«Բաց թողնելու ժամանակն է. Թուրքիայի քաղաքներում և գյուղերում 1915-ի ուրվականներն են շրջում». The Washington Post-ը՝ Բայդենի կողմից Հայոց ցեղասպանության հավանական ճանաչման մասին

11:20 • 23.04.21
Իրադարձային

Հեղինակավոր The Washington Post պարբերականի սյունակագիր Դևիդ Իգնատիուսը ծավալուն հոդված է հրապարակել, որում անդրադարձ է կատարվում ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի՝ ապրիլի 24-ին Հայոց ցեղասպանության հավանական ճանաչմանը:

Ստորև թարգմանաբար ներկայացնում ենք անդրադարձը. 

«Երբ երեք տարի առաջ Վարդան Գրեգորյանին հարցրին, թե ինչ կնշանակի Միացյալ Նահանգների համար 1915 թվականին տեղի ունեցած Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը, նա իրեն բնորոշ ձևով ոչ թե հետ, այլ առաջ նայեց:

«Մենք մտադիր ենք մնալ»,- ասաց նա: Բայց ինչի՞ համար: Հենց սա է իմաստը:

Քարնեգի կորպորացիայի և Բրաունի համալսարանի նախկին նախագահ, Նյու Յորքի հանրային գրադարանի «փրկիչ» Գրեգորյանը մահացավ անցած շաբաթ` 87 տարեկանում: Նա չկարողացավ ականատեսը դառնալ այն հուզական պահը, որը, հավանաբար, տեղի կունանա շաբաթ օրը, երբ Ջո Բայդենը կդառնա ԱՄՆ առաջին նախագահը, որը պաշտոնապես կճանաչի Հայոց ցեղասպանության փաստը:

Շաբաթ օրը՝ Ցեղասպանության 1,5 միլիոն զոհերի հիշատակի օրը, Գրեգորյանը, հավանաբար, կտար նույն հարցը, որի մասին նա խոսել էր 2018 թվականի մարտին տված հարցազրույցում, այն է՝ «ո՞րն է մեր պարտքը որպես հայ.... թույլ չտալ, որ ուրիշները (բախվեն) նույն բանին, որին մենք արդեն բախվել ենք: Ինչպե՞ս մենք կարեկցանք ցուցաբերենք նրանց հանդեպ, որոնց հետ այսօր նույնչափ վատ են վերաբերվում, ինչպես մեր նախնիների հետ: 

Ամբողջ աշխարհով մեկ սփռված հայերը, անշուշտ, կուրախանան Բայդենի ծրագրած հայտարարությունից: Այսքան տասնամյակների թուրքական ժխտումից հետո նրանք տոնելու են 1915 թվականի սարսափելի իրադարձությունների արդարության և ճշմարտության հաստատումը: Բայց հուսով եմ, որ նրանք նույնպես կմտածեն այն մասին (ինչպես դա կաներ Գրեգորյանը), թե ինչպես այժմ կամուրջներ կառուցել, որպեսզի օգնել Թուրքիային փրկվել իր պատմության սարսափներից:

Շաբաթ օրը պետք է դառնա մի օր, երբ թուրքերը նույնպես կազատագրվեն անցյալից: Ցեղասպանության մերժումը վիրավորել է հայերին, բայց դա վնասել է նաև Թուրքիային: Պատմաբանները վաղուց հաստատել են կատարվածի ճշմարտացիությունը: Այս մասին  նույնիսկ ասվում է թուրքագետ Թաներ Աքչամի «Խայտառակ արարք» խորագրով մանրամասն ուսումնասիրության մեջ:

Այս փաստերի հերքումը ծանր բեռ է դարձել Թուրքիայի վզին, կարծես թե երկիրն անցյալը քարշ է տալիս դեպի ապագա: Թուրքիայի շարունակական զայրույթը նույնպես արտահայտվել է Լեռնային Ղարաբաղի համար Հայաստանի դեմ պատերազմում Ադրբեջանին սատարելու հարցում:

Բաց թողնելու ժամանակն է. Անկարայում, Ստամբուլում, և Անատոլիայի ավերակ դարձած քաղաքներում ու գյուղերում 1915 թվականի ուրվականներն են շրջում:

Հորս ընտանիքը եկել էր այդ քաղաքներից մեկից՝ ներկայում Թուրքիայի հյուսիս-արևելքում Խարբերդ կոչվող տեղանքից: Իմ նախապապը հաճախել է այնտեղ գտնվող Եփրատի քոլեջ, որը հիմնադրել են ամերիկացի միսիոներները, իսկ հետո գաղթել է Անգլիա և Միացյալ Նահանգներ, որտեղ նրա դուստրը հանդիպել է պապիկիս, որն այդ նույն քաղաքից Ամերիկա էր եկել 1903 թվականին: Բայց հարազատներ կային, որ մնացին և մասնակից դարձան 1915-ի սարսափելի իրադարձություններին: Տղամարդիկ բաժանվեցին կանանցից և երեխաներից և, չնայած դիմադրությանը, սպանվեցին: Կանանց և երեխաներին անապատով մահվան երթի ուղարկեցին՝ դեպի Սիրիա, որտեղ նրանցից շատերը զոհվեցին:

Գրեգորյանը պատմել էր, որ երբ ինքը դեռ 30-ական թվականներին Իրանի Թավրիզ քաղաքում բնակվող փոքր տղա էր, մարդիկ չէին քննարկում երկու տասնամյակ առաջ տեղի ունեցած ցեղասպանությունը: Իրանը բարեկամական հարաբերություններ ուներ Թուրքիայի հետ, ուստի դրա մասին «չէր խոսվում»: Հայերը խոսում էին պարզապես «մահացածների» և փախստականների մասին, որոնք գաղթել էին Թավրիզ, Բեյրութ, Հալեպ և հարյուրավոր այլ քաղաքներ, որտեղ նրանք նոր կյանք էին ստեղծել:

Անցյալը միշտ մեզ հետ է: Մենք երբեք չենք մոռանում, նույնիսկ երբ փորձում ենք մոռանալ: Բայց Գրեգորյանը մի շարժման մասնիկ էր, որը փորձում էր օգտագործել Ցեղասպանության փորձը ոչ թե դառնություն ու վրեժխնդրություն սնուցելու համար, այլ արտաքին հայացք գցելու և տոնելու այն ոգին, որը թույլ է տվել հայ ժողովրդին գոյատևել և բարգավաճել, և ի վերջո վերականգնել անկախ ժողովրդի կարգավիճակը: Այդ շարժման անունն է «Ավրորա» համաշխարհային մարդասիրական մրցանակ:

Արդարությունը հաճախ մերժվում և ճնշվում է, ինչպես գիտենք ռասիզմի դեմ Միացյալ Նահանգների դարավոր պայքարից: Բայց անցյալի հետ կապված վերջնհաշվարկ պետք է տրվի: Այս շաբաթ մենք նման դեպքի ականատեսը դարձանք Մինեապոլիսի նախկին ոստիկան Դերեկ Շավինի (նա սպանել էր աֆրոամերիկացի Ջորջ Ֆլոյդին,- Tert.am) դատավճռի շնորհիվ: Հետևաբար, ես հուսով եմ, մենք անցում կկատարենք դեպի ապագա՝ ուրիշների հետ կիսելով ճշմարտության և արդարության օրհնությունը»:

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

14:11 • 13.11.24

Մենք առաջարկում ենք, որ էլի վարկ վերցնենք նոր սարքավորումների, արտադրանքի գեներացման համար, հետո շնորհակալություն եք հայտնելու. Խաչատուր Սուքիասյան

12:21 • 13.11.24

«ՀՀ ԶՈՒ-երն այսօր Հնդկաստանի համար դարձել են գովազդային վահանակ». «Պարոն Մանուկյանը քաղաքական լավ ելույթ ունեցավ, մի՛ խանգարեք». քննարկում ԱԺ-ում

10:44 • 13.11.24

Չե՞ք կարծում, որ բերետավորների հոգեկան առողջությունը ստուգելու կարիք կա․ Խաչատրյանը՝ Քոչարյանին

17:43 • 12.11.24

Գերիների ամբողջական վերադարձը պետք է նախապայման լինի ցանկացած բանակցության համար․ Քրիստինե Վարդանյան

15:23 • 12.11.24

Բաքվում պահվողներին վերադարձնելու ամենապատեհ առիթը COP29-ն է, հետո վերադարձի հավանականությունը հավասարվելու է զրոյի. Արթուր Խաչատրյան

15:11 • 12.11.24

Բաքուն հայ գերիներին օգտագործում է ՀՀ-ից զիջումներ կորզելու համար. Տիգրան Աբրահամյան

12:49 • 12.11.24

Եթե ունենայիք 100 մլն դոլար, որպես պետություն, ո՞ր ոլորտներին կուղղեիք. Խաչատուր Սուքիասյանը՝ նախարարին

12:19 • 12.11.24

Փաշինյանի ներկայությամբ խախտվել է «ՀՀ օրհներգի մասին» օրենքը

11:50 • 12.11.24

20,366 մարդ գնացել է երկրից, 12,700 աշխատատեղ է կրճատվել, գուցե թողեք պատմության անիվը նորմալ գնա՞. Արթուր Խաչատրյանը՝ Վահե Հովհաննիսյանին

11:29 • 12.11.24

«Այստեղ հաց, այստեղ կաց». քաղաքացին ՀՀ-ում պետք է տեսնի իր ապագան, 2025-ին 2 տրիլիոն հարկ կհավաքենք. նախարար

10:59 • 12.11.24

Շնորհակալ եմ վարչապետին ու փոխվարչապետներին՝ իմաստուն առաջնորդության համար․ ֆինանսների նախարար

20:35 • 11.11.24

Մոսկվան մեսիջ հղեց Փաշինյանին՝ քեզնով կամ առանց քեզ վերականգնելու ենք ազդեցությունը Հայաստանում․ Վիգեն Հակոբյան

15:07 • 11.11.24

Ոչ թե իմ տունն իմ ամրոցն է, այլ մեր պետությունն է մեր ամրոցը, իսկ մեր տունը՝ մեր բնակավայրը․ Փաշինյանը՝ ՏԻՄ համակարգի 28-ամյակի միջոցառմանը

14:29 • 11.11.24

Եթե մեծ գործ եք անում, ինչպե՞ս է,որ վարչապետի և ԿԳՄՍ նախարարի երեխաները դրսում են սովորում.Էդգար Ղազարյանը՝ փոխնախարարին

12:40 • 11.11.24

Աննա Հակոբյանի համար 145 հազար դոլար արժողությամբ ծառայողական նոր մեքենա է գնվել, 2 տարի առաջվա ջիպն այդքան մաշվե՞լ էր. Մանուկյանը՝ ՊՊԾ պետի տեղակալին

11:43 • 11.11.24

Հարցը լուծեք, դետալների մեջ մի մտեք, փողը տվեք, եթե պարտք ենք, բայց մրցույթն արեք. Ավինյան

10:48 • 11.11.24

Այս դժվար պահին 24 մլն հավելյալ գումար ենք հավաքագրել Երևանի տրանսպորտից. Տիգրան Ավինյան

20:35 • 08.11.24

Չեմ բացառում, որ ռուսներն ասեն Թրամփին՝ վերադարձրեք մեզ Հարավային Կովկասը՝ մեր պատմական ազդեցության գոտին․ Սուրեն Սարգսյան

13:21 • 08.11.24

«Նախագիծը բերում եք միայն ձե՞ր խմբավորման համար», «քաղաքական թիմի անդամ չեմ, փաթեթը բոլորի համար է». քննարկում ԱԺ-ում

11:58 • 07.11.24

858 մլն եվրոյի շրջանակում կկառուցվի Սիսիան-Քաջարան ճանապարհը, կամուրջներ ու թունելներ․ Սանոսյան

20:41 • 06.11.24

Քաղաքացու դատարկվող սառնարան, 14 միլիարդ դոլար պետական պարտք, հարկային ճնշումներ․ Նաիրի Սարգսյանը՝ 2025-ի մասին

17:33 • 05.11.24

Լավագույն նախագծերը՝ մեկ վայրում. կայացավ Project Management Awards 2024-ը

16:40 • 05.11.24

2025-ին Երևանը պլանավորում է ունենալ ավելի քան 90 մլրդ դրամ բյուջե, այս տարվա 61.5 մլրդի փոխարեն, նաև սեփական եկամուտների աճ կապահովվի. Տիգրան Ավինյան

11:02 • 05.11.24

ԵՄ հետ արտոնագրերի ազատականացման շուրջ ծրագիր ենք մշակում, ԵՄ պատվիրակությունը ՀՀ-ում է. ԱԳ փոխնախարար

20:34 • 04.11.24

Միրզոյանը պետք է ԱԺ շենքից դուրս գար ԱԱԾ աշխատակիցների ուղեկցությամբ՝ գլուխը ներքև ու ձեռնաշղթաներով․ Էդգար Ղազարյան

18:39 • 04.11.24

«Լույսեր» բնակելի համալիրն ընդունեց իր առաջին բնակիչներին

11:12 • 04.11.24

Շուտով անդրադառնալու ենք արտոնյալ խմբերին, նրանք կունենան հանրային տրանսպորտից օգտվելու զեղչային համակարգ. Տիգրան Ավինյան

20:40 • 01.11.24

Հայաստանը լուծարվելու է, եթե հաջորդ ընտրությանը հանրությունը էլի վստահի Փաշինյանին․ Թագուհի Թովմասյան

19:51 • 01.11.24

Բիբլոս Բանկ Արմենիայի հովանավորությամբ անցկացվեց ԵՊՀ Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետի 90-ամյակին նվիրված հանդիսավոր նիստը

13:40 • 31.10.24

Մեր ազգային անվտանգության ռազմավարության մեջ ընդգծել ենք հայկական խոհանոցը` որպես ազգային արժեք. Նիկոլ Փաշինյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց