Ռուսական գազից հրաժարվելն ու այն իրանականով փոխարինելը կարող է բերել շատ լուրջ խնդիրների՝ այդ թվում իրավական դաշտում. Վահե Դավթյան

22:36 • 17.07.19
Տնտեսություն

Միանգամայն տրամաբանական է, որ «Գազպրոմ Արմենիա»-ն ի վիճակի չի լինելու երկար ժամանակ ներքին ռեսուրսների հաշվին կոմպենսացնելու այն վնասները, որը կրում է վերջին ժամանակաշրջանում, հատկապես 2018 թվականի դեկտեմբերի 31-ից ի վեր, երբ գազի գինը սահմանին բարձրացավ 15 դոլարով, սակայն երկրի ներսում մնաց նույնը: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց Էներգետիկ անվտանգության ինստիտուտի նախագահ Վահե Դավթյանը` անդրադառնալով ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի հայտարարությանը, որ «Գազպրոմ Արմենիայի» արդյունավետության հաշվին գազի չթանկանալը երկար չի կարող տևել:

Վահե Դավթյանը նշեց, որ սա է թերևս պատճառը, որ «Գազպրոմ Արմենիա»-ն ստիպված է գնալ բավականին ոչ պոպուլյար քայլի՝ կադրային կրճատումների: «Գիտենք, որ մոտակա 5 տարիների ընթացքում «Գազպրոմ Արմենիա»-ն պատրաստվում է կրճատումներ իրականացնել շուրջ 1000 միավորով: Դա միանգամայն արդարացված կարող է լինել՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ երկրի ներսում գործող սակագնի կառուցվածքի մեջ «Գազպրոմ Արմենիա»-ի աշխատակիցների աշխատավարձերի տեսակարար կշիռը կազմում է մոտավորապես 20 դոլար»,- ասաց նա և նշեց, որ նախատեսված կրճատումները կարող են էապես փոխել իրավիճակը` պահպանելու ընկերության ֆինանսական և օպերացիոն կայունությունը:

«Միևնույն ժամանակ, կարծում եմ, որ որոշակի հարցականի տակ կարող է դրվել ընկերության ներդրումային քաղաքականությունը, ծրագրերը, որն ինչպես գիտենք, մոտակա 3 տարիների համար կազմում է մոտավորապես 32 միլիարդ դրամ, որի մոտ 20 միլիարդն ուղղվելու է Աբովյանի ստորգետնյա գազի պահուստային հնարավորությունների ընդլայնմանը, ինչը, ուղղակիորեն, բխում է մեր էներգետիկ անվտանգության շահերից: Այսինքն՝ ստեղծվում է մի իրավիճակ, որ թերևս ընթացիկ սակագինը պահպանելու, զսպելու համար ընկերությունն ունի ներքին ռեսուրս, բայց երբ հարցը տեղափոխում ենք ռազմավարական, երկարաժամկետ անվտանգային տիրույթի մեջ, ապա ակնհայտորեն տեսնում ենք լուրջ անվտանգային խնդիրներ»,- ասաց նա և նշեց, որ հարցը խորապես հասկանալու համար անհրաժեշտ է վերադառնալ 2013 թվականի հայտնի գազային համաձայնագրերին, որոնցում հստակ նշված է, որ «Գազպրոմ Արմենիա» ընկերությունը պարտավորվում է ապահովվել տարեկան 9 տոկոս շահութաբերություն:

Վահե Դավթյանը նշեց, որ սա այն բիզնես մոդելն է, որի հիման վրա ընկերության գործունությունն է կառուցված, ինչը դժվար է ապահովել՝ հաշվի առնելով այն, որ բնական գազի սպառման բացասական դինամիկա կա վերջին տարիներին:

«Ըստ այդ, իմ խորին համոզմամբ, այսօր հայ-ռուսական բանակցությունների սեղանին պետք է դրվի ոչ թե պարզապես գազի գնի սակագնի հարցը, այլ՝ վերադարձ կատարվի պայմանագրերին` նաև վերանայելով այն բիզնես մոդելը, որի հիման վրա այսօր իրականացվում է «Գազպրոմ Արմենիա» ընկերության օպերացիոն գործունեությունը»,- ասաց նա:

Ինչ վերաբերում է գազի շուրջ Իրանի հետ բանակցություններին, ապա Էներգետիկ անվտանգության ինստիտուտի նախագահը նշեց, որ այդ բանակցությունները կրել են և կկրեն շարունակական բնույթ, քանի որ ակնհայտ է, որ էներգետիկ շուկաները բավական զարգացման մեջ են գտնվում: «Իրանը ակտիվորեն փնտրում է արտաքին շուկաներ, ինչը հատկապես ընդգծվում է այն ժամանակահատվածներում, երբ Իրանը գտնվում է միջազգային պատժամիջոցների ներքո: Ըստ այդմ, բնական գազի արտահանման դիվերսիֆիկացումը Իրանի համար անվտանգային նշանակության խնդիր է և այս առումով՝ պատահական չէ, որ Իրանը հանդես է գալիս հայտարարություններով առ այն, որ պատրաստ է ավելացնել բնական գազի արտահանման ծավալները Հայաստանի ուղղությամբ»,-ասաց նա:

Չնայած դրան, նա նկատեց, որ ուսումնասիրելով վերջին 20 տարիների պրակտիկան՝ կարող ենք ասել, որ Իրանի կողմից արվող նման հայտարարությունները դիվանագիտական հռետորաբանությունից այն կողմ չի գնացել, և մենք Իրանից չենք լսել որևէ հստակ կոմերցիոն գնային առաջարկ:

«Միևնույն ժամանակ պետք է փաստենք, որ Իրանը, որն այսօր գտնվում է միջազգային պատժամիջոցների ներքո և կարող է որոշ ժամանակ անց հայտնվել որոշ ապրանքատեսակների պակասուրդի պայմաններում, կարող է հայտնվել պարենային անվտանգության խնդիրների առաջ: Ըստ այդմ, փոխվարչապետի արած հայտարարությունը, որ Հայաստանը կարող է ավելացնել Իրանից ներկրվող բնական գազի ծավալները՝ դրա դիմաց վճարելով ինչ-որ ապրանքատեսակներով, իրատեսական է, բայց զուտ տեսականորեն»,-ասաց նա:

Վահե Դավթյանը նշեց, որ նման պրակտիկա մենք ունեցել ենք 1990-ականների վերջին և 2000-ականների սկզբին, երբ Թուրքմենստանից ներկրվող գազի ծավալի մի մասի դիմաց վճարել ենք տեքստիլ արտադրանքով: «Այսօր սակայն, իմ խորին համոզմամբ, խնդիրը կայանում է ոչ թե մեր վճարունակության մեջ, այլ նրանում, որ Հայաստանում, իրականում, չկա հավելյալ կամ լրացուցիչ գազի ծավալների անհրաժեշտություն»,- ասաց նա:

Կրկին վերադառնալով 2013 թվականի պայմանագրերին, Վահե Դավթյանը նշեց, որ Հայաստանը ստանձնել է նաև որոշակի ծավալային պարտավորություններ մինչև 2048 թվական և հենց այնպես վերցնել ու հրաժարվել ռուսական գազից և դա փոխարինել իրանական գազով, սա կարող է բերել՝ այդ թվում նաև իրավական դաշտում շատ լուրջ խնդիրների: «Եթե 2015-2016 թթ Հայաստան ներկրում էինք մոտավորապես 2,2 միլիարդ խորանարդ մետր գազ, ապա 2017-2018-ին 2 միլիարդ ենք ներկրել. կա 2 հարյուր միլիոն խ/մ-ի նվազում, իսկ այս պայմաններում խոսել լրացուցիչ ծավալների ներկրման մասին, կարծում եմ, իրատեսական չէ»,- ասաց նա:

Դավթյանը ակնհայտ համարեց, որ մեր գերխնդիրը պետք է լինի 2005-2006 թթ գազ էլեկտրաէներգիայի դիմաց պայմանագրի շրջանակներում Հայաստանում արտադրված էլեկտրաէներգիայի՝ Իրան արտահանման ծավալների ավելացումը:

«Մենք գիտենք, Իրանում առկա է էլեկտրաէներգիայի պակասուրդ և ինչպես հայտնի է՝ վերջին շրջանում տարածաշրջանում էներգետիկ շուկաներում բավականին լուրջ տրանսֆորմացիաներ են տեղի ունենում, ի հայտ են գալիս նոր խաղացողներ՝ մասնավորապես Ադրբեջանը, մինչդեռ մենք Իրանին դիտարկում ենք իբրև ՀՀ-ում արտադրված էլեկտրաէներգիայի սպառման կարևոր շուկա»,-ասաց նա և նշեց, որ 2018 թվականից ի վեր Ադրբեջանը նախաձեռնում է եռակողմ բանակցություններ Թեհրանի, Մոսկվայի մասնակցությամբ` իր  տարածքով Իրանի և Ռուսաստանի էլեկտրաէներգետիկ համակարգը սինխրոնիզացնելու համար` նպատակ հետապնդելով ձևավորել հյուսիս-հարավ էլեկտրաէներգետիկ միջանցք հենց իր տարածքով, ինչը ուղղակի հակասում է Հայաստանի էներգետիկ շահին: 

«Ինչպես գիտենք, Հայաստանը օգտվելով շուրջ 300 միլիոն ԱՄՆ դոլարի հասնող վարկերից, որը տրամադրվել են տարբեր միջազգային կառույցներից՝ այդ թվում նաև Իրանից, այսօր իրականացնում է բավական հավակնոտ ծրագիր, որը հյուսիս-հարավ էլեկտրաէներգետիկ միջանցքն է, և որը պետք է կապի Իրանի, Հայաստանի, Վրաստանի և Ռուսաստանի էլեկտրաէներգետիկ համակարգերը: Եթե այսօր օրակարգ բերվի էլեկտրաէներգիա գազի դիմաց պարտերային բանաձևը՝ ինչ-որ ապրանքատեսակներ բնական գազի դիմաց փոխարինելու մասին հարցը, սա ուղղակիորեն կարող է հարված հասցնել Հայաստանի էներգետիկ անվտանգությանը, քանի որ Հայաստանի էներգետիկ համակարգը խարսխված է էլեկտրաէներգիայի կայուն արտահանման և դրա ծավալների շարունակական ավելացման սկզբունքի վրա»,- ասաց նա:

Հեղինակ Լիանա Առաքելյան

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

20:37 • 27.11.24

Փաշինյանը թիմին մեսիջ հղեց, որ իր և ընտանիքի անվտանգության երաշխիքներ ստացել է դրսից, թիմն էլ ինքն իր համար պետք է ստանա․ Հակոբ Բադալյան

17:29 • 26.11.24

Դեղերի համար մրցունակ գնագոյացո՞ւմ եք ապահովելու, ի՞նչ համակարգ եք դնելու, որ գներն իջնեն. Հրայր Թովմասյան

15:12 • 26.11.24

Ռիսկայնությունը մեծ է, որ վարկային այս գումարները ծախսվելու են բյուջեի ընթացիկ ծախսերը փակելու համար․Հրայր Թովմասյան

14:35 • 26.11.24

Դուք սայլը ձիուց առաջ եք դրել․ համաձայնագրով 9 մլն 270,000 եվրո վերցրել եք և ասում եք՝ հետո օրենքը կընդունենք, կծախսենք, գուցե նույն տրամաբանությամբ էլ բանակցվել է. Հրայր Թովմասյան

20:38 • 25.11.24

Իշխանությունն ապամոնտաժում է 3-րդ հանրապետությունը, 4-րդը կարող է կոչվել «Արևմտյան Ադրբեջան» կամ հայ-ադրբեջանական. Արման Աբովյան

11:14 • 25.11.24

Կենսաթոշակային ֆոնդի ծավալը հասել է 1 տրիլիոնի, մասնակիցները 525,000-ից ավելին են․ ԿԲ փոխնախագահ

23:54 • 22.11.24

Երևանը կհրաժարվի Բաքվի դեմ հայցերից, եթե կնքվի խաղաղության պայմանագիրը. Փաշինյան

23:52 • 22.11.24

Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան

23:50 • 22.11.24

SMS` գրավոր տեքստով եմ խնդրել հրաժարական տալ պաշտոնյաներին, բայց ոչ ուշ երեկոյան. Փաշինյան

23:10 • 22.11.24

Կադրային վերջին փոփոխությունները ոչ թե կոնֆլիկտային են, այլ աշխատանքային են․ Փաշինյան

21:16 • 22.11.24

Փաշինյանը հող է նախապատրաստում իշխանությունը Աննա Հակոբյանին փոխանցելու համար, եթե դրսից ճնշումներ լինեն․ Հայկ Նահապետյան

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց