Որպես այլընտրանք հնարավոր է ԼՂ հարցով բանակցող հայկական պատվիրակության կազմում Արցախի ներկայացուցիչների ընդգրկել. Ռիչարդ Կիրակոսյան

Փաստացի ոչ մի նշանակություն չունի՝ ընդունում է Ադրբեջանն Արցախի մասնակցությունը բանակցություններում, թե ոչ: Բանակցային սեղանի շուրջ հարկավոր է տեղ հատկացնել հակամարտության բոլոր կողմերին, այդ թվում` Արցախին: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց Տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար ՌիչարդԿիրակոսյանը: Նա նշեց, որ կապված է ոչ այնքան Ալիևի ընդունել-չընդունելու, որքան խաղաղության կարիքներն առավելագույնս բավարարելու համար համապատասխան մեխանիզմ գտնելու հետ:

- Ինչպե՞ս կգնահատեք Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի միջև Վիեննայում տեղի ունեցած հանդիպումը: Շատերը սպասում էին, որ հենց հանդիպումից հետո շոշափելի արդյունքներ կգրանցվեն: Արդարացա՞ն այս մոտեցումները:

- Հայաստանի վարչապետի հանդիպումն Ադրբեջանի նախագահի հետ, անշուշտ, կարևոր է: Նշանակալի է, որ ի տարբերություն նախկինում ունեցած մեր փորձառության, այստեղ իրոք դիվանագիտություն կար: Հատկանշական է նաև, որ հանդիպումը տեղի էր ունենում 2016թ. ապրիլին Ադրբեջանի կողմից հրահրված զինված գործողությունների տարելիցի նախաշեմին: Այս ամենը հաշվի առնելով՝ ես կարող եմ խորին համոզմունք հայտնել, որ մեր կողմից այս հանդիպումը որպես առաջընթացի նշան ողջունելը խոսում է իրականում այն մասին՝ որքան քիչ են սպասելիքներն իրականում: 

Հաջորդիվ, պետք է նշեմ, որ չկար որևէ իրական բեկում: Խաղաղ գործընթացի, ինչպես նաև Հայաստանի համար իրական հիմնաքարային հարցն ու առաջնահերթությունը պետք է լինի՝ ինչպես ներգրավել Լեռնային Ղարաբաղը և ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված նրա ներկայացուցիչներին այս գործընթացում: Այս համատեքստում ինձ իրապես անհանգստացնում է, որ Վիեննայի հանդիպումից հետո առաջիկա մեկ տարվա ընթացքում մենք կարող ենք ականատես լինել պատերազմական գործողությունների վերսկսկման իրական ռիսկի՝ գլխավորապես վտանգավոր աստիճանի հասնող բարձր սպասումների լույսի ներքո: Ադրբեջանցիներն առերևույթ Հայաստանից զիջումներ և փոխզիջումներ են ակնկալում, ինչն իրատեսական չէ: Սակայն միևնույն ժամանակ Հայաստանը դիվանագիտորեն ավելի ագրեսիվ և հաստատակամ դիրք է գրավում:

-Ո՞ր դեպքում պաշտոնական Բաքուն կհամաձայնի Ղարաբաղի մասնակցությանը:

- Իրականում, այդ մասին հարց անգամ լինել չի կարող, քանի որ փաստացի ոչ մի նշանակություն չունի՝ ընդունում է Ադրբեջանը դա, թե ոչ: Մենք պետք է խոստովանենք, որ Մինսկի խմբի կողմից միջնորդավորվող գործընթացն իրականում ձախողման է մատնվել. այն պարզապես չի գործում: Բանակցային սեղանի շուրջ հարկավոր է տեղ հատկացնել հակամարտության բոլոր կողմերին, այդ թվում` Արցախին:

Եվ վերջապես անհրաժեշտ է շտկել այս իրավիճակը, արձանագրել տարիներ առաջ նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտոնավարման շրջանում թույլ տրված սխալները, որոնց հետևանքով Արցախը դուրս մնաց գործընթացից: Ուստի, խնդիրը կապված է ոչ այնքան Ալիևի ընդունել-չընդունելու, որքան խաղաղության կարիքներն առավելագույնս բավարարելու համար համապատասխան մեխանիզմ գտնելու հետ:

-Իսկ ովքե՞ր պետք է գտնեն մեխանիզմներ. արդյո՞ք միջազգային հանրությունը կամ Մինսկի խումբը պետք է ստանձնեն այդ առաքելությունը:

- Պարտադիր չէ: Որպես այլընտրանք հնարավոր է հայկական պատվիրակությունում Արցախի ներկայացուցիչների ընդգրկել: Այլ կերպ ասած, անհրաժեշտ է արգելքները հաղթահարելու նոր արար և ստեղծագործական մոտեցումներ դրսևորել: 

-ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը դեռ հանդիպումից առաջ հայտարարել էր, որ արցախյան հարցի ձևաչափի փոփոխության անհրաժեշտություն ներկայում չկա: Ի՞նչ է սա նշանակում:

- Դա ցույց է տալիս Մինսկի խմբի դիմադրությունը, այն, որ նրանք չեն ցանկանում հրաժարվել իրենց դիվանագիտական մենաշնորհից: Պետք է ազնիվ լինենք և ընդունենք, որ դա այլևս օգտակար չէ. մեզ հարկավոր է խորացնել ժողովրդավարությունը՝ չմոռանալով սակայն դիվանագիտության մասին: Մինսկի խումբը կարևոր է, բայց այն բոլոր խնդիրների լուծումը չէ: Ավելին, ես չեմ կարծում, որ նրանց մենաշնորհը, որպես այս գործընթացում ներգրավված միակ դիվանագիտական կառույցի, պետք է անպայման օգտակար լինի: