2013 թվականը հայ-թուրքական հարաբերություններում ո՛չ ձեռքբերումների, ո՛չ էլ հետընթացի տարի էր. Ռուբեն Մելքոնյան

11:40 • 04.01.14

Թուրքագետ, ԵՊՀ արևելագիտության ամբիոնի փոխդեկան Ռուբեն Մելքոնյանը Tert.am-ի հետ զրույցում ամփոփեց հայ-թուրքական հարաբերությունների 2013 թվականը և խոսեց 2014 թվականին սպասվելիք զարգացումների մասին:

 

-Պարո՛ն Մելքոնյան, ըստ Ձեզ` հայ-թուրքական հարաբերություններում 2013 թվականին առաջընթաց արձանագրվե՞ց:

 

- Ըստ էության` 2013 թվականը հայ-թուրքական հարաբերությունների առումով ո´չ ձեռքբերումների, ո´չ էլ հետընթացի տարի չենք կարող համարել: Այն կարող ենք համարել կրկին սառեցված վիճակի շարունակություն, քանի որ այն գործընթացը, որ թուրքական կողմի ապակառուցողական ջանքերով սկսվել էր, այսինքն՝ հայ-թուրքական հարաբերությունների սառեցումը, շարունակվեց նաև 2013-ին: Թուրքական կողմի իմիտացիոն քայլերը, կեղծ հայտարարությունները, թե իբր` հայ-թուրքական հարաբերությունները շարունակվում են ինչ-որ գաղտնի մակարդակով և այլն, նույնպես տեղ գտան անցած տարում, բայց արդեն` նվազ ինտենսիվությամբ և ազդեցիկությամբ, քանի որ շատերին արդեն պարզ էր, որ դրանք սին հայտարարություններ են:
Իսկ հայկական կողմի համար կարող եմ ասել, որ մեր հակադարձումներն էլի շարունակվեցին, ինչպես նախորդ տարում, այսինքն` կեղծ հայտարարությունների հերքումներ, կոշտ հայտարարությունների շարունակություններ: Ուրախությամբ պետք է նշեմ, որ հատկապես` տարվա վերջին` Դավութօղլուի այցի ժամանակ, մեր դիվանագիտության քայլերը և՛ քարոզչական, և´ տեղեկատվական ասպարեզում, ինձ` որպես քաղաքացու և որպես թուրքագետի, շատ ուրախացրեցին, քանի որ դրանք ապացույցն են հայոց դիվանագիտության ավելի հասունության և Թուրքիայի հետ շփման մեջ ավելի փորձառու լինելու:


-Այսինքն` կարող ենք փաստել, որ ավելի փորձառո՞ւ են ք դարձել:


- Թուրքիայի դիվանագիտության հետ շփվելու այն փորձը, որ մենք ունեինք 2008-2009 թվականներին, անհամեմատելի է այսօրվա փորձի հետ, և եթե ֆուտբոլային դիվանագիտությունից ոչ մի օգուտ էլ չունենանք, ապա կարող ենք ասել, որ հայկական դիվանագիտությունը շփման բավական մեծ փորձ ձեռք բերեց:


-Իսկ ի՞նչ պետք է արվեր հարաբերությունների կարգավորման հարցում, որ չարվեց հայկական դիվանագիտության կողմից:


-Հայ-թուրքական հարաբերությունների արտաքին քաղաքականության մեջ չեմ կարող ասել, թե ինչ կարող էինք անել, որովհետև գործողությունների շատ մեծ ասպարեզ էլ չկա, ինչ էլ որ հնարավոր էր անել, երևի թե արվեց: Բայց ես կարծում եմ, որ այդ քաղաքականության մյուս բաղադրիչի, այսինքն` ներքին վիճակի հետ կապված, մենք կարող էինք քայլեր անել, հիմա էլ ուշ չէ, որ անենք: Դա, նախևառաջ, ներքին պատրաստվածությունն է. այս հարաբերություններում Թուրքիային ճանաչելու, Թուրքիայի վերաբերյալ ինֆորմատիվ, գիտական, վերլուծական նյութերի պատրաստումը, կադրերի վերապատրաստումը, նման քայլեր, որոնք, ցավոք, մեզ մոտ բացակայում են: Ցանկալի է, որ քաղաքական գործիչների և արտգործնախարարության աշխատակիցների՝ Թուրքիայի վերաբերյալ իմացության աստիճանը ավելի բարձր լինի. դա, ըստ իս, ներքին միջոցներով լուծելի խնդիր է: Մինչ օրս մենք չունենք նույնիսկ` Թուրքիայի պատմության բուհական դասագիրք, և միայն եկող տարվա սկզբին ԵՊՀ-ի և ԳԱԱ-ի նախաձեռնությամբ կարող ենք այդ դասագիրքը հրատարակել: Այսինքն` հարցն այն է, որ մենք Թուրքիայի հետ կոնֆլիկտ ունենք, սակայն նույնիսկ` դասագիրք չունենք, որով ուսանողները կարողանան սովորել: Նմանատիպ քայլեր մենք կարող էինք անել և՛ 2003-ին, և՛ 2013-ին, որոնք չեն արվել: Կարծում եմ, որ ավելի շատ շեշտը պետք է դրվի նման բաների վրա:
Նույն իրավական, մաքսային, վարչական համակարգում վաղ թե ուշ մենք Թուրքիայի հետ հարաբերություններ ունենալու ենք, և ճիշտ կլինի, որ կարողանանք ավելի համակողմանի ուսումնասիրել և հասկանալ Թուրքիա պետությունը: Ամեն պահի կարող է իրավիճակ փոխվել, կարող է բացվել հայ-թուրքական սահմանը, և մենք դրան գոնե պետք է պատրաստ լինենք:


-Ձեր ասածից կարելի՞ է ենթադրել, որ մենք պետք է պատրաստ լինենք անսպասելի քայլերի Թուրքիայի կողմից:


-Կարծում եմ, որ մեր տարածաշրջանն այնպիսին է, որ կարող ենք շատ հաճախ սպասել զարգացումների, ընդ որում՝ հանկարծակի: Բացի այդ էլ՝ տարածաշրջանում կան սառած հակամարտություններ, որոնք ամեն պահի կարող են ակտիվանալ: Նախադեպն արդեն ունենք՝ 2008 թվականի ռուս-վրացական հակամարտությունը, երբ ամբողջ տարածաշրջանում իրավիճակը փոխվեց, և դա ազդեց նաև հայ-թուրքական հարաբերությունների վրա: Կարծում եմ, որ աչքի առաջ ունենալով Մերձավոր Արևելքի լարված վիճակը՝ Սիրիայի պարագայում, Իրանի և ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունների փոփոխության նշույլները, ինչպես նաև` Հայաստանի՝ Մաքսային միությանն անդամակցումը, ռուս-թուրքական հարաբերությունները, եկող տարի կարելի է ակնկալել հետաքրքիր զարգացումներ, որոնք կարող են լինել ինչպես գլոբալ, այնպես էլ` ոչ գլոբալ, բայց հետաքրքիր և որոշակի ջանքեր պահանջող:


-Իսկ ինչ վերաբերում է Ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի՞ն:


-Ցեղասպանության ճանաչման հարցը շարունակում է արդիական մնալ: 2014 թվականին հաստատ այդ ոլորտում կարելի է ակտիվություն կանխատեսել ինչպես Թուրքիայի կողմից, այնպես էլ` Հայաստանի: Քանի որ մոտենում է 2015 թվականը՝ Ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցը, կարծում եմ, որ այս տարի մեր ջանքերը և՛ գիտության, և՛ դիվանագիտության, և՛ քաղաքական համակարգի ուղղությամբ պետք է ավելի մեկտեղված և համակարգված լինեն ինչպես նախահարձակ լինելու, այնպես էլ` պաշտպանվելու և հակադարձելու թուրքական որոգայթներին, որոնք այս տարի ավելի են բազմապատկվելու: Ոլորտը բավական ակտիվ է լինելու 2014 թվականին, ինչը մեզնից պահանջելու է ավելի մեծ լարում, մասնագիտական պատրաստվածություն և համակողմանի գիտելիքների կիրառում:
 

Լուրեր Հայաստանից - Թերթ.am

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

23:54 • 22.11.24

Երևանը կհրաժարվի Բաքվի դեմ հայցերից, եթե կնքվի խաղաղության պայմանագիրը. Փաշինյան

23:52 • 22.11.24

Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան

23:50 • 22.11.24

SMS` գրավոր տեքստով եմ խնդրել հրաժարական տալ պաշտոնյաներին, բայց ոչ ուշ երեկոյան. Փաշինյան

23:10 • 22.11.24

Կադրային վերջին փոփոխությունները ոչ թե կոնֆլիկտային են, այլ աշխատանքային են․ Փաշինյան

21:16 • 22.11.24

Փաշինյանը հող է նախապատրաստում իշխանությունը Աննա Հակոբյանին փոխանցելու համար, եթե դրսից ճնշումներ լինեն․ Հայկ Նահապետյան

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց