Թե՛ նախկին, թե՛ ներկա կառավարությունները Հայոց ցեղասպանության հարցում մեկ կարևոր բացթողում ունեն. Կիրո Մանոյան

Այսօրվա մեր խնդիրը, մեր մոտեցումն այն է, որ ապրիլի 24-ը ոչ միայն Հայոց ցեղասպանության ոգեկոչման օր լինի, այլ նաև մեր իրավունքները պահանջելու օր, և, անշուշտ, ՀՀ գոյության պայմաններում պետք է անել ամեն ինչ, որպեսզի նման բան երբեք չկրկնվի. այս մասին  լրագրողների հետ զրույցում հայտարարեց ՀՅԴ Հայ դատի և քաղաքական հարցերի գրասենյակի ղեկավար Կիրո Մանոյանը:

«Իսկ Հայաստանի Հանրապետությունը նաև որդեգրել է քաղաքականություն, որ ոչ միայն մեր նկատմամբ չիրականացվի, այլ հնարավորինս կանխարգելվեն ուրիշների նակատմամբ նման հանցագործությունները»,- ասաց նա:

Կիրո Մանոյանի կարծիքով՝ թե՛ նախկին, թե՛ ներկա կառավարությունները Հայոց Ցեղասպանության հարցում մեկ կարևոր բացթողում ունեն: «Պետք է խոսել ոչ միայն Ցեղասպանության ճանաչման, դատապարտման, այլ նաև հետևանքների վերացման մասին: Ե՛վ նախորդ իշխանության, և՛ այս իշխանության օրոք կառավարության ծրագրերում այդ հետևանքների վերացում հասկացությունը մաս չի կազմել կառավարության ծրագրում, իսկ դա, ըստ մեզ, բացթողում է»,– ասաց նա:

Ըստ ՀՅԴ Հայ դատի և քաղաքական հարցերի գրասենյակի ղեկավարի՝ չի կարելի 100 տարի հետո խոսել ընդամենը ճանաչման մասին, դատապարտման մասին:  «100-րդ տարելիցի առիթով հռչակված համահայկական հռչակագրով ուրվագծվեց նաև այն ընդհանուր պահանջների շրջանակը, որ հայությունն ունի և 100-րդ տարելիցից հետո անհրաժեշտ էր, որպեսզի այդ ուրվագծումն ունենա իր շարունակությունը, պատրաստվի մանրամասն թղթածրար, ինչի աշխատանքը սկսվել է, բայց բավարար թափով չի շարունակվել և այսօր էլ չի շարունակվում»,- ասաց նա և հավելեց, որ հասկանալի է՝ անցած տարվա իրադարձությունները մի քիչ դանդաղեցրին գործընթացը, բայց դա չէ միայն պատճառը:

«Իսկապես կարևոր է ոչ միայն պետության, այլ բոլորիս համար այս հարցը դառնա առաջնային խնդիր: Այսինքն՝ Ցեղասպանության հարցի հետ կապված անհրաժեշտ է, որ մենք իսկապես հասկանանք, թե ով ինչ կարող է պահանջել Թուրքիայից: 2015 թվականին հրապարակված համահայկական հռչակագրում կային ընդհանուր մոտեցումները, որ անհատականից մինչև հավաքական անհրաժեշտ է աշխատանքներ տանել»,- ասաց նա:

Անդրադառնալով հարցին, թե այս առումով այսօր ինչ է արվել, Մանոյանը նշեց, որ այսօր մենք գտնվում ենք մի հանգրվանում, որ իսկապես Ցեղասպանության փաստը պետական ոչ մի լուրջ կառույցի կողմից վիճարկման չի ենթարկվում: «Կարելի է ինչ-որ տեղ ասել, որ նույնիսկ Թուրքիան չի վիճարկել դա, չնայած, որ որակումը վիճարկում է: Թուրքիան Ցեղասպանություն չի որակում, բայց որ հայությունը պետության կողմից տեղահանվել է և այդ տեղահանության ընթացքում նաև սպանվել և կոտորածների է ենթարկվել, դա արդեն ոչ մի պետություն էլ չի վիճարկում»,- նշեց նա:

Ըստ Մանոյանի՝ եթե կան պետություններ էլ, որ առայսօր մերժում են ճանաչել Ցեղասպանության փաստը, օրինակ, Մեծ Բրիտանիան, Իսրայելը, դա բացառապես անում են Թուրքիային չանհանգստացնելու համար:

Կիրո Մանոյանը նշեց, որ չգիտի՝ այս տարի ԱՄՆ նախագահը կհնչեցնի «Ցեղասպանություն» բառը, թե ոչ, հատկապես երբ խոսքը Դոնալդ Թրամփին է վերաբերում, բայց նկատեց, որ ԱՄՆ նախագահներն արդեն քանի տասնամյակ է, ինչ շատ կարգապահ, կանոնավոր ձևով ամեն ապրիլ 24-ին ուղերձով են հանդես գալիս:

«Ճիշտ է՝ այդ ուղերձում Ցեղասպանություն որակումը չեն տալիս, դա էլ խուսափողական մոտեցում է, ոչ թե որովհետև վիճարկում են փաստը, այլ ընդամենը չեն տալիս Թուրքիային չանհանգստացնելու համար, սակայն  ճիշտ չէ ասել՝ ԱՄՆ-ն չի ճանաչել Ցեղասպանության փաստը: Եղել է նախագահ, որը ճանաչել է, եղել են նախագահներ, որ այդ որակումը չեն տվել, բայց ԱՄՆ-ի օրենսդիրի առնվազն ստորին՝ Ներկայացուցիչների պալատը մի քանի անգամ արդեն ճանաչել է, և հիմա դարձյալ երկու պալատների օրակարգում էլ կան բանաձևեր, իսկ ԱՄՆ 50 նահանգներից 49-ը արդեն այս կամ այն ձևով ճանաչել է փաստը: Այս բոլորը հիմք են ասելու, որ ԱՄՆ-ն ևս ճանաչել է, բայց պետք է որ գործադիրը հետևի տարբեր կառույցների կողմից ճանաչված փաստին»,- հայտարարեց նա:

Ինչ վերաբերում է հարցին, թե ինչ կարելի է ակնկալել Թուրքիայից, Կիրո Մանոյանը կարծիք հայտնեց, որ Թուրքիայի կողմից ոչ միայն Ցեղասպանության ճանաչման հարցով, այլ ընդհանրապես Հայաստանի հետ հարաբերություններ հաստատելու առումով մոտ ապագայում լավատես լինելու հիմք չկա, որովհետև ինչ-ինչ պատճառներով,տարբեր պատրվակներով՝ Ադրբեջանի հետ հարաբերություն և այլն, Թուրքիան մերժում է Հայաստանի հետ հաստատել դիվանագիտական հարաբերություններ:

«Այս ամենից ելնելով հիմք չկա կարծելու, որ այսօր կամ մոտ ապագայում դա կդառնա օրակարգի կամ առաջնահերթությունների հարց, որովհետև իրենք բազմաթիվ այլ խնդիրներ ունեն և այսօր շահագրգռված չեն այս հարցով զբաղվել»,- եզրափակեց Կիրո Մանոյանը:

Ամալյա Առաքելյան