքել է 380 հազար մարդ։ «Հիմա ինչպիսի՞ ցինիզմ է պետք բարեփոխումների մասին խոսելու համար և ավելացրել.«Ավելի հաջող ստելու համար Կառավարությանը խորհուրդ կտայի կարդալ հանրահայտ «Մեկ քայլ առաջ երկու քայլ ետ»-ը: Սա միայն Կառավարությա՞ն ձախողումն է, թե կան այլ մեղավորներ ևս:

- Տնտեսական վիճակի համար պատասխանատուն կառավարությունն է:

- Հետևաբար, տնտեսական վիճակից բխող այլ ինչերի՞ համար է պատասխանատու Կառավարությունը:

- Կյանքի վատացում, արտագաղթ, վեց տարի աշխատելուց հետո աղքատությունը 23%-ից հասել է 33%-ի, պաշտոնական ցուցանիշներն եմ ասում: Պետական պարտքը 2,5 անգամ ավելացել է:

-Իսկ այս տարի միա՞յն:

-Այս տարի պետք է հաշվել: Մոտավորապես, այս տարի՝ պարտքն ավելացել է 500 միլիոնով:

- Ասել էիք, որ Տիգրան Սարգսյանը ստում է՝ բացատրելով, թե ինչու այդ 7 տոկոսանոց աճը չի ապահովվել:

- Տիգրան Սարգսյանը պառլամենտում պետական բյուջեն ներկայացնելիս ասաց, որ մեր տնտեսական աճը դանդաղել է, քանի որ համաշխարհային տնտեսական աճը այս տարի դանդաղել է: Դա սուտ է, համաշխարհային տնտեսությունն այս տարի կաճի 3%-ով, դա վերջին 15 տարվա մեջ 4-րդ լավագույն ցուցանիշն է:


-ԱԺ ոչ կոալիցիոն չորս խմբակցությունները պատրաստվում են անվստահություն հայտնել վարչապետին: Հիմնականում սպասել են, թե ի՞նչ մեղադրանքներ կլինեն: Դուք ի՞նչ հատուկ մեղադրանք կարող եք առանձնացնել որպես վարչապետի  ամենամեծ ձախողում:

- Չեմ նստում և մտածում՝ թե ինչ հատուկ ձախողումներ ունի, նրա հիմնական աշխատանքը ձախողված է. Հայաստանի տնտեսությունը չի զարգանում, իսկ երկրի պարտքն էլ մեծացել է: Խոսք է տալիս, որ փոքր բիզնեսի տեսակարար կշիռը կավելացնի, պակասում է, Կառավարությունը ԱԺ է ներկայացնում օրենքներ,որոնք էլ ավելի են շեշտադրում խոշոր բիզնեսի մենաշնորհային դիրքերը: Թեկուզ հենց վերջերս՝ կազինոների մասին օրենքը: Կառավարությունը որևէ ռեֆորմ չի անում, չի էլ կողմնորոշվում՝ եվրաինտեգրվո՞ւմ է, թե Մաքսային միություն … էս բոլորը կոպտագույն սխալներ են: Եվ ասեմ, որ այս 6 տարիներին երկիր է մտել 12,5 մլրդ դոլար փող (8,4 մլրդ դոլար տրանսֆերտ, 2,5 մլրդ դոլար արտաքին պարտք և 1,6 մլրդ դոլար պարտք ընկերությունների կողմից): Այդ 12,5 մլրդ-ը պահանջարկ ստեղծել։ Բայց արի ու տես ՀՆԱ-ն 6 տարում 11 միլիարդ 700 միլիոն դոլարից դարձել 10 միլիարդ 900 միլիոն : Սա խայտառակ ցուցանիշ է: Վատագույնը աշխարհում:

- Ռեֆորմներ կատարելու համար Տիգրան Սարգսյանի կառավարությունը ունի՞ հանրային վստահություն:

-Հանրության անունից ինձ չեմ կարող թույլ տալ խոսել, կոնկրետ ինձ համար և՛ վեց տարի առաջ, և՛ հիմա էլ պարզ է, որ Կառավարությունը չունի ռեֆորմներ անելու մտավոր ունակություն:

-Մարդիկ կոնկրետ ասում են նաև, որ չեն հավատում կուտակային կենսաթոշակային համակարգին, որովհետև կվերցնեն գումարները, որպես էժան գումարներ ներդրումներ կան կամ կվերցնեն և կփախչեն։

- Գոյություն ունի մեր ռեֆորմը, որը որպես ՀԱԿ-ի ծրագիր նախատեսված էր ներդնել 2011- ին: Այն ունի 3 առանցքային տարբերություն Կառավարության արածի համեմատ: Առաջին, մարդը կամավոր է փող դնում։ Կառավարությունը հակաճառում է մեզ, թե՝ ձեր ասած կամավորն արել ենք, բայց ոչ ոք փող չի տալիս: Իսկ մենք ասում ենք՝ ինչքան կամավորով ինքը մուծում է, էնքան իրեն եկամտահարկի զեղչ տուր: Չեն արել, սա շատ կարևոր է, դա նաև գալիս է ասելու, որ չի կարելի անցնել կուտակայինի, քանի դեռ համատարած եկամտահարկի համակարգ չկա: Սա նույն Էստոնիայի փորձն է, որը իրենք սիրում են կրկնել:

Հաջորդ, երկրորդ, էլեմենտը. մենք դեմ ենք, որ էդ երկարաժամկետ փողերը դուրս տարվեն: Ի դեպ, այս կուտակայինը 2014-ին կարող է դառնալ տնտեսական անկման պատճառ: Եվ, վերջապես, երրորդը. եթե իմ ասածով անեին, աստիճանաբար կամավոր գումարները կներդրվեին: Սա լավ բան է: Եվ սա պետք է վերաբերեր բոլոր մարդկանց, բոլոր տարիքներին: Ընդհակառակը, այս ռեֆորմը պետք է թույլ տար բոլոր տարիքների մարդկանց (նույնիսկ 50 և ավել տարեկան), որպեսզի մի 5-10 տարուց տեսնեինք՝ ի՞նչ արդյունք կա: Իսկ հիմա մեզ ասում են՝ սպասեք 47 տարի: 47 տարի հետո ո՛չ Տիգրան Սարգսյանը ողջ կլինի, ոչ էլ իր ռեֆորմների մասին կամ իր անունը կհիշեն: Նման անչափ տարածության և ժամանակի մեջ ռեֆորմներ չեն արվում, որովհետև երբ որ մի բանը անչափ է, կոնկրետ պատասխանատուն լղոզվում է: Տվյալ դեպքում՝ պատասխանատվությունը ժամանակի մեջ է լղոզվում:

-Փաստորեն, այդ ռեֆորմին գնահատական կտա պատմությունը:

- Պատմությունը չի էլ հիշի նրան: Չնայած, մի քանի տարի հետո կհիշենք, որ այդպիսի ռեֆորմ չեն անում: Էդ նույնը ոնց որ մեկը ասի՝ ես Ձեզ սիրում եմ, բայց Ձեզ հետ կարող եմ ամուսնանալ 95 տարի հետո: Որևէ քայլ պետք է չափելի լինի: Դա պարզապես ավանտյուրա է:

-Կոնկրետ նպատակներ հետապնդո՞ղ: Այսինքն, որ այդ գումարները ներդրվեն …

- Արտասահմանյան բանկերում, ո՞վ է դա դատելու, մինչև այդ քանի՞ համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամ կլինի, ոչ ոք չգիտի: Մի բան էլ ասեմ՝ այդ ռեֆորմը լուրջ դժգոհություն է առաջացրել Ռուսաստանում, որովհետև եթե Հայաստանը Մաքսային միության անդամ է, ինչո՞ւ է փողերը տանում ուրիշ երկրներ: Եվ հիմա թրջվելու ենք, ոնց որ եղավ «ՀայՌուսգազարդի» պայմանագրում: Երբ Եվրոպա գնալու ճանապարհին Ռուսաստանը դժգոհություն արտահայտեց, մենք անարդար պայմանագիր ստացանք, ժողովրդի հանդեպ, և Ռուսաստանին ոչ ոք չբացատրեց՝ ո՞րն է հայ ժողովրդի շահը, հիմա նույնը մենք այստեղ ենք ստանալու: Այսինքն՝ Տիգրան Սարգսյանը կարող է մի քանի տարի հետո հայտարարել, որ լավագույն ռեֆորմը այն է, որ մենք այդ միջոցները դնենք ռուսական պետական արժեթղթերի մեջ: Մենք արդեն տեսել ենք, որ այդ մարդը մեկ-երկու ամսում իր կարծիքը հիմնովին այնպես է փոխում, որ կարծես նախորդը չի եղել:


- Գազային համաձայնագրերի մասին ի՞նչ կասեք:

- Դրանց վրա լավ չէինք աշխատել, արդյունքում շատ բաներ կան, որոնք հաշվի չէինք առել: Առաջիկայում պետք է դրա վրա աշխատել ռուսական կողմի հետ, նոր համաձայնագիր կնքել, որպեսզի Հայաստանի շահերը վերջին հաշվով, հաշվի առնվեն: Ռուսներն այստեղ մեղք չունեն, նրանք իրենց շահերով են առաջնորդվում: Մեզ համար ակնհայտ դարձավ, որ Կառավարությունը, վարչապետը և էներգետիկայի նախարարը պարզապես մեր ժողովրդի հաշվին փորձում են հաճելի բաներ մատուցել ռուսական էներգետիկ բիզնեսի ներկայացուցիչներին՝ իրենց հետույքի համար: Ես վստահ եմ, որ եթե Հայաստանի շահը բացատրվեր, այն երբեք չէր կարող հակասել ՌԴ շահին և որ այդտեղ կային ավելի արդյունավետ լուծումներ:

- Իսկ գազի կալորիականության մասին խաբո՞ւմ է կառավարությունը:

- Տվյալներ չունեմ, մի բան գիտեմ, որ (ծիծաղում է – խմբ.) ամբողջ ժողովուրդը խոսում է, որ սուրճն ինչ-որ շատ ուշ է եփում:

- Ձեր հարցազրույցներից մեկում հայտարարել էիք, որ վարչապետը Ձեր՝ տնտեսության վերաբերյալ գնահատականների համար Ձեր դեմ պատվերներ է իջեցնում դատարաններին:

- Այո՛, միլիոն ստեղ մուծի, միլիոն այնտեղ մուծի, Տիգրանն է սարքում: Հիմա ես Ձեզ ինտերվյու եմ տալիս, կարդալու է մտածի՝ ի՞նչ անենք, հերթական վատությունն անենք:

- Օֆշորի մասին. կան տեղեկություններ, որ Ամանորից հետո լինելու է հաջորդ սկանդալը, մասնավորապես, Կիպրոս գործուղված խմբի բացահայտումներով: Կարծո՞ւ մ եք, որ եթե վարչապետը հրաժարական կտա՞:

- Օֆշորի մասին մի հստակ բան ասեմ. Կիևում մտել եմ, այնտեղ գրասենյակներ կան, որոնք օֆշորներ են բացում և խնդրել եմ, որ Կիպրոսում ինձ համար օֆշոր բացեն: Ինձ հստակ բացատրել են, ամենայն պատասխանատվությամբ եմ ասում՝ բացելը արժե մոտ 150 դոլար և ինձ ասել են, որ՝ «Դուք պարտավոր եք մեկ անգամ գնալ Կիպրոս»: Անհնարին է չգնալ: Ավելին, երբ բացում եք օֆշորը, մեկ-երկու հոգու Կիպրոսում պետք է աշխատանքի վերցնեք: Եվ նրանց աշխատանքի վերցնելու անվան տակ պետք է հիմնադիրները ստորագրեն: Ես Կիևում սա իմացել եմ իրավաբանական գրասենյակից: Կիևում՝ Կրեշչատիկում, ամեն մի քայլափոխի կա՝ «կբացե՛նք օֆշոր Կիպրոսում» (офшор на Кіпрі в чехії): Հանգիստ կարող եք մտնել և հարցնել:

- Եթե ՀՀ նախագահ ընտրվեիք, անկախ Ձեր քաղաքական հակասություններից, ինչ պաշտոն կվստահեիք Տիգրան Սարգսյանին, ո՞ր ոլորտում: Հարցնում եմ, նկատի ունենալով, որ նա Ձեր օրոք ինչ-որ պաշտոն ունեցել է:

- Ես կարծում եմ և խորհուրդ կտամ, որպեսզի կոնկրետ այս ողջ տնտեսական թիմը հեռանա կառավարման ասպարեզից: Գոնե մի տասը տարի շունչ քաշենք: Իրենք էլ կողքից նայեն, մտածեն, որովհետև տնտեսագիտությունը առաջ է գնացել, իսկ այս թիմը մնացել է 90-ականների գիտելիքների վրա: