Ընտրախախտումներ, կտտանքներ բանտերում, ակտիվիստների դեմ հարձակումներ. Human Rights Watch-ը Հայաստանում մարդու իրավունքների մասին

11:22 • 22.01.14

Human Rights Watch հեղինակավոր միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունը հրապարակել է 24-րդ ամենամյա զեկույցն աշխարհում մարդու իրավունքների պաշտպանության վերաբերյալ։


Այս տարվա զեկույցում ներառված է 90-ից ավելի երկիր, որոնց թվում է նաև Հայաստանը։ Փաստաթղթի հեղինակները զեկույցը կազմելիս հիմնվել են 2012թ. նոյեմբերից մինչ 2013թ. նոյեմբերը տվյալ երկրներում մարդու իրավունքների պաշտպանության ոլորտում տեղի ունեցած իրադարձությունների վրա։


Ընդհանուր առմամբ, զեկույցի հեղինակները Հայաստանի մասով արձանագրել են հետևյալ փաստերը. ոստիկանական բաժանմունքներում վատ վերաբերմունքը դեռևս շարունակական երևույթ է, կառավարությունը պարտադիր զինվորական ծառայությունից հրաժարվողներին չի կարողանում այլընտրանքային տարբերակ առաջարկել, իշխանություններն ըստ հավուր պատշաճի չեն կարողանում հետաքննել բանակում տագնապալի չափերի հասած մահացությունների, ինչպես նաև խաղաղ ցուցարարների, մեդիաոլորտի աշխատողների ու լրագրողների դեմ անհայտ անձանց կողմից իրականացված բռնության դեպքերը, ծանր հիվանդները չեն կարողանում բավարար քանակությամբ ուժեղ ցավազրկողներ ստանալ։ Մասնագետները նաև նշել են, որ Հայաստանում լուրջ խնդիր է մարդու սեռական կողմորոշման ու գենդերային ինքնության հարցի վրա հիմնված բռնությունն ու խտրականությունը։


Ստորև մասնակի կրճատումներով ներկայացնում ենք HRW-ի անդրադարձը Հայաստանին.


Նախագահական ու տեղական ինքակառավարման մարմինների ընտրությունները


HRW-ն հիշեցնում է, որ նախագահ Սերժ Սարգսյանը վերընտրվել է իր պաշտոնում անցած տարվա փետրվարին, իսկ իշխող Հանրապետական կուսակցությունը գերիշխող դիրք է ունեցել մայիսին Երևանում կայացած քաղաքապետի ընտրությունների ժամանակ, որտեղ կրկին հաղթել է գործող քաղաքապետ Տարոն Մարգարյանը։


Զեկույցում նշվում է բազմիցս հնչեցված այն կարծիքը, որ թեև 2 ընտրություններն ընդհանուր առմամբ լավ կազմակերպված էին, այնուամենայնիվ արձանագրվել են մի շարք շուրջ խախտումներ։ Մասնավորապես՝ վարչական ռեսուրսների սխալ կիրառում, գործող իշխանությունների օգտին քվեատուփերի զանգվածային լցոնում, ընտրողների նկատմամբ բռնության կիրառում և այլն։


Հավաքների ազատությունն ու ակտիվիստների դեմ ուղղված հարձակումները

Օգոստոսին ոստիկանությունն ուժ է կիրառել Երևանի կենտրոնում բարձրահարկ շենքի շինարարության դեմ բողոքող խաղաղ ցուցարարներին ու նրանց միացած տեղի բնակիչներին ցրելու համար։ Իրավապահները կարճ ժամանակով ձերբակալել են 26 ցուցարարի, իսկ մեկին էլ ոստիկանական բաժանմունք տեղափոխելու ճանապարհին ծեծի են ենթարկել։


Հոկտեմբերին Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակն արձանագրել է, որ իրավապահներն անընդունելի ուժ են կիրառել, սակայն իշխանությունները որևէ քայլ չեն ձեռնարկել այս հարցի պարզաբանման շուրջ։


Աշնանը կրկին հարձակումներ են իրականացվել ցուցարարների, մասնավորապես՝ Հայկակ Արշամյանի, Սուրեն Սաղաթելյանի, Արման Ալեքսանյանի նկատմամբ, ովքեր բողոքել են Հայաստանի՝ Մաքսային միությանն անդամակցելու որոշման ու տրանսպորտի սակագների թանկացման դեմ։ Զեկույցի հեղինակներն անդրադարձել են նաև Շանթ Հարությունյանի ձերբակալման ու նրան հոգեբուժարան ուղարկելու դեպքին։


Կտտանքներն ու վատ վերաբերմունքը բանտերում


Ըստ տեղի իրավապաշտպանների՝ հայկական բանտերում կալանավորների նկատմամբ կտտանքների ու վատ վերաբերմունքի կիրառման պրակտիկան շարունակվում է։ Կասկածյալներից ու վկաներից իրենց համար անհրաժեշտ ցուցմունքներն ու խոստովանությունները ստանալու համար ոստիկանները կիրառում են տանջանքի մեթոդը։ Սակայն իշխանությունները հիմնականում հրաժարվում են հետաքննել նման բնույթի գործերն ու անտեսում են «զոհերի» բողոքները։


Բանակում տեղի ունեցող բռնությունները


Անցած տարվա հոկտեմբերի 21-ի դրությամբ Վանաձորի Հելսինկյան գրասենյակն արձանագրել է բանակում 27 մահվան դեպք, որից 7-ը եղել է ինքնասպանություն։ Տեղի իրավապաշտպան խմբերը փաստել են, որ պաշտպանության նախարարությունը ձախողել է ինչպես հարկն է հետաքննել այդ դեպքերն ու դրանց մանրամասները՝ պարզելու համար, թե արդյոք մահացած զինծառայողների նկատմամբ բռնություն չի կիրառվել։


Անդրադառնալով այլընտրանքային ծառայությանը՝ զեկույցի հեղինակները նշում են, որ հունիսին երկրի խորհրդարանը փոփոխություն է կատարել այլընտրանքային զինծառայության մասին օրենքում՝ այն 42 ամսից նվազեցնելով մինչև 36 ամիս, ինչը շատ ավելի երկար է, քան սովորական զինվորական ծառայությունը։


Նոյեմբերի կեսերին 33 «Եհովայի վկաներ», ովքեր նախկինում ազատազրկված են եղել այլընտրանքային ծառայությունից հրաժարվելու համար, ազատ են արձակվել։ Սակայն մասնագետներն ընդգծում են, որ այլընտրանքային ծառայության պլատֆորմը Հայաստանում դեռևս լավ մշակված չէ։


Խոսքի ազատություն


Հայաստանում կան բազմաթիվ տպագիր ու առցանց լրատվամիջոցներ, սակայն առավել շատ «կաղում է» հեռարձակվող մեդիաոլորտը։ Օրինակ՝ հայկական 12 հեռուստաալիքներից միայն 1-ն է ուղիղ եթերով քաղաքական թոք-շոուներ հեռարձակում։


Ընտրությունների ժամանակ Հայաստան ժամանած միջազգային դիտորդներն արձանագրել են, որ հայկական մեդիան ցուցաբերել է «սելեկտիվ մոտեցում» հետընտրական զարգացումները լուսաբանելու հարցում՝ ակնհայտորեն սահմանափակելով քննադատական ելույթներն ու տեսակետները։


Նշվում է նաև, որ 2013թ. առաջին կեսին արձանագրվել է լրագողների դեմ բռնության կիրառման 6 դեպք։



Թմրանյութեր պարունակող ուժեղ ցավազրկողների կիրառում

Հայաստանում ուժեղ ցավերից տառապող ծանր հիվանդներին թմրանյութ պարունակող դեղամիջոցների նշանակման ու տրամադրման գործընթացն այնքան բարդ է ու ժամանակատար, որ այդ հիվանդների մեծ մասը դատապարտված է լինում անտեղի տառապանքների, որոնք կարելի է կանխել։


Թեև մորֆին ապահով, արդյունավետ ու բավական մատչելի տարբերակ է ծանր հիվանդների ցավերը թեթևացնելու համար, սակայն Հայաստանում ներկայիս դրությամբ մորֆիի ու այլ թմրանյութեր պարունակող դեղամիջոցների օգտագործման մակարդակն անբավարար է քաղցկեղով հիվանդ բոլոր մարդկանց օգնելու համար։ Ուստի նրանցից շատերը հիվանդության ամենավերջին ու ամենածանր փուլում մնում են առանց ցավազրկողների։


Սեռական կողմնորոշում ու գենդերային ինքնություն


Տեղի ԼԳՏԲ (լեսբուհիներ, գեյեր, բիսեքսուալներ, տրանսգենդերներ) ակտիվիստները մտահոգված են, որ Հայաստանում հոմոֆոբիան հասնում է տագնապալի մակարդակի։


Ըստ PINK Armenia իրավապաշտպան խմբի՝ ոչ ավանդական սեռական կողմնորոշում ունեցող անձինք հաճախակի են դառնում բռնությունների ու հարձակումների զոհ, սակայն ոստիկանության կողմից անհրաժեշտ պաշտպանություն չեն ստանում։
Նրանց խոսքերով՝ ԼԳՏԲ ներկայացուցիչները շարունակում են խտրական վերաբերմունքի զոհ դառնալ աշխատավայրում, առողջապահական ոլորտում, բանակում, հասարակության մեջ ու ընտանիքում։
 

Լուրեր Հայաստանից - Թերթ.am

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

17:29 • 26.11.24

Դեղերի համար մրցունակ գնագոյացո՞ւմ եք ապահովելու, ի՞նչ համակարգ եք դնելու, որ գներն իջնեն. Հրայր Թովմասյան

15:12 • 26.11.24

Ռիսկայնությունը մեծ է, որ վարկային այս գումարները ծախսվելու են բյուջեի ընթացիկ ծախսերը փակելու համար․Հրայր Թովմասյան

14:35 • 26.11.24

Դուք սայլը ձիուց առաջ եք դրել․ համաձայնագրով 9 մլն 270,000 եվրո վերցրել եք և ասում եք՝ հետո օրենքը կընդունենք, կծախսենք, գուցե նույն տրամաբանությամբ էլ բանակցվել է. Հրայր Թովմասյան

20:38 • 25.11.24

Իշխանությունն ապամոնտաժում է 3-րդ հանրապետությունը, 4-րդը կարող է կոչվել «Արևմտյան Ադրբեջան» կամ հայ-ադրբեջանական. Արման Աբովյան

11:14 • 25.11.24

Կենսաթոշակային ֆոնդի ծավալը հասել է 1 տրիլիոնի, մասնակիցները 525,000-ից ավելին են․ ԿԲ փոխնախագահ

23:54 • 22.11.24

Երևանը կհրաժարվի Բաքվի դեմ հայցերից, եթե կնքվի խաղաղության պայմանագիրը. Փաշինյան

23:52 • 22.11.24

Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան

23:50 • 22.11.24

SMS` գրավոր տեքստով եմ խնդրել հրաժարական տալ պաշտոնյաներին, բայց ոչ ուշ երեկոյան. Փաշինյան

23:10 • 22.11.24

Կադրային վերջին փոփոխությունները ոչ թե կոնֆլիկտային են, այլ աշխատանքային են․ Փաշինյան

21:16 • 22.11.24

Փաշինյանը հող է նախապատրաստում իշխանությունը Աննա Հակոբյանին փոխանցելու համար, եթե դրսից ճնշումներ լինեն․ Հայկ Նահապետյան

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց