Ինչո՞ւ է Ուկրաինայի տնտեսությունը այսպիսի խառնաշփոթում. Economist

18:30 • 06.03.14
Տնտեսություն

Ուկրաինայի խնդիրները միայն քաղաքական չեն: Վերջին շաբաթների ընթացքում Ուկրաինայի տնտեսությունը հետաճ է ապրել: Մինչև հունվար Ուկրաինայի գրիվնին ֆիքսված էր 8:1 դոլարի հետ, հիմա այն վաճառվում է 10:1 հարաբերակցությամբ: Կառավարությունը վերջերս թողարկեց կարճաժամկետ պարտք՝ 15% տոկոսադրույքով. այս տարի վերջինիս ակտիվները ունեցել են նույն վատ ցուցանիշները, որոնք նկատվում են Վենեսուելայում: Շատ վերլուծաբաններ անհանգստացած են, որ երկիրը դեֆոլտ կունենա իր կուտակած պարտքերից:

 

Տնտեսական աղմուկն արտացոլված է երկրի քաղաքական իրավիճակում: Սակայն Ուկրաինայի տնտեսական խնդիրները երկար ճանապարհ են անցել: Անազնիվ տնտեսական քաղաքականությունը, անարդյունավետ բարեփոխումները և էնդեմիկ կոռուպցիան Ուկրաինան ծնկի բերեցին: Հետխորհրդային ժամանակաշրջանում Ուկրաինան ուներ շատ անբարենպաստ տնտեսություն: Շատ այլ հետխորհրդային պետությունների պես այն ունեցել է հսկայական անկումներ և գնաճ: Սակայն իրավիճակն Ուկրաինայում վատագույններից է: 1990–ականների գնաճը պայմանավորված էր ֆինանսական շուկաների մուտքի բացակայությամբ և կառավարության մղումով՝ ավելացնելու կառավարության ֆինանսավորումը: Ուկրաինայի բնակչությունը ահաբեկված էր այդպիսի կտրուկ գնաճից: Ի պատասխան, 1996թ.-ին Ուկրաինայի Կենտրոնական բանկը փոխարինեց հին արժույթը, ընդունեց գրիվնին և խոստացավ այն պահել կայուն դոլարի նկատմամբ: Արժույթը շարունակեց տատանվել մինչև 1990–ականների վերջ, մասնավորապես 1998թ.-ի ռուսական ռուբլու ճգնաժամի ընթացքում: Եվ՛ Ռուսաստանը, և՛ Ուկրաինան ստաբիլացան 2000–ական թթ. սկզբին: Կապիտալի հոսքը ետ եկավ՝ մասնակիորեն գրավելով բարձր տոկոսադրույքներով: Երբ օտարերկրյա դրամական միջոցները սկսեցին շրջանառվել, դրամական զանգվածը սկսեց աճել արագ տեմպերով. 2001-2010թթ. դրամական միջոցներն ավելացան տարեկան 35%-ով: 2006-2007թթ. վարկը միջինում աճեց 73%-ով: Ակտիվները դարձան պղպջակային և բարձր ինֆլյացիան վնասեց Ուկրաինայի արտահանման մրցունակությունը:

 

Համաշխարհային ճգնաժամից հետո, երբ եվրոյի ճգնաժամն ավելի ակտիվացավ, Ուկրաինան տուժեց կապիտալի հոսքերի երաշտից (Կենտրոնական և Արևմտյան Եվրոպայի շատ երկրների հետ միասին), որն ավելացրեց գրիվնիի ճնշումները: Պաշտպանելով արժույթը՝ վտանգի տակ դրվեցին Կենտրոնական բանկի պաշարները, որոնք 2011թ.-ից մինչև այսօր տատանվեցին ՝ 40 միլիարդ դոլարից դառնալով 14 միլիարդ դոլար: Անցյալ ամիս Կենտրոնական բանկն ընդունեց պարտությունը և թողեց արժույթը: Արժույթի արժեզրկումը, միաժամանակ լինելով անհրաժեշտ, տնտեսության համար մեծ գլխացավանք կլինի շատ կարճ ժամկետում: Պետական պարտքի կեսն արտարժույթով է. երբ գրիվնին կորցրեց իր արժեքը, Ուկրաինայի պարտքի բեռը բարձրացավ:

 

Ուկրաինան ապացուցեց բարեփոխումների անհրաժեշտությունը: Որոշ ժամանակ տպավորություն կար, որ այն չունի բարեփոխումների կարիք. ապրանքների բարձր գները 2000-ականներին ապահովեցին տնտեսության աճը: Ուկրաինայից արտահանվող ապրանքների մեծ մասը գնացին Ռուսաստան. երկիր, որն այդ ժամանակաշրջանում նույնպես լավ արդյունքներ ուներ, որոնք պայմանավորված էին նավթի բարձր գներով: Սակայն Ուկրաինային մեծ հարված հասցրեց միջազգային ֆինանսական ճգնաժամը և պողպատի բարձր գները: 2009թ.-ին ՀՆԱ-ն նվազեց 15%-ով: 2010 թվականին Արժույթի միջազգային հիմնադրամը համաձայնեց 15 մլրդ դոլար վարկ տրամադրել Ուկրաինային՝ որոշակի պայմաններով: Բարեփոխումների հիմնական թիրախ էին Ուկրաինայի էներգետիկ սուբսիդիաները: Պետական գազային ընկերությունը՝ «Նավթոգազը», սպառողներից գանձում էր միայն ներմուծված գազի արժեքի քառորդը: Էժան գազը ապամոտիվացրեց ներդրումները. Ուկրաինան հանդիսանում է աշխարհում էներգետիկ ամենաինտենսիվ տնտեսություններից մեկը և հայրենական արտադրությունը 1970-ականներից հետո երկու երրորդով անկում է ապրել: Այն ժամանակ, երբ Կիևը չցանկացավ դիպչել ծախսատար սուբսիդիաներին, ԱՄՀ-ն 2011թ.-ն սառեցրեց գործարքը:

 

Այլ ոլորտներում բարեփոխումները չեն եղել վճռական: 2011թ.-ին կառավարությունը կատարեց իր դեֆիցիտի թիրախը՝ ՀՆԱ 2.8%: Շահութահարկի տոկոսադրույքի աստիճանաբար իջեցումը ևս թուլացրեց պետության ֆինանսական վիճակը:

 

Կոռուպցիան և երկրի վատ կառավարումը հանդիսանում են մյուս հիմնական խնդիրները: Ուկրաինական ստվերային տնտեսությունը հանդիսանում է աշխարհի ամենամեծերից մեկը – համաձայն ՄԱՀ-ի՝ ՀՆԱ-ի մոտ 20%–ը: Ստվերային բիզնեսները սովորաբար չեն վճարում իհարկե՝ զրկելով կառավարությանը միջոցներից: Անցյալ շաբաթ Ուկրաինայի նորանշանակ վարչապետը հայտարարել է, որ մոտ 37 միլիարդ դոլար է անհետացել Վիկտոր Յանուկովիչի կառավարման ժամանակաշրջանում:

 

Այս պահին Ուկրաինան շատ մտահոգված չէ տնտեսական կառավարման բարելավմամբ: Բայց զգացվում է մեծ օրինագծերի անհրաժեշտություն. Ուկրաինային այս տարի անհրաժեշտ է գտնել մոտ 25 միլիարդ դոլար, որպեսզի ֆինանսավորի իր ընթացիկ հաշվի մեծ դեֆիցիտը և բավարարի արտասահմանյան պարտատերերի պահանջները: Օտարերկրյա փոխանակման պաշարները կազմում են ընդամենը 12 մլրդ դոլար: Դեֆոլտը, իհարկե, անխուսափելի է: Երբ ճգնաժամն ավարտվի, հիմնական նպատակը պետք է լինի երկրի տնտեսական հետամնացության ուսումնասիրումը:

 


 

Լուրեր Հայաստանից - Թերթ.am

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

17:29 • 26.11.24

Դեղերի համար մրցունակ գնագոյացո՞ւմ եք ապահովելու, ի՞նչ համակարգ եք դնելու, որ գներն իջնեն. Հրայր Թովմասյան

15:12 • 26.11.24

Ռիսկայնությունը մեծ է, որ վարկային այս գումարները ծախսվելու են բյուջեի ընթացիկ ծախսերը փակելու համար․Հրայր Թովմասյան

14:35 • 26.11.24

Դուք սայլը ձիուց առաջ եք դրել․ համաձայնագրով 9 մլն 270,000 եվրո վերցրել եք և ասում եք՝ հետո օրենքը կընդունենք, կծախսենք, գուցե նույն տրամաբանությամբ էլ բանակցվել է. Հրայր Թովմասյան

20:38 • 25.11.24

Իշխանությունն ապամոնտաժում է 3-րդ հանրապետությունը, 4-րդը կարող է կոչվել «Արևմտյան Ադրբեջան» կամ հայ-ադրբեջանական. Արման Աբովյան

11:14 • 25.11.24

Կենսաթոշակային ֆոնդի ծավալը հասել է 1 տրիլիոնի, մասնակիցները 525,000-ից ավելին են․ ԿԲ փոխնախագահ

23:54 • 22.11.24

Երևանը կհրաժարվի Բաքվի դեմ հայցերից, եթե կնքվի խաղաղության պայմանագիրը. Փաշինյան

23:52 • 22.11.24

Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան

23:50 • 22.11.24

SMS` գրավոր տեքստով եմ խնդրել հրաժարական տալ պաշտոնյաներին, բայց ոչ ուշ երեկոյան. Փաշինյան

23:10 • 22.11.24

Կադրային վերջին փոփոխությունները ոչ թե կոնֆլիկտային են, այլ աշխատանքային են․ Փաշինյան

21:16 • 22.11.24

Փաշինյանը հող է նախապատրաստում իշխանությունը Աննա Հակոբյանին փոխանցելու համար, եթե դրսից ճնշումներ լինեն․ Հայկ Նահապետյան

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց