ՄԻԵԴ փաստաթղթերով Արթուր Սարգսյանն ուներ անբուժելի հիվանդություն, ինձ համար անակնկալ էր, երբ նա կրկին կալանավորվեց. Գևորգ Կոստանյանը՝ Հաց բերողի մահվան հանգամանքների ու կրկնակի փորձաքննության մասին

Հաց բերող անունով հայտնի Արթուր Սարգսյանի մահվան հանգամանքների, նրա վերաբերյալ ՄԻԵԴ որոշումների և այլ հարցրեի շուրջ Tert.am-ը զրուցել է ՀՀ նախկին գլխավոր դատախազ Գևորգ Կոստանյանի հետ.

-Պարո՛ն Կոստանյան, այսօր մամուլում հրապարակվեց Արթուր Սարգսյանի` Հաց բերողի հետ կապված կարևոր տեղեկատվություն, որտեղ հղումներ կային Ձեր և Արփինե Հովհաննիսյանի գործունեության վերաբերյալ: Դուք, ի վերջո, ի՞նչ առնչություն եք ունեցել այս գործին:

-Այո, իհարկե առնչություն ունեցել եմ, բայց ոչ որպես գլխավոր դատախազ, քանի որ, եթե չեմ սխալվում, ես Արթուր Սարգսյանի կալանավորման հաջորդ օրը հրաժարական եմ տվել: Առնչություն ունեցել եմ որպես ՄԻԵԴ-ում ՀՀ ներկայացուցիչ: 2016թ. դեկտեմբերին Արթուր Սարգսյանի փաստաբանը, թե փաստաբանները, չեմ հիշում, դիմել են ՄԻԵԴ` խնդրելով Արթուր Սարգսյանի նկատմամբ կիրառել ՄԻԵԴ 39-րդ հոդվածով սահմանված Կանոնը: Հստակ ամսաթվեր հիմա չեմ հիշի, քանի որ փաստաթղթերն այս պահին ձեռքիս տակ չեն, բայց, ընդհանուր առմամբ, հետևյալն էր.

ՄԻԵԴ–ից ինձ՝ որպես Եվրոպական դատարանում ՀՀ լիազոր ներկայացուցչի, ուղարկվել են Արթուր Սարգսյանի հիվանդության վերաբերյալ փաստաթղթերը: Այդ փաստաթղթերը ուսումնասիրելուց հետո ինձ մոտ ձևավորվել էր մոտեցում, որ Արթուր Սարգսյանի մոտ առկա է ծանր անբուժելի հիվանդություն, որն անհամատեղելի է ազատությունից զրկելու հետ: Անմիջապես փաթեթը ուղարկել եմ ՀՀ արդարադատության նախարար Արփինե Հովհաննիսյանին` խնդրելով կատարել համապատասխան ուսումնասիրություն` եզրակացության հանգելու և ՄԻԵԴ-ին համապատասխան դիրքորոշում հայտնելու համար: Արփինե Հովհաննիսյանը համապատասխան ուսումնասիրությունը կատարելուց մի քանի օր հետո զանգահարեց և հայտնեց իր միանշանակ դիրքորոշումը, ըստ որի Արթուր Սարգսյանի մոտ իրականում առկա է համապատասխան հիվանդությունը: Այսինքն՝ մեր կարծիքները ամբողջությամբ համընկնում էին: ՄԻԵԴ-ին ՀՀ կառավարությունը իր դիրքորոշումը պետք է ներկայացներ, եթե չեմ սխալվում, մինչև հունվարի 5-10-ը, սակայն, անկեղծ ասած, մենք հնարավորինս արագացնում էինք պրոցեսը, որպեսզի այնպես անենք, որ Արթուր Սարգսյանը ժամ առաջ ազատ արձակվի, քանի որ ՄԻԵԴ-ից ստացված փաստաթղթերից ակնհայտ էր, որ Արթուր Սարգսյանն ունի անբուժելի հիվանդություն: Արփինեն հաջորդ օրը հայտնեց, որ խոսել է ՀՀ գլխավոր դատախազի հետ և հայտնել Եվրոպական դատարանից ստացված հարցադրումներն ու հիմնավորումները: 

Հաջորդ օրը, վստահաբար, հիշում եմ՝ դեկտեմբերի 30-ին Արթուր Սարգսյանն ազատ արձակվեց: Արթուր Սարգսյանի խափանման միջոցը փոփոխվելուց հետո ես՝ որպես ՀՀ ներկայացուցիչ, գրություն ուղարկեցի ՄԻԵԴ առ այն, որ Արթուր Սարգսյանի խափանման միջոցը փոփոխվել է, և նա գտնվում է ազատության մեջ: 

-Բայց դրանից հետո կրկին դատաբժշկական փորձաքննություն նշանակվեց:

-Այո, եթե չեմ սխալվում, Արթուր Սարգսյանի ազատ արձակվելու նույն օրը` դեկտեմբերի 30-ին, որոշում էր կայացվել դատաբժշկական փորձաքննություն նշանակելու մասին: 

Արթուր Սարգսյանին ազատ արձակելուց կարծեմ մեկ ամիս հետո ստացվեց դատաբժշկական փորձաքննության եզրակացությունը, համաձայն որի` Արթուր Սարգսյանի մոտ ախտորոշված հիվանդությունը նախատեսված է ՀՀ կառավարության որոշմամբ սահմանված պատիժը կրելուն խոչընդոտող ծանր հիվանդությունների ցանկում: Այսինքն՝ իմ ու Արփինե Հովհաննիսյանի դիրքորոշումը հաստատվեց նաև փորձագետի եզրակացությամբ, առ այն, որ Արթուր Սարգսյանի մոտ առկա է խրոնիկ ծանր հիվանդություն, ինչը անհամատեղելի է կալանավորման հետ: 

Սակայն, անսպասելիորեն, եթե չեմ սխալվում, նույն կամ հաջորդ օրը որոշում կայացվեց կրկնակի դատաբժշկական փորձաքննություն նշանակելու մասին: Անկեղծ ասած, ինձ համար անսպասելի էր, քանի որ ՀՀ քր.դատ.օր-ի 251-րդ հոդվածի համաձայն կրկնակի փորձաքննությունը կատարվում է, երբ փորձագետի եզրակացությունը հիմնավորված չէ կամ կասկած է հարուցում, կամ ապացույցները, որոնց վրա հիմնված է եզրակացությունը, ճանաչվել է ոչ հավաստի, երրորդ հիմք էլ կար, այս պահին չեմ հիշում:

-Բայց կրկնակի փորձաքննություն բազմաթիվ դեպքերում է նշանակվել, նշում եք, որ այդ որոշումն անսպասելի էր, ինչո՞ւ:

-Անսպասելին այն էր, թե մեկ օրվա ընթացքում այդ ի՞նչ հիմքեր են առաջ եկել, որ հրատապ նշանակվել է կրկնակի փորձաքննություն, և ո՞րն էր դրա անհրաժեշտությունը՝ նկատի ունենալով, որ հիվանդության առկայության կամ բացակայության հարցը հատուկ բժշկական մասնագիտական գիտելիքներ պահանջող ոլորտ, է և սովորաբար կրկնակի փորձաքննություն նշանակվում է, այն դեպքում, երբ սկզբնական փորձաքննության արդյունքներից հետո, մասնագետի հետ խորհրդակցելուց հետո վերջինս հայտնում է տվյալ եզրակացության վերաբերյալ հատուկ այնպիսի մասնագիտական բնույթի կասկածներ, որոնք փարատելու համար անհրաժեշտություն է առաջանում նշանակել կրկնակի փորձաքննություն: 

-Այսինքն՝ դա արհեստակա՞ն որոշում էր, մեկ օրում, որովհետև իրավասու կողմերը չէին կարող ծանոթանալ փորձաքննության եզրակացությանը, գտնեին ու նշեին բացթողումներն ու փորձաքննության չտված պատասխանները: Կասկածելի՞ գործընթաց է դա:

-Շտապողականությունն ու զուգադիպությունները, ողջամտորեն, կասկած հարուցում են, քանի որ այդ պայմաններում, եթե չեմ սխալվում, ընդամենը մեկ շաբաթվա ընթացքում ստացվել էր կրկնակի դատաբժշկական փորձաքննության եզրակացությունը, ըստ որի` Արթուր Սարգսյանի մոտ առկա հիվանդությունները չեն դասվում պատիժը կրելուն խոչընդոտող ծանր հիվանդությունների շարքին, և վերջինս անգամ ստացիոնար բուժման կարիք չունի: Փաստորեն ստացվում է, որ սկզբնական բժշկական փորձաքննությունը տևում է մոտ մեկ ամիս, իսկ կրկնակի դատաբժշկականը` մեկ շաբաթ, չնայած, գործնականում կարող էր լինել առնվազն հակառակը: Քանի որ կրկնակի դատաբժշկական փորձագետները պետք է քննության առարկա դարձնեն ոչ միայն հիվանդության առկայության կամ բացակայության հարցը, այլև` սկզբնական փորձաքննության արդյունքների ոչ հիմնավոր և հավաստի լինելը: Ի դեպ, ինձ համար անակնկալ էր, երբ Արթուր Սարգսյանը նույն օրը, թե մեկ օր հետո ձերբակալվեց և կրկին կալանավորվեց:

-Բայց, այնուամենայնիվ, Արթուր Սարգսյանն ազատ արձակվեց կրկին կալանավորվելուց հետո:

-Եթե չեմ սխալվում, մի շարք պատգամավորներ երաշխավորել էին մեղադրյալ Ս. Սարգսյանի պատշաճ վարքագիծը: Սակայն, ազատության մեջ հայտնվելուց մեկ շաբաթ, թե 10 օր հետո, Արթուր Սարգսյանը մահացավ: 

-Պարբերաբար մեղավորների անուններ են նշվում Արթուր Սարգսյանի աջակիցների, տարբեր քաղաքացիների ու մասնագետների կողմից:  

 -Դա թող քննությունը պարզի, ես չեմ ուզում վաղաժամ հետևություններ անել: Այս ամենի մասին ես ունեմ իմ մասնագիտական կարծիքը, սակայն հետևությունները թողնում եմ յուրաքանչյուրին: Համենայնդեպս, ես՝ որպես Հայաստանի Հանրապետության ներկայացուցիչ Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարանում, և Արփինե Հովհաննիսյանը՝ որպես ՀՀ արդարադատության նախարար, մեր լիազորությունների շրջանակում արեցինք, մեր կարծիքով առավելագույնը, որպեսզի Արթուր Սարգսյանը ժամ առաջ հայտնվի ազատության մեջ, և նա ազատ արձակվեց, սակայն դրանից հետո տեղի ունեցած իրադարձություններն արդեն դուրս էին մեր իրավասությունից:   

-Եվ պարո՛ն Կոստանյան, ինչպես ընդունված է հարցնել, Ձեզ այս հարցը, կարծում եմ տրված կլինի, ինչո՞ւ եք այս հարցին այս կերպ պատասխանում հիմա և ոչ թե նախկինում:

-Անկեղծ ասած, ես միշտ համարել եմ, որ ես կատարում եմ իմ ծառայողական պարտականությունները պետության առաջ և հատուկ նշանակություն չեմ տվել և չեմ կարծել, որ պաշտոնատար անձը պետք է ամեն օր հրապարակի իր կատարած աշխատանքը` հատուկ ընդգծելով, թե ինչ է անում: Կարճ ասած, ես հաղորդագրությունների սիրահար երբեք չեմ եղել, հիմա էլ չեմ: Իսկ Հաց բերողի մասով, քանի որ անընդհատ հայտարարվում էր, որ գործը քննվում է, և մեղավորները պետք է բացահայտվեն, անկեղծ ասած, սպասում եմ քննության արդյունքներին: