ՀՀ-ԼՂՀ-ն մեկ միասնական տնտեսական օրգանիզմ է. ԵՏՄ անդամակցության ռիսկերն ու օգուտները

ԱԺ «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավոր Թևան Պողոսյանը, թեև ծանոթացել է Եվրասիական տնտեսական միությանը Հայաստանի միանալու պայմանագրի տեքստին, բայց ռիսկեր ու արդյունքներ առանձնացնել չի կարող, քանի որ շարունակում է չհավատալ ԵՏՄ ծրագրին, որտեղ արտացոլված հարցերը, ըստ նրա, հիպոթետիկ են:

«Ես չեմ հավատում, որ այդ ծրագիրն իրականանալու է, դրանք հիպոթետիկ հարցեր են, որոնք գրվել են փաստաթղթում, ուղղակի ամբողջ խնդիրն այն է, որ պետք է այդ գործողությունները աշխատեն և Հայաստանի համար նպաստային դաշտ ստեղծեն: Հիմա այստեղ գրված է՝ կստանան այդ շուկաները, մաքսազերծումներն այսպես կլինեն, բայց իրականությունն ի՞նչ կլինի՝ ոչ ոք չի կարող դեռևս ասել»,-Tert.am-ի հետ զրույցում նշեց նա:

Թևան Պողոսյանը նկատեց, թե մինչ այդ բացատրում էին, որ երբ միասնական սահման չկա, դա արդեն խնդիր է: «Հիմա չգիտեմ՝ ոնց են աշխատելու. այն, որպես ձևակերպված փաստաթղթային կետեր, ուղղակի կետեր են, իսկ թե պրակտիկան ի՞նչ է ցույց տալու, չգիտեմ, իրականում հավատ չկա, որ այն որևէ հարցով դրական իրավիճակ կստեղծի Հայաստանում»,- նշեց նա:

Պատգամավորը խորհուրդ է տալիս դիմել նույն գործարարներին՝ արդյո՞ք նրանք պատկերացնում են, թե որն է լինելու դրա դրական կողմը: «Մինչև որ ցանկացած բիզնեսմեն չգիտակցի իր համար այդտեղ դրականը ոնց է լինելու, չպատկերացնի՝ մենք ինչպես ենք աշխատելու... Հիմա ընդամենը տեխնիկական գաղափարով կարող ենք եզրակացնել, որ ԵՏՄ-ին եթե Հայաստանը հիպոթետիկ իմաստով միացավ, չորս երկրների համատեղ շուկայից կձևավորվի այսքան եկամուտ, դրա մեկուքանիսը կստանա Հայաստանի բյուջեն, դա կարող է շատ կամ քիչ լինել... Բայց սանկցիաների տակ երկրների հետ աշխատանքը ինչպե՞ս կարող է լինել, դա էլ հարց է»,- նշեց նա:

Հարցին, թե ԵՄ Ասոցացման համաձայնագիրն ավելի հստակ էր, պատգամավորը պատասխանեց. «ԵՏՄ-ի դեպքում մոտավորապես 40-60 էջ է, իսկ ԵՄ-ի Ասոցացման համաձայնագիրը քաղաքականից բացի՝ տնտեսական մասով հազարից ավելի էր, ինչը հուշում է, որ նա ավելի դետալացված է, որտեղից ավելի շատ պատկերացում կարելի էր կազմել, քան այն փաստաթղթից, որ մեզ տրամադրել են ԵՏՄ մասով»:

Թևան Պողոսյանը տնտեսական աճի հետ կապված հնարավորության խոստումները անհիմն է համարում. «Ժամանակին էլ չգիտեմ ինչեր են խոստացել, քանի՞ տոկոսն է դրանք իրականություն դարձել։ Ժամանակին մեզ ասում էին, որ ռազմավարական գործընկեր է Ռուսաստանը, հետո պարզվեց, որ զենք է վաճառում մեր թշնամուն, ի՞նչ կարող ենք էլ խոսել այսքանից հետո այդ խոստումների մասին»:

Ինչ վերաբերում է գոնե գազի գնի չթանկացման հնարավորությանը, ապա պատգամավորը նշեց. «Որ թողնում ես, ասում են՝ գազը մեզ համար ամենացածրն է, բայց չգիտես ինչու մեր սպառողները վճարում են Եվրոպայի միջինում նմանատիպ գներ, նույնիսկ Վրաստանի սպառողներից ավելի թանկ գին ենք վճարում... Չգիտեմ՝ ինչի մասին ենք խոսում, սահմանին, ասում են, ցածրն է, բայց քաղաքացին ինչքա՞ն է վճարում. մեր տուն ամենացածր գինը չի մտնում, միգուցե ա՞յլ խնդիրների պետք է նստենք նայենք»:

 
Ինչ վերաբերում է հնարավոր այն ռիսկին, որ ԼՂՀ-ի և ՀՀ-ի միջև հնարավոր է սահմանային անցակետ դրվի, ապա Թևան Պողոսյանն ասաց, թե ամեն դեպքում իշխանությունները հավաստիացնում են, որ հիմա չեն դնելու. «Կյանքը ցույց կտա»:

Իսկ թե փաստաթղթում դա արտացոլված չէ՞, վերջինս նշեց. «Նայած մեկնաբանության»:

ԱԺ «Հանրապետական» խմբակցության պատգամավոր, նախկին վարչապետ Խոսրով Հարությունյանը, Tert.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով տեսակետներին, թե ԵՏՄ փաստաթղթում ԼՂ-ՀՀ միջև անցակետ դնելու կետ կա, հակադարձեց. «Կարծում եմ՝ հանրապետության քաղաքական ղեկավարությունը շատ հստակ՝ առանց երկիմաստության արձանագրել է, որ երբ որ ասում եք Հայաստան, բարի եղեք հասկանալ նաև Ղարաբաղ: Հիմա ում դուրն է սա գալիս, ում դուրը չի գալիս, սա հարցի մյուս կողմն է»,- ասաց նա:

Խոսրով Հարությունյանը նկատեց, թե կարելի է ենթադրել, որ ֆորմալ առումով ինչ-որ կետ կդրվի, բայց կարծիք հայտնեց, որ գործը նույնիսկ դրան չի հասնի: «Մենք բոլորս էլ շատ լավ հասկանում ենք, ի դեպ, շատ լավ հասկանում են և՛ Ղազախստանը, և՛ Բելառուսը, և՛ առավել ևս՝ Ռուսաստանը, այնպես որ դրանք խոսակցություններ են, քաղաքական շոու, բայց ոչ ավելին: Վերջին հաշվով, եկեք ռեալ լինենք՝ Ղարաբաղը, որպես ինքնուրույն տնտեսական միավոր, որպես այդպիսին, առանց Հայաստանի և առանց Հայաստանի միջոցների չի կարող գոյատևել: Ի՞նչ է, դուք կարծում եք, որ մենք կգնանք երբևէ նրան, որ Ղարաբաղին առանձնացնե՞նք. դա բացառվում է: Սա մեկ միասնական տնտեսական օրգանիզմ է»,- ասաց նա:

Ինչ վերաբերվում է պայմանագրի արդյունքներին, ապա ՀՀԿ պատգամավորն ընդգծեց, թե ակնհայտ է, որ ՀՀ-ի տնտեսության համար մոտ 200 միլիոնանոց սպառողական շուկան դառնում է մատչելի:

«Եթե հաշվի առնենք տնտեսական ավանդական կապերն այդ շուկայի կառույցների հետ՝ էներգետիկայի բնագավառ, թեթև արդյունաբերության ոլորտ, գյուղմթերքների վերամշակում, մեքենաշինություն, արդյունաբերության տարբեր ճյուղեր, ապա ակնհայտ է դառնում, որ ԵՏՄ միությունը ընդհանուր նպաստավոր պայմաններ է ստեղծում։ Բայց դա, ինչպես ասում են, բոլոր հիվանդությունների դեղամիջոց չի կարելի համարել, սա ընդամենը հնարավորություն է»,-նշեց նա և հավելեց, թե հայաստանյան տնտեսվարողներն ու քաղաքականություն իրականացնողները պետք է կարողանան օգտվել այդ հնարավորությունից:

«Այստեղ մենք անելիքներ ունենք, մասնավորապես՝ սեփական տնտեսական կարողությունները բարձրացնելու, արտադրությունը բարձրացնելու առումով, որովհետև, ինչպես ուզում եք գնահատեք, մենք էապես զիջում ենք արտադրողականության առումով, և դա էապես ազդում է մեր եկամտաբերության, շահութաբերության վրա»,- նշեց նա:

Հնարավոր ռիսկերից են նաև ապրանքատեսակների նկատմամբ բարձր մաքսատուրքերի առկայությունը: «ՀՀ կառավարության բանակցությունները մեր գործընկերների հետ ինչ-որ անցումային փուլ են ենթադրում, որ այդ մաքսատուրքերը կմեղմվեն, և ՀՀ արտադրողները, այդ թվում և սպառողները չեն հայտնվի ծանր վիճակում: Այդ արտոնությունները կարճաժամկետ կտրվածքով անհրաժեշտ են, բայց ավելի լայն ժամանակում ՀՀ տնտեսությունը պետք է վերելք ապրի և ունակ լինի նման մաքսատուրքերի պայմանում գործել»,- ասաց նա:

Ի դեպ, Խոսրով Հարությունյանը հավելեց, թե հաշվի առնելով, որ երկարաժամկետ կտրվածքում այս միությունը չի կարող 200 մլն-անոց շուկայով սահմանափակվել, նկատեց, որ այդ պարագայում ԵՏՄ-ԵՄ համագործակցությունն ուղղակի այլընտրանք չունի, ինչը բխում է թե՛ ԵՄ-ի, թե՛ ԵՏՄ-ի շահերից: