Փաշինյանի նշած «աննախադեպ» բյուջետային եկամուտների 25.1 տոկոս աճը սովորական ցուցանիշ է, ՀՀ պատմության մեջ 7 անգամ այդ աճը շատ ավելին է եղել. Հրանտ Բագրատյան (տեսանյութ)

Հայաստանում տնտեսական հեղափոխություն չկա, չկա որևէ փաստ, նախաձեռնություն, իրադարձություն, որը կարելի է կոչել տնտեսական հեղափոխություն: Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ռեկլամը ժողովրդի ենթագիտակցության վրա է, ոչ թե գիտակցության: Կոչ եմ անում քիչ ուղիղ եթեր մտնել, քիչ այցեր անել, վերջացնել խորոված անելն ու աշխատել:

Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ նախկին վարչապետ, տնտեսագիտության դոկտոր-պրոֆեսոր Հրանտ Բագրատյանը:

«Տնտեսական հեղափոխություն չկա, դրա մասին որևէ փաստ, նախաձեռնություն ու իրադարձություն չկա»,- այս մասին ասաց Հրանտ Բագրատյանը՝ անդրադառնալով իշխանության՝ տնտեսական հեղափոխության վերաբերյալ հայտարարություններին:

Դիտարկմանը, թե օրինակ վարչապետի ներկայացրած այն տվյալը, թե 2019-ի 1-ին կիսամյակին գրանցվել է բյուջետային եկամուտների աննախադեպ աճ՝ 25.1 տոկոս, ներկայացվում են նաև այլ տվյալներ, դրանք տնտեսական հեղափոխության մեջ չեն մտնում, Հրանտ Բագրատյանն ասաց. «Դրանք շատ սովորական վիճակագրական տվյալներ են, որովհետև մեր հանրապետության պատմության մեջ 7 անգամ այդ աճը շատ ավելին է եղել, քան 25 տոկոսը: Օրինակ 1995-ին բյուջետային եկամուտների աճը կազմել է 320 տոկոս, ոչ թե 25 տոկոս: Կարծում եմ՝ վարչապետը տեղյակ չէ, եթե տեղյակ է, թող վաղը մամուլի խոսնակը հերքի: 2-րդ նախագահի օրոք բյուջետային եկամուտի աճը կազմել է 25 տոկոսից ավելի: Մեկ անգամ նույնիսկ՝ 48 տոկոս: Ի դեպ, այս նույն պատկերն է, երբ այդ աճից հանում ենք տվյալ տարվա գնաճը: Օրինակ, այն տարի, երբ բյուջեն աճել է 3 անգամ, գներն աճել են 170 տոկոս, բայց բյուջեն, ամեն դեպքում, աճել է 140 տոկոսով: Այսինքն, վեց անգամ ավելի արագ, քան հիմա: Եվ մենք դա անվանում ենք մութ ու ցուրտ տարի, թալանի տարի, երկիրը նոր-նոր ոտքի էր կանգնում, իսկ մենք նման աճ ենք տվել, այն էլ այն դեքպում, երբ հարևան երկրների բյուջետային համակարգը շարունակվում էր փլվել: Այդ էր պատճառը, որ մենք 1994-ին հաղթանակ տարանք, և մեր բանակը ֆինանսավորվում էր ավելի լավ: 25 տոկոսն այն աճը չէ, որի վրա կարելի էր աղմուկ բարձրացնել, մանավանդ, որ 25 տոկոսից 15 տոկոս աճը լինելու էր, բյուջեով նախատեսված էր»,- ասաց Բագրատյանը:

Անդրադառնալով հարցին, թե ինչի հաշվին է արտաքին պարտքի նվազումը՝ Բագրատյանն ասաց, որ արտաքին պարտքը դժբախտաբար է նվազել, ներքին պատքն աճել է, միտումը ճիշտ է, որ ներքին պարտքն ավելի արագ աճի, քան արտաքին պարտքը, բայց արտաքին պարտքի նվազումը համարում է կատարյալ անհեթեթություն. «Հիմարություն, որովհետև աշխարհի տնտեսությունը գտնվում է ճգնաժամի մեջ և դրա հիմնական պատճառն այն է, որ կարճաժամկետ և երկարաժամկետ արժեթղթերի մեջ մեծ անդունդ է գոյացել: Այսինքն, այսօր ԱՄՆ-ն, օրինակ, աշխարհին ձրի փող է առաջարկում, ՇվԵյցարիայի կետրոնական բանկը փող է առաջարկում մինուսով, այսինքն՝ փողն էլ է տալիս, տոկոսն էլ, միայն թե վերցրու: Դոլարային գործունեությունը ֆինանսական շուկայում հասել է աննախադեպ չափերի՝ 85 տոկոս աշխարհում, և այդ պարագայում ՀՀ կառավարության գլուխ գովելը, թե արտաքին պարտքը պակասեցրել է, համարում եմ կատարյալ անհեթեթություն, համարում եմ պրոֆեսիոնալիզմի բացակայություն, աշխարհում երբեք այսքան ձրի փող չի եղել»:

Հարցին, թե խոշոր հարկատուներին ևս անդրադարձել է Նիկոլ Փաշինյանը, նշում է, որ 1000 խոշոր  հարկատուների  վճարումների հավելավճարը 14 տոկոս է, ինչ է դա ենթադրում, Բագրատյանն ասաց, որ դա թերություն է. «Այս տարի հարկերը պետք է աճեին 15 տոկոսով, պետական բյուջեով է հաստատված, խոշորների մոտ աճել է 14 տոկոսով, այսինքն խոշորների տեսակարար կշիռը հարկերի մեջ իջել է, չէ որ մենք ասում ենք՝ պայքարում ենք խոշորի դեմ, բայց իրենց տեսակարար կշիռն իջնում է, փոքրինն է բարձրանում: Եթե Նիկոլ Փաշինյանը սա հասկանում է, ապա հասկացող մարդը սա չէր ներկայացնի որպես ձեռքբերում: Սա արվում է նրա համար, որովհետև ՔՊ կուսակցության հստակ գիծն է, որ ժողովուրդը մի միջակություն է, այսպիսի բաներ ասում ես՝ անցնում է, կարևոր չէ, թե ինչ ես ասում, դա պետք է ընդունվի ենթագիտակցական մակարդակով: Ընդհանրապես Նիկոլ Փաշինյանի ռեկլամը ժողովրդի ենթագիտակցության վրա է, ոչ թե գիտակցության»:

Հրանտը Բագրատյանը հիշեցրեց էքստրասենս Կաշպիրովսկուն և ասաց, որ նրանք աշխատում էին ժողովրդի ենթագիտակցության վրա. «Կառավարության այսօրվա ղեկավարի պահածքը ճիշտ այդպիսին է, էքստրասենսի պահվածք է, նույնիսկ ակնհայտորեն, տրամաբանորեն սխալ բանը մեկնաբանում է որպես հաջողություն: Ժողովուրդը հո չի հասկանում, որ պիտի առնվազն 15 տոկոս աճ լիներ, իրականում տեղի է ունեցել խոշորի տեսակարար կշռի անկում բյուջետային եկամուտներում»:

Անդրադառնալով մենաշնորհներին՝ Հրանտ Բագրատյանն ասաց, որ այդտեղ էական փոփոխություն չկա, նույնիսկ վերլուծություն է եղել, որ մենաշնորհային աստիճանը մի փոքր բարձրացել է:

Անդրադառնալով պետական բյուջեի ծախսերին՝ Հրանտ Բագրատյանն ասաց, որ բյուջեի ծախսերը 1 տրլն 446 մլրդ դրամ պետք է լիներ, 2017-ին 1 տրլն 503 մլրդ էր, բայց պարզվեց 50 մլրդ-ով ծախսերը պակասել էին:

«Ասելով չի, Նիկոլ Փաշինյանն անցած տարվա օգոստոսին ասում էր՝ գիտեք ինչքան բյուջե է եկել, գիտեք ոնց փակվեց տարին: Ասեմ ոնց փակվեց. եկամուտները 1 տրլն 340 մլրդ դրամ, ՀՀԿ-ն նախատեսել էր 1 տրլն 343 դրամ, բյուջեն չի կատարվել եկամուտներով: Հիմա սովորեցնում են, դա էլ ՔՊ-ական ձև է, ֆեյքեր-մեյքեր, փող են տալիս, սրանք սկսում են, գրում են՝ «որձ կովերի» պատմությունը, իբր բան են ասում,պետությունն ենք մենք կորցնում, իրենք իբր բան են ասում, էս յազվությունը փորձում են պահել երկար, նույնիսկ 2050 թվականից են խոսում»:

Անդրադառնալով բնակչության թվին, որ 2050-ին այն հասցնելու են 5 մլն-ի, բացի այդ բերում են Իսրայելի օրինակ, որ 1948-ին եղել է 873 հազար, ապա 2010-ին 7.8 մլն է, հետևաբար, եթե որևէ երկրի հաջողվել է դա անել, կհաջողի նաև Հայաստանին, Հրանտ Բագրատյանն ասաց, որ այդ թիվը՝ 5 մլն-ը, իրականում մեծ թիվ չէ:

«Այսօր ՀՀ-ի բնակչությունը 3 մլն է, դժբախտաբար, անցած տարի ծնունդերը պակասել են, մահացություններն ավելացել են, բայց 30 տարում մեզ մոտ կծնվի առնվազն 1 մլն 300 000 երեխա, 30 տարում կմահանա 600 000 մարդ, մենք 700 000 մարդու հավելաճ կունենաք, եթե միգրացիա չլինի: 3 մլն-ը դարձավ 3.7, որտեղից ենք գտնելու 1 մլն 300000 հազար, կրկնում եմ, այս բացատրություններն իրենց մոտ չկան, իրենք սովոր չեն բան բացատրել, ես ենթադրում եմ, որպեսզի 5 մլն ունենանք, մեզ պետք է 30 տարում ներգաղթ ապահովենք 1.3 մլն, և շատ հնարավոր է, որ դրանք լինեն հնդիկներ, որովհետև հայերը, որպեսզի ներգաղթեն, ՀՀ տնտեսական զարգացման աճը պետք է գերազանցի այն երկրների տնտեսական աճին, որտեղ նրանք ապրում են: 2050-ին 5 մլն բնակչություն ունենալու միակ ձևը ոչ հայ ազգաբնակչություն «ներմուծելն է»»:

Խոսելով 2050 թվականի վերաբերյալ վարչապետի հայտարարությունների մասին՝ Հրանտ Բագրատյանն ասաց, որ 2050 թվականը նստել-քննարկելը խելագարների զբաղմունք է: «Հիմա ինչով է զբաղված Նիկոլ Փաշինյանը, միայն Աստծուն է հայտնի, այսպիսի բաներ հայտարարելը նույնիսկ այդ հայտարարության հիմքում էլեմենտար բանականություն չի դրվում, 30 տարի առաջ մենք կարո՞ղ էինք ենթադրել սրտի ստենդավորումը, apple-ի արտադրությունը, եթե մենք 30 տարի առաջ պլանավորեինք կապը, մենք պետք է կաբելներ առնեինք: Այդ հայտարարության հիմքում նույնիսկ էլեմետնար բանականություն չի դրվում, ասվում է, որ մինչև 2050 թիվը 15 անգամ ՀՆԱ-ն կաճի, դա տասը տոկոսանոց աճն է, 30 տարի տասը տոկոս աճեցնես, կդառնա 15 անգամ, բա սա պրոֆեսիոնալիզմ է, լսեք հո մանկապարտեզ չի: Իր քարտուղարուհու հետ Նիկոլ Փաշինյանը սա մտածել է հինգ րոպեում: Եվ գնացել է ամբողջ ժողովրդի առաջ Ստեփանակետրում հայտարություն է  անում, ես լսեցի գետինը մտա:

Իրավունք չունի վարչապետն էժան բաներ ասել, գուցե չգիտի, կամ գիտի խաբում է, երկուսն էլ վատ են, կամ չգիտի, դա արդեն ահավոր է, վարչապետն այնուամենայնիվ որոշակի ինտելեկտուալ քաշ պետք է ունենա, պատասխանատվություն իր հանդեպ, մարդկանց հանդեպ: Ես իրականում գիտեմ, որ ՔՊ-ում նման մտադրություն կա, որ գորշ մասը անցնում է, 100-ից 30-ը կհասկանան, 70-ը չի հասկանա, չեկան ընտրեցին 80 տոկոս: Այսպիսի խաղեր չի կարելի անել, սրանք չար խաղեր են»:

Հրանտ Բագրատյանն ասաց, որ նախ իշխանությա հնգամյա ծրագիրը պետք է իրականացվի, ոչ թե 31-ամյա. «Դու եկել ես իշխանության, մենք դեմոկրատական երկրում ենք ապրում, ըստ Սահմանադրության, քո ժամեկտը հինգ տարի է, դու քո հինգ տարվա ժամկետը չէս կարող ներկայացնել, 31 տարվա ծրագիր ես ներկայացնում: Եթե նույնիսկ այդքան վարպետացել ես, որ քեզ իրավունք ես վերապահում 31 տարվա ծրագիր հայտարարես, մի քիչ մտածի, թիվդ թվի հետ թող բռնի, հորդորում եմ, հարգելով վարչապետի պաշտոնը, որ պարոն Փաշինյանը այդպիսի բաներ չանի»:

Ներդրումների և պետության կողմից երաշխիքներ տալու հարցին ի պատասխան՝ Հրանտ Բագրատյանն ասաց, որ ներդրողին պետությունը երաշխիք չի տալիս. «Մենք րոպեն մեկ հայտարարում ենք ասֆալտին «ծեծելու» մասին, կամ ոստիկանությունը հայտարարում է, որ որևէ մեկը այնպես չի քայլում, ու սև էին հագել, ու իրենք հրավիրել են զրույցի: Նման երկրներում ներդրումներ չեն լինում»:

Հրանտ Բագրատյանը կոչ արեց Փաշինյանին ու կառավարությանը ուշքի գալ և աշխատել:

«Ես կոչ պետք է անեմ Նիկոլ Փաշինյանին ու կառավարությանը ուշքի գալ և աշխատել, կոչ պիտի անեմ Փաշինյանին քիչ լայվ մտնի ու քիչ այցեր անի, նստեք կաբինետում ու խորհրդակցություն արեք, եթե ի վիճակի եք: Կոչ պետք է անեմ, որ չասի ապարատը կաթվածահար վիճակում է, դուք ի վիճակի չեք ապարատին նորմալ հանձնարարություն տալ, դրա համար դա չի կարող աշխատել: Ես, որպես նախկին վարչապետ և այս իշխանությանը լավ բարեկամ, կոչ եմ անում այսպես վարվել՝ նստել աշխատել, չգիտեմ, շաբաթը մեկ գնում զինվորի կողքը նստում են, այնտեղ հատուկ հաց են դնում, խորոված են դնում, նկարում եք, ասում եք՝ տեսեք ոնց են ուտում և այլն: Հրավիրեք 20-30 ծնող, վիճակահանություն անցկացրեք, թող նրանք շաբաթը մեկ այցելեն այդ զորամասեր, այլ ոչ թե դուք նկարեք:

Ես պետք է խորհուրդ տայի, որ վարչապետը իսկապես այս բաները վերջացնի՝ խորոված անել, հեծանիվ քշել և այլն, և այլն»:

Հրանտ Բագրատյանն ասաց, որ պատրաստ է իր ասածների վերաբերյալ ցանկացած նախարարի, իսկ նախընտրելի կլինի վարչապետի հետ նստել և զրուցել:

Առավել մանրամասն՝ տեսանյութում: