Կա զգալի ներուժ՝ ավելի բարձր տնտեսական աճի համար. քաղաքացին փոփոխություն կզգա 10-11%-ի դեպքում. կարծիքներ ԿԲ կանխատեսման շուրջ

Կան տնտեսական աճի դանդաղեցման օբյեկտիվ պատճառներ և դրանցից մեկը Ռուսաստանի տնտեսության աճի դանդաղումն է. այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը՝ մեկնաբանելով այն փաստը, որ ՀՀ Կենտրոնական բանկը նվազեցրել է այս տարվա համար Հայաստանի տնտեսական աճի կանխատեսումը:

Հիշեցնենք, որ «Հայկական ժամանակ» օրաթերթը հայտնել էր, որ ՀՀ կենտրոնական բանկն անցած շաբաթ հրապարակած «Գնաճի հաշվետվություն» զեկույցում նվազեցրել է այս տարվա համար Հայաստանի տնտեսական աճի կանխատեսումը. այս տարի մեր տնտեսությունը կաճի 3.9 տոկոսով:

Այս տարվա համար տնտեսական աճի կանխատեսման նվազեցումը ԿԲ-ն պայմանավորել էր «Հայաստանի առևտրային և ներդրումային խոշոր գործընկեր Ռուսաստանի տնտեսական զարգացումների արդյունքում փոխանցվող բացասական ազդեցությունների խորացմամբ»:

Թաթուլ Մանասերյանը գտնում է, որ պետք է հաշվի առնել, որ թե՛ անկախ փորձագետների, թե՛ իրենց կենտրոնի փորձագետների գնահատմամբ, ինչպես նաև միջազգային կազմակերպությունների տարբեր կանխատեսումներով` ընդհանուր առմամբ համաշխարհային տնտեսության աճի տեմպերը ինքնին դանդաղել են, ինչը ևս բնականաբար իր անդրադարձը կունենա ՀՀ տնտեսության վրա:

Հարցին, թե այդ նվազեցումը պայմանավորում է միայն օբյեկտի՞վ պատճառներով, Թաթուլ Մանասերյանը պատասխանեց. «Ես կարծում եմ՝ օբյեկտիվ պատճառներով, սակայն չեմ բացառում, որ ՀՀ-ն ի վիճակի է գրանցել փոքր-ինչ ավելի բարձր տնտեսական աճ, քանի որ դրա նախադրյալները ներկայիս կառավարության գործողություններում կա։ Բացի այդ, եղած ներուժը բավականին զգալի է: Այս առումով, կարծում եմ, որ կարելի է նաև հավակնել ավելի բարձր աճի, սակայն անպայման պետք է հաշվի առնել այն միտումները, որոնք կան համաշխարհային տնտեսությունում և տարածաշրջանում:

Ինչ վերաբերում է նրան, որ ԿԲ-ն նաև կանխատեսել է ՌԴ-ից դեպի Հայաստան հոսող տրանսֆերտների աճի տեմպի էական նվազում, տնտեսագետն ասաց. «Հայաստանում վերջին տարիներին ավանդաբար գոյություն ունի անհատական դրամական փոխանցումներից որոշակի կախվածություն, որոնք օգնում են մեղմելու սոցիալական վիճակը և փոքր-ինչ դրական ազդեցություն են ունենում բնակչության գնողունակության վրա: Ներկայումս նկատվում են այդպիսի միտումներ, որոնք զգալի չեն, սակայն չենք բացառում, որ կարող են լինել կրճատումներ»։

Թաթուլ Մանասերյանի գնահատմամբ`Հայաստանում հնարավոր է գրանցել երկնիշ թվով տնտեսական աճ: «Սա ոչ միայն մեր կանխատեսումներն են, այլ հստակ հաշվարկներ են, և եթե դա կհետաքրքրի տնտեսության զարգացման պատասխանատուներին, ապա մենք պատրաստ ենք մեր մասնակցությունն ունենալ»,-ասաց նա:

«Ժառանգություն» կուսակցության փոխնախագահ Արմեն Մարտիրոսյանը ԿԲ-ի կողմից սահմանված 3.9% տնտեսական աճը հիմնավոր համարեց և նշեց, որ իրենք իշխանությանը վաղուց էին նախազգուշացնում Ռուսաստանի հետ տնտեսական սերտ հարաբերություններ հաստատելու բացասական կողմերի մասին:

«Ըստ էության, իրենք Ռուսաստանին միակ տնտեսական գործընկերն են փորձում դարձնել, դիվերսիֆիկացիա չկա: Մենք ասում էինք, որ եթե Ռուսաստանին ինչ-որ բան պատահի անմիջականորեն ազդելու է Հայաստանի տնտեսության վրա: Իշխանության ներկայացուցիչները դա ժխտում էին, հիմա փաստորեն ԿԲ-ն արդեն այդ գնահատականը տվել է: Մեր տնտեսության մեջ հսկայական ֆինանսական ներարկում են հանդիսանում տրանսֆերտները, որոնք գալիս են Ռուսաստանից: Հայաստանում ներդրումներ հիմնականում այլևս չկան, գրանտներ եվրոպական կառույցները այլևս չեն տալիս, գոնե այն մասշտաբով ինչպես նախկինում, պետք է տրանսֆերտ լինի, որ ֆինանսական ներհոսք լինի Հայաստան, հիմա դա էլ նախկին ծավալով չի լինի ու կազդի տնտեսության վրա»,-ասաց նա:

Արմեն Մարտիրոսյանն ընդգծեց, որ հաշվի առնելով ՌԴ-ի նկատմամբ կիրառվող սանկցիաները, որոնք ավելի են խորացնելու ռուսական տնտեսության մեջ ստեղծված բարդ իրավիճակը, բումերանգի սկզբունքով ազդելու են ՀՀ տնտեսության վրա:

«Հայաստանում մի շարք պատճառներ` արտագաղթը, իշխանության նկատմամբ անվստահությունը, կոռուպցիան և այլն, բերում է նրան, որ տնտեսական էական աճ չի արձանագրվում: Ուստի նույնիսկ, եթե արձանագրեինք 7 տոկոս տնտեսական աճ, մեզ ոչինչ չէր տա: Մեր քաղաքացին որոշակի փոփոխություն կզգա առնվազն 10-11% տնտեսական աճի դեպքում, իսկ այդպիսի աճ կարող է ապահովել բաց տնտեսական համակարգը, որտեղ կա վստահություն օրենքի և ոչ թե անձերի նկատմամբ, երբ երաշխավորը ոչ թե անձն է լինում, այլ օրենքը, որտեղ ազատ մրցակցություն է լինում: Հայաստանում այս ամենը բացակայում է»,-ասաց նա:

Տնտեսագետը նշեց, որ եթե Հայաստանը գնար եվրաասոցացման ճանապարհով, ապա կունենար տնտեսությունը դիվերսիֆիկացնելու հնարավորություն, նաև Իրանի ու Չինաստանի հետ հարկ էր հաստատել նոր մակարդակի հարաբերություններ:

Հարցին, որ եթե քաղաքական կամք լինի, այսօր էլ հնարավո՞ր է այդ հարաբերությունները զարգացնել, ներկայիս իրավիճակը մեղմելու համար, Արմեն Մարտիրոսյանը պատասխանեց. «Հայաստանում քաղաքական կամքը բավարարում է միայն ընտրակեղծիքների համար, պետական ռեսուրսները սեփական շահերին ծառայեցնելուն»:

«Հանրապետական» խմբակցության անդամ Գագիկ Մինասյանը դժվարացավ առաջին կիսամյակի վերաբերյալ ԿԲ-ի կանխատեսումների շուրջ որևէ բան ասել՝ նշելով, որ այդ թվերը ձեռքի տակ չեն։ «Սակայն կարծում եմ, որ ԿԲ-ի ենթադրությունները հիմնավոր են, որովհետև Կենտրոնական բանկն այդ եզրահանգումներն անում է պատշաճ ուսումնասիրությունների արդյունքում»,-հավելեց նա։

Ինչ վերաբերում է ԿԲ-ի կանխատեսումներին ամբողջ տարվա համար, ըստ որի տնտեսությունը կաճի 3.9 տոկոսով, Գագիկ Մինասյանն ասաց. «Եթե կանխատեսումն ամբողջ տարվա համար է, ապա հավանականությունը, որ կիրականանա, շատ մեծ լինել չի կարող, որովհետև տարվա երկրորդ կեսին շատ ավելի զարգացումներ են տեղի ունենում, քան առաջին կեսին և այդ առումով այդ կանխատեսման 100 տոկոսով իրականացումը կարծում եմ վիճահարույց է»։

Ըստ նրա՝ հստակ կանխատեսումները հնարավոր չեն, որովհետև ամեն օր փոխվում է իրավիճակը։ «Օրինակ՝ այսօր Մինսկում տեղի է ունենալու մի լրջագույն խորհրդակցություն` Ռուսաստանի, ՄՄ երկրների և Ուկրաինայի ղեկավարների մասնակցությամբ, որը կարող է էապես փոխել այդ զարգացումները: Առաջին անգամ ակնկալվում է, որ առանց երրորդ կողմի հանդիպում պետք է տեղի ունենա Ռուսաստանի և Ուկրաինայի բարձրագույն պաշտոնատար անձանց միջև: Այսինքն՝ այդ քննարկումները կարող են կտրուկ փոխել իրավիճակը, սակայն կարող են և չփոխել»-կարծում է ՀՀԿ գործիչը: