Ադրբեջանն ու Թուրքիան Պուտինի՝ Երևան այցից հետո ցայտնոտային վիճակում են. Մանվել Սարգսյան

Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի» տնօրեն Մանվել Սարգսյանը Tert.am-ի հետ զրույցում ասում է, որ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը բարդ հոգեբանական վիճակում էր` գտնվելով Հայաստանում: Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանն ու Թուրքիան Պուտինի այցից հետո իրենց հերթին ցայտնոտային վիճակում են։

- Պարո՛ն Սարգսյան, Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա միջոցառումներից հետո, երբ ողջ աշխարհը խոսեց այդ մասին, կադրեր ցույց տվեց ու Հայաստանն ու Հայոց ցեղասպանությունը ամբողջ համաշխարհային լրահոսում էր, հնարավո՞ր է, որ Թուրքիան ու Ադրբեջանը Ղարաբաղի հարցում գնան ավելի ակտիվ սադրանքների:

- Մենք արդեն իսկ տեղեկացանք, որ արդեն իսկ փորձել են, լարվածություն սահմանի երկայնքով … անօդաչու սարք և այլն, և այլն: Եվ միամտություն է կարծել, որ Թուրքիան ու Ադրբեջանը փոխելու են իրենց դիրքորոշումը: Այլ հարց է, թե ինչ կարող են անել, ինչ` ոչ, որովհետև բավականին բարդ իրավիճակում են հայտնվել:

-Ի՞նչ առումով:

-Դե իրենք լուրջ հույսեր ունեին, որ Պուտինը չի գա Հայաստան: Եվ հենց Պուտինի պահվածքից էլ էր երևում, որ բավականին հոգեբանական բարդ իրավիճակում է հայտնվել, բարդ ընտրություն է կատարել` լավ գիտակցելով, որ սա պետք է ազդի Թուրքիայի և Ռուսաստանի հարաբերությունների վրա: Հետևաբար, ինչ-որ նոր իրավիճակ էր ստեղծվել, և ամեն ինչ կախված էր, թե ինչ որոշում կընդունի Ռուսաստանը: Եվ հիմա էլ չեմ կարծում, որ Թուրքիան ու Ադրբեջանը, որ հիմա ցայտնոտային վիճակում են, շատ են կողմնորոշվում, թե ինչ են անելու, բայց որ ագրեսիվությունը պահպանելու են, միանշանակ է:

-Վերջին շրջանում ռուս-ադրբեջանական ու ռուս –թուրքական հարաբերությունները ըստ փորձագետների` վերջին շրջանում շատ լավն էին: Հիմա Ձեր գնահատմամբ` կվատանա՞ն:

- Այստեղ խնդիրը ոչ թե այդ հարաբերություններն են, այլ Ռուսաստանի ընդհանուր ստրատեգիան. ունենալով հակասություններ Արևմուտքի հետ՝ Ռուսաստանը փորձեր էր անում բարձրացնել իր հարաբերությունների մակարդակը Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ: Եվ սրանով Արևմուտքին միասնական դիմադրություն ցույց տալու համար: Եվ սա է, որ կասկածի տակ է դրել Պուտինը` գալով Հայաստան:

-Երբ ասում եք` դժվար ընտրություն կատարեց Պուտինը, արդյո՞ք դա Հայաստանի համար էր, թե այլ նպատակներ ունի:

- Նրա` Հայաստան  գալուց առաջ Արևմուտքի կողմից պահանջը ուլտիմատիվ էր: Սա պարզ երևում էր, որովհետև Օլանդը հայտարարել էր, որ «Միստրալներ»-ի հարցը Երևանում կքննարկվի այն ժամանակ, երբ Պուտինն իր այցի մասին, որ գալու է: Սա կարևոր նշան էր, որ Արևուտքի համար սա կարևոր է: Եվ այդ գալը Հայաստանի խնդիր չի, դա Ռուսաստանի ընտրությունն էր: Ի վերջո, ինքը Եվրոպայի հե՞տ է, թե որ տեղո՞ւմ է:

-Փաստորեն, Հայոց ցեղասպանությունն այն հարցն է, որ Ռուսաստանը կարող է իրեն թույլ տալ լինել Եվրոպայի հետ: Այսինքն` Ռուսաստանը այդ առիթը օգտագործեց:

- Կա՛մ առիթը օգտագործեց, կա՛մ բարդ վիճակում, ի վերջո, հասկացավ, որ ավելի լավ է լինել Եվրոպայի հետ, որովհետև սա այդ խնդիրը չէ: Դրա համար էլ ընկճված էր: Ի վերջո, նա պետք է իր հարաբերությունները պահի Թուրքիայի և մյուսների հետ:

-Ռուսաստանի հանդեպ Թուրքիայի  կոշտ քննադատությունը, իրականում սրանք անակնկալի եկած կողմի հայտարարություննե՞ր են:

-Կողմի հայտարարություններ, որի համար սա ֆունդամենտալ հարց է: Նրանց համար նման երկրորդ հարց գոյություն չունի: Դրա համար նա ամեն տեսակ հայտարարություն կընդունվի, անգամ խոսվում էր, որ կարող են դեսպանին հետ կանչել և այլն, և այլն:

-Գերմանիա, Վատիկան, Ռուսասատան, բոլորի հասցեին քննադատություն, և ինչպես ՀՀ արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանն էր նկատել, եթե մեկը մեղադրում է բոլորին, պարզ է, որ խնդիրն իր մեջ է: Եվ արդեն իսկ տպավորություն է, որ ծիծաղելի վարք են դրսևորում:

-Դե, ծիծաղելին ո՞րն է, այդ երկիրը ցույց է տալիս, որ որևէ մեկի հետ հաշվի չի նստում: Հիմա, նա ի վիճակի՞ է սա անել, դա արդեն երկրորդ խնդիրն է, բայց դեռ հիմա այս օրերին ցույց են տալիս, որ որևէ մեկի հետ հաշվի չեն նստելու:

-Սակայն այս անգամ ցավակցեցին, նման բան մեկ էլ նախորդ տարի էր եղել:

- Բա ի՞նչ անեն: Մի քիչ էլ նայեք դեպի Թուրքիայի ներս. տասնյակ հազարավոր թուրքեր հետևում են, չէ՞, թե ինչ է կատարվում, ամբողջ աշխարհն ինչ մեղադրանքներ է ներկայացնում: Մարդիկ Թուրքիայում դուրս եկան Հայոց ցեղասպանության հիշատակը նշելու: Սրանք շատ լուրջ խնդիրներ են և Թուրքիայի ներսում: Գերմանիան էլ ասաց, որ աջակցելու է Թուրքիայում Ցեղասպանությունն ընդունողներին: Եվ այդ մարդիկ նաև իրենց են մեղադրանքներ ներկայացնում: Սա թուրքերի համար շատ լուրջ` և՛ ներքին, և՛ արտաքին հարց է:

-Այսինքն` թուրք հասարակությունը հասկացա՞վ, որ այս հարցում մենակ է մնում:

-Բացի այդ, բա տեղեկատվությու՞նը, իրենք` թուրքերն էլ են լսում, չէ՞, տեսնում: Չէ՞ որ տարիներ առաջ սա փակ հարց էր Թուրքիայում: