«Կոնսենսուս ընդդեմ մեկի» հեռանկարը․ ինչ սցենարի է պատրաստվում Փաշինյանը

ՍԴ երեք դատավորների ընտրվելու հանգամանքը՝ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորների գրեթե ողջ կազմով քվեարկելու արդյունքում կարելի է ասել պայթյուն առաջացրեց հանրության շրջանում։ Ամենատրամաբանական ընդվզումն այն էր, թե ինչպե՞ս կարելի էր ՍԴ երեք դատավորներին համարել նախկին իշխանությունների ներկայացուցիչներ ու նրանց փոխարեն ընտրել մեկ այլ երեքի, որոնք, մեղմ ասած, ավելի քան նախկին են։ Բայց, իրականում, այստեղ ոչ մի հակասություն չկա, որովհետև նախկին ու ներկա տարաբաժանումն ի սկզբանե «ֆեյք» է եղել ու փոխարենը լայնորեն կիրառվել թրի տակով անցնող, կամ չանցնող եզրույթները: Վարչապետի աջը չհամբուրած Հրայր Թովմասյանն ու նրա երկու գործընկերներին պարզապես փոխարինեցին նրանցով, ովքեր համբուրել են:

Իսկ ամենաարտառոցն այն է, որ դատավորների ընդհանուր ժողովը ՍԴ դատավորի թեկնածու ընտրեց Վճռաբեկ դատարանի նախագահ Երվանդ Խունդկարյանին։ Հազիվ թե գտնվի մեկ միամիտ, որ հավատա, որ ՍԴ դատավորի կարգավիճակն ավելի նախընտրելի է Վճռաբեկ դատարանի նախագահի պաշտոնից: Այդ դեպքում ինչո՞ւ առաջադրվեց Խունդկարյանը։ Իսկ բացատրությունը միանգամայն պարզ է։ Նա հրաշալի հասկանում է, որ իշխող ուժը հանրաքվեի միջոցով սահմանադրական փոփոխությամբ Վճռաբեկ դատարանն ու ՍԴ-ն միավորելու է, ու ստեղծվելու է մեկ միասնական դատական մարմին, որը կդառնա դատական բուրգի գլուխը։ Իսկ Խունդկարյանը ՍԴ-ում Փաշինյանին ավելի մեծ ծառայություն կարող է մատուցել, քան Վճռաբեկ դատարանում ու դրանով իսկ հետագայում իր տեղը կունենա Փաշինյանի «արևի» տակ։ Ու առանձնապես ոչ ոք լուրջ չի վերաբերվում, որ Խունդկարյանը հայտարարեց, թե չի գտնում, որ դատական համակարգում ռադիկալ փոփոխությունների անհրաժեշտություն կա։ Սրանք նախապես պլանավորված սցենարի մի էլեմենտ է, թե իբր նրանք իշխող ուժում կան անկախ թեկնածուներ։

Հիմա ի՞նչ է մեզ սպասվում ու ինչի՞ համար էր այս ամենը։ Սահմանադրությունը պետք է փոխվի ու այն պետք է լինի Փաշինյանի վերարտադրության համար հարմար։ Վարչապետը լավ է հասկանում, որ հաջորդ ընտրությունները, եթե անցնեն այս Սահմանադրության պարագայում ու այս Ընտրական օրենսգրքով, ինքը դժվար թե մեծամասնություն ունենա: Բայց համարենք, որ Փաշինյանին հաջողվում է պաշտոնավարել մինչև այս խորհրդարանի լիազորությունների ժամկետի ավարտը՝ 2023 թվական, այդ դեպքում ինչպե՞ս պետք է ռևանշիստ համարի նախկիններին, որոնք հերթական ընտրություններին մասնակցելու ճանապարհով փորձելու են ստանալ հանրության վստահության քվեն ու գալ իշխանության։ Ու քանի որ Փաշինյանի իշխանությունը թույլ է տվել բազում ձախողումներ, բնական է, նախկիններն ավելի ակտիվ են ներգրավվելու ընտրական գործընթացներում՝ ունեն փող, կապեր ու փորձ։ Ու եթե միասնական թեկնածուով հանդես չգան ընդդիմադիրները, իսկ դա առավել հավանական է, քանի թևով էլ մասնակցեն, որևէ ուժի մեծամասնություն չլինելու պարագայում հանգիստ կարող են հետընտրական կոալիցիա կազմելով ձևավորել կառավարություն։

Այս պարագայում Փաշինյանին չի հաջողվելու հանրությանը բացատրել, թե բոլոր նախկիններն ու նրանց սատարողները միավորվել են հեղափոխության դեմ, քանի որ դրանք նորմալ քաղաքական գործընթացներ են՝ ընտրության միջոցով ձգտել իշխանության։ Իսկ եթե Փաշինյանը հաջորդ ընտրությունների ժամանակ զգալիորեն կորցրած լինի իր վստահությունը, կնշանակի նրա կողմից կառավարելի ընդդիմությունն էլ չի կարող Փաշինյանի «շվաքի տակ» բավարար ձայներ հավաքել ու մտնել խորհրդարան, որպեսզի վարչապետի ղեկավարած ուժի հետ անհրաժեշտ ձայներ ունենա Կառավարություն ձևավորելու համար։ Ու կարելի է ասել, որ եթե ոչ «կոնսենսուս մինուս մեկ», այլ հաստատ «կոնսենսուս ընդդեմ մեկի» տարբերակն է գործելու ու այդ մեկը լինելու է Փաշինյանը՝ իր ղեկավարած ուժով։

Ահա այս հեռանկարն է, որ Փաշինյանը ցանկանում է կանխել, որպեսզի հանրությանը բացատրի, որ նախկիները բոլորը համախմբվելու են ընդդեմ հեղափոխական արժեքների, ու թե ինչ արժեքներ են դրանք, Փաշինյանը կասի հաջորդ ընտրության ժամանակ։ Անգամ եթե ողջ իշխանությունը Փաշինյանի ձեռքում լինի, մեկ է ընտրությունների միջոցով ամբողջը կարող է կորցնել, ուրեմն Փաշինյանին պետք է, նոր սահմանադրություն ու նոր տրամաբանությամբ ընտրություններ, որպեսզի կարողանա հանրությանը նոր խոստումներ տալ ու, որպեսզի չհասկանան՝ խորհրդարա՞ն են ընտրում, վարչապե՞տ, թե՞ նախագահ։ Ու սա է հարկավոր բացատել հանրությանն ու քաղաքական ուժերին, այլ ոչ թե ծանրանալ ՍԴ դատավորների անցյալի վրա, նրանք ապագայում ծառայություն մատուցելու համար են այդքան պահանջված Փաշինյանի համար, սա է պետք կանխել։ Մինչև ողջ ընդդիմադիր դաշտը բոլոր անկյուններից հարվածում է Փաշինյանին, որպեսզի տապալի նրան այսօր, նա մանրակրկիտ նախապատրաստվում է, որպեսզի հաղթի վաղը։

Այսօր չես հաղթի Փաշինյանին, եթե կռվում ես նրա հետ հիմա ու հիմք ընդունում քո ուժերի գերազանցությունը, համեմատելով Փաշինյանի ու նրա թիմի անցյալի հետ՝ նրանք անփորձ են, չունեն միջազգային կապեր, անբարեկեցիկ ընտանիքների անդամներ են։ Բայց այս ընթացքում Փաշինյանի իշխանությունն աստիճանաբար փորձ է ձեռք բերում, միջազգային կապեր հաստատում, երկրի ներսում աննկատ բիզնես ծրագրերի մեջ ներքաշվում, նյութապես բարելավում իրենց վիճակը։ Վաղը ընտրություններում պայքարելու ես արդեն հինգ տարի իշխանության եղած ուժի հետ, որը բավարար ռեսուրս է կուտակել պայքարի համար, միաժամանակ բավարար չափով չի զզվեցրել հանրությանը, քանի որ անցումային ու խառը հինգ տարի է պաշտոնավարել, ոչ թե նախկինների նման 20 տարի։

Այսօր շատերը թիրախավորել են Փաշինյանի ու նրա թիմի չքավոր անցյալը, դրանով որպեսզի անհարմար վիճակի մեջ գցեն նրանց, բայց ո՛չ Փաշինյանը, ո՛չ էլ նրա թիմը դրանից ոչ միայն չեն կաշկանդվում, այլև հպարտանում են ու դա օգտագործում PR նպատակներով, որ իրենք ոչինչ էին, բայց, ըստ իրենց՝ դարձան ամեն ինչ՝ ինտերնացիոնալի հայտնի խոսքերի տրամաբանությամբ։ Փաշինյանը դրանով արդարանում է հանրության առաջ, թե իրենք ոչինչ չունեն ու իրենց դեմ պայքարում են նրանք, ովքեր մեծ միջոցներ են կուտակել երկիրը թալանելով։ Այս պարագայում նույնպես չես կարող պայքարել Փաշինյանի ծանր մանկության հետ ու նրան հաղթել հաջորդ ընտրություններում, երբ նա այլ կապերով, այլ կարողություններով ու այլ հնարավորություններով է մասնակցելու ընտրություններին։

Վռամ Սուքիասյան