Ռիսկերի սեզոն Հայաստանի ու Ադրբեջանի համար. Միջազգային ճգնաժամային խումբը զեկույց է հրապարակել

10:55 • 27.09.13

Միջազգային ճգնաժամային խումբը (International Crisis Group) հրապարակել է Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի վերաբերյալ հերթական զեկույցը, որը ներկայացնում ենք ստորև.


«Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև հակամարտությունը դանդաղ, բայց հաստատուն կերպով թևակոխել է գերբարձր զգայունության փուլ։ Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի շուրջ խաղաղ բանակցային գործընթացը կանգ է առել 2011թ., և երկու պետությունների միջև սկսվել է սպառազինման մրցավազք ու ավելացել է կոշտ հռետորաբանությունը։


Այնպիսի արտահայտություններ, ինչպիսին են՝ «կայծակնային պատերազմ», «նախազգուշական հարված» և «ամբողջական պատերազմ», ավելի հաճախ են սկսել շրջանառվել երկու կողմերում էլ։


Մեծ թվով միջադեպեր են տեղի ունենում շփման գծում, այդ թվում նաև հակամարտության բուն կետից՝ Լեռնային Ղարաբաղից հեռու։ Լարվածությունը տարածվել է նաև Ադրբեջանի էքսկլավ համարվող Նախիջևանի սահմանի մոտ, որտեղ հուլիսին Թուրքիան ու Ադրբեջանը համատեղ զորավարժություններ են անցկացրել։ Սրան ի պատասխան Հայաստանը սեպտեմբերին զորավարժություններ է անցկացրել ադրբեջանական սահմանի մոտ։


Ուստի գալիք շաբաթների կամ ամիսների ընթացքում հակամարտության տարածման հավանականությունը նվազեցնելու համար անհրաժեշտ է միջազգային հզոր միջամտությունը։


Թեև երկու պետությունների միջև գործում է փխրուն հրադադար, այնուհանդերձ, սադրիչ բնույթի գործողություններ հաճախակի են տեղի ունենում։ Վառ օրինակ է Բաքվի կողմից հայազգի սպային կացնահարած ադրբեջանցուն ներում շնորհելը, ինչպես նաև Երևանի այն հայտարարությունը, ըստ որի՝ ԼՂ-ում վերաբացվելու է օդանավակայանն ու ֆիքսված չվերթներ են իրականացվելու։


Բացի այդ, դրությունը բարդացնում է երկու երկրներում էլ առկա ներքաղաքական անհանգիստ վիճակը։ Նման պայմաններում ղեկավարները փորձում են բնակչության ուշադրությունը շեղել՝ առաջացնելով ռազմական լարվածություն։


Երկու երկրների կառավարությունների համար այս աշունը լի է փորձություններով. Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հոկտեմբերին 3-րդ անգամ մասնակցելու է նախագահական ընտրություններին, որի ելքը, անկախ վիճակագրական տվյալներից, անկանխատեսելի է։ Իսկ Հայաստանն էլ գտնվում է անորոշության ժամանակահատվածում, երբ ընդդիմադիր խմբերն աշնանային ցույցերի շարք են ծրագրում։


Ուստի հարկավոր է ուժեղ ու համաձայնեցված միջազգային ճնշում՝ դիվանագիտական փակուղուց դուրս գալու համար։ Սակայն և՛ Երևանը, և՛ Բաքուն լուրջ կասկածներ ունեն այն հարցում, որ 3-րդ երկրի դիվանագետներն ու վերլուծաբանները, որոնք սովորաբար նշանակվում են ԵԱՀԿ-ի Մինսկի խմբի կողմից, կարող են ինչ- որ լուծում առաջարկել։


Այս համատեքստում առանձնակի հարց է առաջանում Ռուսաստանի մասնակցության արդյունավետության վերաբերյալ։ Այն ոչ միայն Մինսկի խմբի համանախագահ է, այլև լուրջ ռազմավարական շահեր ունի Հարավային Կովկասում և զենք է մատակարարում հակամարտող երկու կողմերին էլ»։


Ճգնաժամային խումբն ընդգծում է, որ այս զեկույցով ամենևին էլ 2-րդ պատերազմի մոտալուտ կանխատեսում կամ դրա հերքում չի անում, այլ շեշտում է, որ տարածաշրջանի կայունությունը վտանգի տակ դնող գործողությունները սկսել են ավելի սուր բնույթ կրել։


Այնուհետ զեկույցի հեղինակները հակամարտության երկարաժամկետ լուծման համար առաջարկում են «խելամիտ և կանխարգելիչ» գործողություններ կիրառել.


1. Մինսկի խմբի համանախագահների, Եվրոպական միության ու մյուսների կողմից կիրառվող դիվանագիտությունը պետք է կարևորի «հանգիստ շրջանի» հաստատումը, որի ընթացքում 2 կողմերն էլ պետք է դադարեցնեն կոշտ հռետորաբանությունը։ Սրան զուգահեռ անհրաժեշտ է միջազգային մակարդակի լուրջ միջամտություն, որը ևս մեկ անգամ կհիշեցնի կողմերին հակամարտության վերսկսման դեպքում հետևանքների մասին։


2. Հաշվի առնելով Ադրբեջանում կայանալիք նախագահական ընտրություններն ու Հայաստանի անկայուն ներքաղաքական վիճակը՝ կողմերը պետք է զսպվածություն ցուցաբերեն՝ կանոնավոր հանդիպումներ հաստատելով հայ և ադրբեջանցի նախարարների ու խորհրդականների միջև։


3. Հակամարտության թեժ գիծը պետք է վերականգնվի Երևանի ու Բաքվի միջև, ինչը կնվազեցնի ռազմական գործողությունների վերսկսման հավանականությունը։ Փոխադարձ վստահություն ձեռք բերելու համար կողմերը պետք է ձեռք մեկնեն Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեին՝ պատերազմական գերիների հարցը լուծելու համար։


4. Ռուսաստանը, որը մեծ ազդեցություն ունի հակամարտության բոլոր ասպեկտներում, պետք է ավելի վճռական լինի հակամարտող կողմերի միջև համաձայնության հաստատման հարցում։ Դա կարող է լինել այն դեպքում, եթե Մոսկվան հայտարարի, որ դադարեցնում է զենքի վաճառքը և՛ Հայաստանին, և՛ Ադրբեջանին։ Զենքի մյուս մատակարարները, որոնց թվում են Հարավային Կորեան ու Իսրայելը, պետք է հետևեն այս օրինակին։

 

Լուրեր Հայաստանից - Թերթ.am

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

14:11 • 13.11.24

Մենք առաջարկում ենք, որ էլի վարկ վերցնենք նոր սարքավորումների, արտադրանքի գեներացման համար, հետո շնորհակալություն եք հայտնելու. Խաչատուր Սուքիասյան

12:21 • 13.11.24

«ՀՀ ԶՈՒ-երն այսօր Հնդկաստանի համար դարձել են գովազդային վահանակ». «Պարոն Մանուկյանը քաղաքական լավ ելույթ ունեցավ, մի՛ խանգարեք». քննարկում ԱԺ-ում

10:44 • 13.11.24

Չե՞ք կարծում, որ բերետավորների հոգեկան առողջությունը ստուգելու կարիք կա․ Խաչատրյանը՝ Քոչարյանին

17:43 • 12.11.24

Գերիների ամբողջական վերադարձը պետք է նախապայման լինի ցանկացած բանակցության համար․ Քրիստինե Վարդանյան

15:23 • 12.11.24

Բաքվում պահվողներին վերադարձնելու ամենապատեհ առիթը COP29-ն է, հետո վերադարձի հավանականությունը հավասարվելու է զրոյի. Արթուր Խաչատրյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց