«Բաց թողնելու ժամանակն է. Թուրքիայի քաղաքներում և գյուղերում 1915-ի ուրվականներն են շրջում». The Washington Post-ը՝ Բայդենի կողմից Հայոց ցեղասպանության հավանական ճանաչման մասին

11:20 • 23.04.21
Իրադարձային

Հեղինակավոր The Washington Post պարբերականի սյունակագիր Դևիդ Իգնատիուսը ծավալուն հոդված է հրապարակել, որում անդրադարձ է կատարվում ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի՝ ապրիլի 24-ին Հայոց ցեղասպանության հավանական ճանաչմանը:

Ստորև թարգմանաբար ներկայացնում ենք անդրադարձը. 

«Երբ երեք տարի առաջ Վարդան Գրեգորյանին հարցրին, թե ինչ կնշանակի Միացյալ Նահանգների համար 1915 թվականին տեղի ունեցած Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը, նա իրեն բնորոշ ձևով ոչ թե հետ, այլ առաջ նայեց:

«Մենք մտադիր ենք մնալ»,- ասաց նա: Բայց ինչի՞ համար: Հենց սա է իմաստը:

Քարնեգի կորպորացիայի և Բրաունի համալսարանի նախկին նախագահ, Նյու Յորքի հանրային գրադարանի «փրկիչ» Գրեգորյանը մահացավ անցած շաբաթ` 87 տարեկանում: Նա չկարողացավ ականատեսը դառնալ այն հուզական պահը, որը, հավանաբար, տեղի կունանա շաբաթ օրը, երբ Ջո Բայդենը կդառնա ԱՄՆ առաջին նախագահը, որը պաշտոնապես կճանաչի Հայոց ցեղասպանության փաստը:

Շաբաթ օրը՝ Ցեղասպանության 1,5 միլիոն զոհերի հիշատակի օրը, Գրեգորյանը, հավանաբար, կտար նույն հարցը, որի մասին նա խոսել էր 2018 թվականի մարտին տված հարցազրույցում, այն է՝ «ո՞րն է մեր պարտքը որպես հայ.... թույլ չտալ, որ ուրիշները (բախվեն) նույն բանին, որին մենք արդեն բախվել ենք: Ինչպե՞ս մենք կարեկցանք ցուցաբերենք նրանց հանդեպ, որոնց հետ այսօր նույնչափ վատ են վերաբերվում, ինչպես մեր նախնիների հետ: 

Ամբողջ աշխարհով մեկ սփռված հայերը, անշուշտ, կուրախանան Բայդենի ծրագրած հայտարարությունից: Այսքան տասնամյակների թուրքական ժխտումից հետո նրանք տոնելու են 1915 թվականի սարսափելի իրադարձությունների արդարության և ճշմարտության հաստատումը: Բայց հուսով եմ, որ նրանք նույնպես կմտածեն այն մասին (ինչպես դա կաներ Գրեգորյանը), թե ինչպես այժմ կամուրջներ կառուցել, որպեսզի օգնել Թուրքիային փրկվել իր պատմության սարսափներից:

Շաբաթ օրը պետք է դառնա մի օր, երբ թուրքերը նույնպես կազատագրվեն անցյալից: Ցեղասպանության մերժումը վիրավորել է հայերին, բայց դա վնասել է նաև Թուրքիային: Պատմաբանները վաղուց հաստատել են կատարվածի ճշմարտացիությունը: Այս մասին  նույնիսկ ասվում է թուրքագետ Թաներ Աքչամի «Խայտառակ արարք» խորագրով մանրամասն ուսումնասիրության մեջ:

Այս փաստերի հերքումը ծանր բեռ է դարձել Թուրքիայի վզին, կարծես թե երկիրն անցյալը քարշ է տալիս դեպի ապագա: Թուրքիայի շարունակական զայրույթը նույնպես արտահայտվել է Լեռնային Ղարաբաղի համար Հայաստանի դեմ պատերազմում Ադրբեջանին սատարելու հարցում:

Բաց թողնելու ժամանակն է. Անկարայում, Ստամբուլում, և Անատոլիայի ավերակ դարձած քաղաքներում ու գյուղերում 1915 թվականի ուրվականներն են շրջում:

Հորս ընտանիքը եկել էր այդ քաղաքներից մեկից՝ ներկայում Թուրքիայի հյուսիս-արևելքում Խարբերդ կոչվող տեղանքից: Իմ նախապապը հաճախել է այնտեղ գտնվող Եփրատի քոլեջ, որը հիմնադրել են ամերիկացի միսիոներները, իսկ հետո գաղթել է Անգլիա և Միացյալ Նահանգներ, որտեղ նրա դուստրը հանդիպել է պապիկիս, որն այդ նույն քաղաքից Ամերիկա էր եկել 1903 թվականին: Բայց հարազատներ կային, որ մնացին և մասնակից դարձան 1915-ի սարսափելի իրադարձություններին: Տղամարդիկ բաժանվեցին կանանցից և երեխաներից և, չնայած դիմադրությանը, սպանվեցին: Կանանց և երեխաներին անապատով մահվան երթի ուղարկեցին՝ դեպի Սիրիա, որտեղ նրանցից շատերը զոհվեցին:

Գրեգորյանը պատմել էր, որ երբ ինքը դեռ 30-ական թվականներին Իրանի Թավրիզ քաղաքում բնակվող փոքր տղա էր, մարդիկ չէին քննարկում երկու տասնամյակ առաջ տեղի ունեցած ցեղասպանությունը: Իրանը բարեկամական հարաբերություններ ուներ Թուրքիայի հետ, ուստի դրա մասին «չէր խոսվում»: Հայերը խոսում էին պարզապես «մահացածների» և փախստականների մասին, որոնք գաղթել էին Թավրիզ, Բեյրութ, Հալեպ և հարյուրավոր այլ քաղաքներ, որտեղ նրանք նոր կյանք էին ստեղծել:

Անցյալը միշտ մեզ հետ է: Մենք երբեք չենք մոռանում, նույնիսկ երբ փորձում ենք մոռանալ: Բայց Գրեգորյանը մի շարժման մասնիկ էր, որը փորձում էր օգտագործել Ցեղասպանության փորձը ոչ թե դառնություն ու վրեժխնդրություն սնուցելու համար, այլ արտաքին հայացք գցելու և տոնելու այն ոգին, որը թույլ է տվել հայ ժողովրդին գոյատևել և բարգավաճել, և ի վերջո վերականգնել անկախ ժողովրդի կարգավիճակը: Այդ շարժման անունն է «Ավրորա» համաշխարհային մարդասիրական մրցանակ:

Արդարությունը հաճախ մերժվում և ճնշվում է, ինչպես գիտենք ռասիզմի դեմ Միացյալ Նահանգների դարավոր պայքարից: Բայց անցյալի հետ կապված վերջնհաշվարկ պետք է տրվի: Այս շաբաթ մենք նման դեպքի ականատեսը դարձանք Մինեապոլիսի նախկին ոստիկան Դերեկ Շավինի (նա սպանել էր աֆրոամերիկացի Ջորջ Ֆլոյդին,- Tert.am) դատավճռի շնորհիվ: Հետևաբար, ես հուսով եմ, մենք անցում կկատարենք դեպի ապագա՝ ուրիշների հետ կիսելով ճշմարտության և արդարության օրհնությունը»:

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

23:54 • 22.11.24

Երևանը կհրաժարվի Բաքվի դեմ հայցերից, եթե կնքվի խաղաղության պայմանագիրը. Փաշինյան

23:52 • 22.11.24

Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան

23:50 • 22.11.24

SMS` գրավոր տեքստով եմ խնդրել հրաժարական տալ պաշտոնյաներին, բայց ոչ ուշ երեկոյան. Փաշինյան

23:10 • 22.11.24

Կադրային վերջին փոփոխությունները ոչ թե կոնֆլիկտային են, այլ աշխատանքային են․ Փաշինյան

21:16 • 22.11.24

Փաշինյանը հող է նախապատրաստում իշխանությունը Աննա Հակոբյանին փոխանցելու համար, եթե դրսից ճնշումներ լինեն․ Հայկ Նահապետյան

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց