Եթե մինչ այժմ ասում էինք, որ տնտեսական հեղափոխությունը պոպուլիստական հայտարարություն է, ապա վախենամ, որ հիմա կարող է լինել հեղափոխություն, բայց ճիշտ հակառակ ուղղությամբ և վատ իմաստով․ տնտեսագետ

14:19 • 30.08.20
Տնտեսություն

Եթե որևէ երկիր ունի տնտեսական դժվարություններ և պետական բյուջեի եկամուտների նվազեցում, մյուս կողմից էլ` ծախսի ավելացում, բնականաբար, դիմում է կա՛մ ներքին, կա՛մ արտաքին պարտքի ավելացմանը։ Այս մասին Tert.am–ի հետ զրույցում ասաց տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանն՝ անդրադառնալով ՀՀ արտաքին պարտքի ավելացմանը, որը մոտ է 8 մլրդ դոլարին։

«Այս պարագայում հասկանալի չէ, երբ ունենք պետական բյուջեի որոշ եկամուտներ, որոնք որ դրված են Կենտրոնական բանկում՝ որպես ավանդ։ Իշխանափոխությունից հետո 1,3 մլրդ դրամով աճել է ՀՀ պետական պարտքը: Այն 1.5 անգամ ավելի արագ է աճել, քան այդ ժամանակահատվածում մեր համախառն ներքին արդյունքը։ Միայն 618 մլն-ն այս տարվա 7 ամսվա ընթացքում է ավելացել։ Եթե նույնիսկ այս 618 մլն դրամի աճը  դիտարկենք, որ համավարակով է պայմանավորված, և դեռ շարունակելու է աճել, ապա հասկանալի չէ մյուս կեսի ավելացումը և թե ինչու են դիմել արտաքին պարտքի ավելացմանն այն պարագայում, երբ 2018-2019 թվականի պետական բյուջեի եկամուտները բավականաչափ աճել էին»,- ասաց տնտեսագետը։

Նրա խոսքով՝ իրականում օրվա իշխանությունը 2018-2019 թվականին ասում էր, որ պետական բյուջեի եկամուտների ավելացման աննախադեպ ապահովում ենք ունեցել, իսկ 2019 թվականի տարվա վերջին  նորից դիմեցին արտաքին պարտքի ավելացմանը  և նորից վարկային համաձայնագիր ստորագրվեց։ 

«Ստացվում է, մի կողմից պարտք ենք վերցնում, մյուս կողմից փաստացի եղած պետական միջոցները ավանդադրվում են։ Սա հասկանալի չէ և նաև պարզ չէ, թե ինչու այդպես էլ չկարողացանք ապահովել կայուն զարգացման ուղղությամբ ծրագրերի կատարողականը, և 2019 թվականին կապիտալ ներդրումների կեսը չիրականացվեց»,- ասաց Թադևոս Ավետիսյանը։

Նա ասաց նաև, որ այս ամբողջի ֆոնին, վրա հասավ համավարակը իսկ համավարակի դեմ պայքարն ակնհայտորեն ձախողվեց։ Նրա խոսքով այս պարագայում սրվեց նաև միջոցների անհրաժեշտությունը  օտարերկրա աղբյուրներից։

«Արտաքին պարտքը մոտեցել է մեր ՀՆԱ-ի 60 տոկոսին և համոզված եմ, որ այդ շեմը կանցնենք այս տարի, իսկ դա արդեն մտահոգիչ է, քանի որ նույն միջազգային ֆինանսատնտեսական կազմակերպությունները, մասնավորապես արժույթի միջազգային հիմնադրամը  60 տոկոսը դիտարկում է շեմային ցուցիչ և երբ ՀՆԱ-ի 60 տոկոսը երկրներն անցնում են, այստեղ արդեն որոշակի ընդգծված ռիսկերի ավելացում է դիտարկվում և դա էլ իր հերթին բնականաբար ավելի կդժվարեցնի  հետագայում արտաքին աղբյուրներից միջոցների ներգրավումը, առնվազն գոնե պայմանների առումով, այսինքն տոկոսադրույքներ և այլն»,- ասաց տնտեսագետը։

Նրա  խոսքով,  ակնհայտ է, որ երբ ռիսկայնությունը երկրի  պարտքի սպասարկման մեծանում է, բնականաբար նաև ռեսուրսների ներգրավումը դրան համարժեք  կամ համաչափ բարդանում է։ Տնտեսագետի կարծիքով, այս պարագայում ստիպված ենք լինելու ավելի թանկ միջոցներ ներգրավել։

«Որքան մեր արտաքին պարտքի բեռը մեծանա և դրան զուգահեռ արձանագվեն մակրոտնտեսական  բացասական ցուցանիշները, իսկ մենք ունենք մոտ 5 տոկոս տնտեսական ակտիվության ցուցանիշի անկում, մոտ 6,5 տոկոս մեր արտահանումն է այս 7 ամսվա կրճատվել և նաև ունենք պետական բյուջեի եկամուտների նվազում։ Այս ֆոնին արտաքին պարքտը կայուն կերպով աճում  է և էլի աճի կանխատեսում կա»,- ասաց տնտեսագետը։

Նրա խոսքով՝ օր առաջ պետք է բանակցություններ սկսել դոնոր կազմակերպությունների հետ, որոնցից որ վերցրել ենք պարքտ։ Տնտեսագետի խոսքով՝ շատ կարևոր է նաև, թե այն գումարները, որոնք որ մենք որպես պարտավորություն վերցնում ենք օտարերկրյա աղբյուրներից, ինչ ծրագրային հենք ունեն։

«Դա շատ կարևոր է, քանի որ, իրականում, մենք ձեռքը մեկնում ենք մեր ապագա հնարավորություններին։ Այնտեղից մեր ապագա կայուն զարգացման  հնարավորությունը վերցնում ծախսում ենք՝ ստեղծված ապաշնորհ կառավարման հետևանքով ստեղծված իրավիճակը կայունացնելու համար, այլ ոչ թե  զարգացման։ Արտաքին պարտքը վտանգավոր չի, եթե  դու վերցնում ու զարգացման ծրագրեր ես անում։ Բայց եթե դու վերցնում ես պարտքային բեռը ավելացնում ես, որ վաղը պիտի մարենք բոլորս մեր հարկերով և մեր աշխատանքի մի մասը դրան ուղելով, և այսօր ընդամենը ապաշնորհ կառավարման քո հետևանքներն ես ուզում մեղմացնել, սա արդեն ընդունելի չէ և արդեն բնականաբար   որևէ կերպ կապ չունի  կայուն զարգացման այն տեսլականի և պոպուլսիտական այն հայտարարության հետ, որոնք որ օրվա իշխանությունները բերել էին նաև իրենց  նախընտրական ծրագրերում»,- ասաց տնտեսագետը։

Ինչ վերաբերում է տնտեսական հեղափոխությանը, տնտեսագետն ասաց, որ  եթե մինչև այս ասում էինք, որ դա պոպուլիստական հայտարարություն է, ապա հիմա կարող է լինել հեղափոխություն՝ բայց ճիշտ հակառակ ուղղությամբ և վատ իմաստով։

«Այսինքն մենք ունենանք այնպիսի իրավիճակ, որը եղավ 80-ականների սկզբերին են։ Եթե սա է տնտեսական հեղափոխությունը ապա դա շատ վտանգավոր է և միշտ չի, որ հեղափոխությունները, մանավանդ տնտեսականը, ունենում են  կայուն  զարգացմանը միտված հենքի ստեղծում, այլ  ընդհակառակը քանդում են եղածը և հետ են շպրտում տնտեսության պոտենցիալը»,- ասաց տնտեսագետը։

 

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

14:11 • 13.11.24

Մենք առաջարկում ենք, որ էլի վարկ վերցնենք նոր սարքավորումների, արտադրանքի գեներացման համար, հետո շնորհակալություն եք հայտնելու. Խաչատուր Սուքիասյան

12:21 • 13.11.24

«ՀՀ ԶՈՒ-երն այսօր Հնդկաստանի համար դարձել են գովազդային վահանակ». «Պարոն Մանուկյանը քաղաքական լավ ելույթ ունեցավ, մի՛ խանգարեք». քննարկում ԱԺ-ում

10:44 • 13.11.24

Չե՞ք կարծում, որ բերետավորների հոգեկան առողջությունը ստուգելու կարիք կա․ Խաչատրյանը՝ Քոչարյանին

17:43 • 12.11.24

Գերիների ամբողջական վերադարձը պետք է նախապայման լինի ցանկացած բանակցության համար․ Քրիստինե Վարդանյան

15:23 • 12.11.24

Բաքվում պահվողներին վերադարձնելու ամենապատեհ առիթը COP29-ն է, հետո վերադարձի հավանականությունը հավասարվելու է զրոյի. Արթուր Խաչատրյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց