ԵՄ երկրներն զբաղված են ներքին հարցերի լուծմամբ. Հայաստանի հետ ստորագրած համաձայնագրի վավերացումն իրենց համար հինգերորդական հարց է. Ֆ. Լուկյանով

Հայաստան-Եվրամիություն համաձայնագրի վավերացումն արևմտյան երկրների համար հինգերորդական պլանում է: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց Արտաքին ու պաշտպանական քաղաքականության հարցերով խորհրդի ղեկավար, քաղաքագետ Ֆյոդոր Լուկյանովը՝ նշելով, որ ԵՄ համար նախկին հետաքրքրության չեն արևելյան գործընկերության շրջանակներում ստորագրված մի շարք այլ փաստաթղթեր ևս: Նա ասաց, որ Եվրամիության բոլոր պետությունները խոր ներքաղաքական ճգնաժամի մեջ են, օրակարգային են միայն ներքին խնդիրները և դրանց լուծումների փնտրտուքը, ինտեգրացիոն գործընթացը դադարեցվել է:

- Հայաստանի և Եվրամիության միջև ստորագրված համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության մասին համաձայնագիրը դեռ վավերացրել է ԵՄ 28 անդամ երկրներից միայն 9-ը: Գործընթացը արհեստականորե՞ն է ձգվում, թե հնարավոր է կան խնդիրներ:

- Կարծում եմ, որ այստեղ արտառոց ոչինչ չկա: Եվրամիության վավերացմանը սպասում են Արևելյան գործընկերության շրջանակներում ստորագրված մի շարք փաստաթղթեր: Դրանք մշակվել ու ստորագրվել են Եվրամիության համար արդեն անցյալ համարվող «դարաշրջանում», երբ ԵՄ-ն առաջնային էր համարում արևելյան գործընկերների ինտեգրացիան ու պահում էր հարցը օրակարգում: Հիմա «դարաշրջանը» փոխվել է, այդ հարցն այլևս օրակարգում չէ: Դուք տեսնում եք, թե ինչ է կատարվում Եվրամիությունում. բոլոր պետությունները խոր ներքաղաքական ճգնաժամի մեջ են, օրակարգային են միայն ներքին խնդիրները և դրանց լուծումների փնտրտուքը, ինտեգրացիոն գործընթացը դադարեցվել է: Նույնիսկ Ուկրաինան Եվրամիության համար այլևս բացառիկ կարևորություն չունի:

Բացի դրանից, կարևոր է Եվրամիության ներսում տիրող հոգեբանական մթնոլորտը: Այն քաղաքական կուսակցությունները, որոնք աստիճանաբար ուժեղացնում են իրենց դիրքերը, ազդեցությունը, նեգատիվ են վերաբերվում Եվրամիության ընդլայնմանը, այլ պետությունների հետ համագործակցությանն ու անդամակցությանը, որովհետև կարծում են, որ դա թուլացնում է ԵՄ համակարգը:

- Նկատի ունեք, որ ԵՄ անդամ-պետությունները զբաղված են իրենց խնդիրների լուծմամբ և Հայաստանի հետ համաձայնագրի վավերացումն իրենց համար օրակարգային չէ՞:

- Այո, Հայաստանի հետ ստորագրված համաձայնագիրը իրենց համար հինգերորդական, տասներորդական հարթության հարց է:

- Եվրամիությունը ե՞րբ դուրս կգա ճգնաժամից: Ինչի՞ց է դա կախված:

- Եթե նկատի ունեք, որ ճգնաժամից դուրս գալուց հետո Եվրամիությունը առաջին հերթին կվավերացնի Հայաստանի հետ համաձայնագիրը, ապա ես կարծում եմ, որ այս համաձայնագիրն ամեն դեպքում վավերացվելու է, քիչ հավանական է, որ այս հարցն ընդհանրապես դուրս գա օրակարգից: Բայց առանց քաղաքական ազդակի այս հարցը կարող է դեռ երկար ձգվել: Համաձայնագիրը կարող է դեռ երկար չվավերացվել, եթե չլինի քաղաքական կամքի պարտադրում, քանի որ սա ԵՄ անդամ որևէ երկրի հետաքրքրություններից չի բխում: Կան պետություններ, որոնց այս համաձայնագիրն ընդհանրապես պետք չէ, կան նաև պետություններ, որոնք դեմ են Եվրամիության ընդլայնմանը: Դեմ են ոչ թե Հայաստանին, այլ Եվրամիության ընդլայնմանը:

- Իսկ ո՞վ պետք է քաղաքական ճնշում պարտադրի և ո՞ւմ վրա, որ համաձայնագիրը վավերացվի:

- Դժվար է ասել: Պարզ է, որ Եվրախորհուրդը պետք է նախաձեռնող լինի, որովհետև Արևելյան գործընկերության ծրագիրը իրականացվել է նաև նրանց ջանքերով: Թվում էր, թե ԱլԳ-ն հաջողվել է, բայց ուկրաինական փորձը ցույց տվեց, որ այդ ճանապարհը թանկ գին ունի բոլորի, այդ թվում՝ Եվրոպայի համար: ԵՄ-ն չի ուզում վճարել այդ թանկ գինը, ընկնել քաղաքական խմորումների մեջ:

- Ասացիք, որ անգամ Ուկրաինան ԵՄ համար բացառիկ կարևորության չէ: Եթե Արևմուտքը չունի հետխորհրդային երկրների նկատմամբ այն նույն հետաքրքրությունը, ինչ նախկինում, դա չի՞ նպաստի այդ երկրներում ռուսական ազդեցության մեծացմանը:

- Վստահ չեմ: Ռուսաստանն էլ այն վիճակում չէ, որ ընդունակ լինի մեծացնել իր ազդեցությունը: Ուկրաինայի դեպքը տարբերվում է ԱլԳ մյուս երկրներից: Ուկրաինայից ամբողջ Եվրոպան հոգնել է, պարզապես չեն կարող հրաժարվել: Կարծում եմ, որ արևելյան երկրների նկատմամբ կլինի խորհրդանշական, մինիմալ ուշադրություն:

- Եվրամիության ակնկալիքները չե՞ն արդարացել ԱլԳ երկրների հարցում:

- Այո, ոչ միայն չեն արդարացել, այլև եղել են չափազանցված: Հայաստանի պարագայում, կարծում եմ, բոլորը հասկանում են, որ Հայաստանն ունի անվտանգության ապահովման խնդիր, և Հայաստանը չունի այլընտրանք, քան ռուսական երաշխիքները: Որևէ մեկը չի ուզում Հայաստանին այլ երաշխիքներ առաջարկել: