Տարիներս անցան, մեր սերն ու արցունքները հուշ դարձան. Հարութ Փամբուկչյանը Երևանում է (հարցազրույց)

12:39 • 22.09.16

Tert.am Life-ի զրուցակիցը ամերիկաբնակ երգիչ Հարութ Փամբուկչյանն է` Ձախ Հարութը։ Ձախ Հարութի Հայաստան գալու նպատակների, հայ հարս ունենալու, հայրենիքի կարոտի, նոր երգերի, կորուստների ու ձեռքբերումների մասին՝ զրույցում:

-Ո՞ր երգն է ականջներում հնչում, երբ օդանավը վայրէջք է կատարում Երևան:

Երբ բացվում է առավոտը,

Իմ լույս քաղաքի վրա,

Եվ զարթնում է Երևանը,

Խոր քնից գիշերվա…

Հետաքրքիրն այն է, որ ժամանումը միշտ լուսաբացին է լինում: Ամեն անգամ սիրտս բերանիցս դուրս է գալիս: Գրեթե միշտ լաց եմ լինում: Ամեն անգամ քաղաքս ավելի սիրուն է, ամեն անգամ նրան ավելի շատ եմ կարոտած լինում:

-Ե՞րբ էիք վերջին անգամ Հայաստան եկել:

-Հայաստանում վերջին անգամ եղել եմ մեկ տարի առաջ: 25 տարեկան էի, երբ մեկնեցի Հայաստանից ու մշտական բնակություն հաստատեցի Լոս Անջելեսում: Այստեղ շատ ընկերներ ունեմ ու առաջինը նրանց համար եմ գալիս:

-Ասացիք, որ այստեղ շատ ընկերներ ունեք, ովքե՞ր են Ձեր երևանցի ընկերները:

-Երևանյան ընկերներս պատանեկությանս հետ կապող վերջին օղակներն են` Արտավազդ Եղոյանը և Աշոտ Թադևոսյանը: Իմ ընկերն է նաև Արտավազդի որդին` Խաչիկ Եղոյանը, ով այստեղ միշտ կողքիս է: Իսկ մյուս ընկերներս` մեր թաղի բոլոր տղաները, որոնց հետ մեծացել ենք այժմ Լոսում են:

-Նոր զուգերգ, կամ տեսահոլովակ սպասվո՞ւմ է:

-Զուգերգի գաղափար կամ առաջարկ դեռ չունեմ, բայց նոր երգ ունեմ և պատրաստվում եմ տեսահոլովակ նկարահանել: Երգը գրել է Կարեն Մամիկոնյանը, բայց դեռ աշխատանքային փուլում է:

-Ենթադրում ենք առիթը կօգտագործեք և համերգային ծրագրով կներկայանաք:

-Համերգի կազմակերպման առաջարկ դեռ չունեմ: Որքան էլ զարմանալի է, բայց այստեղից ոչ մի հրավեր չունեմ: Իմ կարծիքով ժողովուրդը սպասում է, բայց համերգ ծրագրված չէ: Եկել եմ ընկերներիս տեսնելու, իսկ ժողովրդի հետ շփվում եմ, երբ քայլում եմ փողոցում:

-Ձեր բոլոր հին երգերը լսվում են մինչ հիմա, սակայն կան շատ սիրելիները, որոնք որակապես տուժել են: Վերաձայնագրելու ցանկություն չկա՞:

-Սկզբունքորեն չեմ անդրադառնում հին երգերիս: Հին երգերի անդրադարձը լինում է միայն համերգների ժամանակ: Հիմա ձայնագրում եմ նոր երգեր: Տեսահոլովակներ նկարահանելու եմ միայն նոր երգերի հիման վրա, եթե հին երգերով զուգերգի առաջարկ չստանամ:

-Հետաքրքիր է, որ արդեն 40 տարի է ապրում եք Լոս Անջելեսում, բայց Ձեր խոսքի մեջ օտար բառեր չկան: Ինչպե՞ս եք պահպանել հայերենը:

-Ես ապրում եմ հայաշատ նահանգում, որտեղ կան շատ հայեր: Ընկերներս, հարևաններս հայեր են: Հակառակը կարող եմ ասել, երբ տարիներ առաջ որդուս տարա դպրոց ընդունելու՝ ուսուցիչները զարմացած էին և բողոքում էին ինձնից, որ նա անգլերեն չգիտի: Կանչեցին ինձ դպրոց ու հարցրին, թե այդ ինչպես եմ արել, որ Լոսում ծնված որդիս անգլերենի փոխարեն հայերեն է խոսում: Ասացի, որ մինչ այդ պահը ես եմ սովորեցրել, իսկ իմ մայրենին հայերենն է, իսկ հիմա տվել եմ դպրոց, որ մանկավարժները իրենց մայրենին սովորեցնեն:

- Ձեր որդին արդեն 38 տարեկան է և դեռ ամուսնացած չէ: Դուք էլ հավանաբար շատ ծնողների պես հայ հարս ունենալու փափագ կունենաք:

-Կպաք իմ ցավոտ տեղերին: Իսկապես ցանկացած հայ ծնող երազում է, որ դստեր կամ որդու կողակիցը հայ լինի: Ուղղորդել չեմ փորձում, քանի որ անձնական կյանքը չափազանց նուրբ հարց է: Իսկապես երազում եմ, որ հարսս հայ աղջիկ լինի, բայց ինչքան էլ ցանկանամ վերջնական որոշումը պետք է որդիս կայացնի:

-Դրսում ապրող հայերը հայկական հողը, ծիրանն ու ջուրն են կարոտում: Դուք ի՞նչն եք ամենից շատ կարոտում:

-Ես իմ ընկերներին եմ կարոտում, քաղաքին եմ կարոտում: Երևանին առանձնահատուկ շատ եմ կարոտում: Լոսում բոլորն ինձ ամեն օր տեսնում են: Այնտեղ ես սովորական երևույթ եմ: Հեռվից գոռում են բարև Հարութ, իսկ այստեղ ամեն ինչ այլ է: Այստեղ շատ ջերմ են ու կարոտած: Ժողովրդի սերը ուրիշ է: Ամեն քայլափոխին հուզվում եմ: Երևանցիների ուշադրությունն ուրիշ է:

-Ի՞նչ եք տանում Ձեզ հետ Հայաստանից:

-Հայրենիքից հայաստանցիների ջերմությունն եմ հետս տանում:

-Երբ օդանավի անիվներն այլևս հայրենիքի հողից կտրված են…

-Որոշել եք ինձ հասցնել զգացական պիկին: Հենց նոր բաժանված, բայց արդեն կարոտած: Սիրտս ամեն անգամ պոկում եմ այս հողից ու տանում մի երկիր, որտեղ 40 տարի է ապրում եմ, բայց մեկ է հարազատ չէ: Երբ օդանավի ակերն այլևս հայրենիքի հողից պոկված են՝ ես էլի պանդուխտ եմ, ես էլի ապրում եմ 40 տարի առաջվա ցավն ու կարոտը: Ապրում եմ երազը, որ մի օր հետ եմ գալու ու չգնամ, բայց տարիներս անցան, մեր սերն ու արցունքները հուշ դարձան, երազներս հանգան, մայրամուտի վերջին շողի նման...