Ծխելու քայքայիչ ազդեցությունը օրգան համակարգերի վրա

1. Ծխելն ու կոկորդը – վնասվում են ձայնալարերը, դրանք հաստանում ու այտուցվում են, ձայնի տեմբրն է փոխվում, առաջանում է լարինգիտ: Կոկորդի քաղցկեղի զարգացման ռիսկն է բարձրանում: Կոկորդի քաղցկեղն առավել հաճախ հանդիպում է ծխողների շրջանում:

2. Ծխելն ու միզապարկը – ծխելը բարձրացնում է միզապարկի քաղցկեղի զարգացման ռիսկը: Գտնում են, որ կանանց մոտ միզապարկի և երիկամների քաղցկեղի դեպքերի 30% -ը, իսկ տղամարդկանց մոտ 40%-ը պայմանավորված է ծխելով:

3. Ծխելն ու ծայրամասային զարկերակները – ծխելու հետևանքով ախտահարվում են նաև ծայրամասային կամ պերիֆերիկ անոթները: Սառը վերջույթները՝ ձեռքեր, ոտքեր, այս ախտահարման առաջին դրսևորումներից է: Անոթների կծկման, նեղացման, վնասման հետևանքով խանգարվում է արյան հոսքը դեպի մկաններ, դա կարող է արտահայտվել վերջույթում հանկարծակի առաջացող սուր ցավերի պատկերով, որը որոշ ժամանակ անց վերանում է:

Վերջույների մկանների անընդհատ թերսնուցման հետևանքով մեծաում է նաև փտախտի կամ գանգրենայի զարցման վտագնը:

4. Ծխելն ու ուղեղը – ծխելու հետևանքով թոքեր անցած նիկոտինը արյան միջոցով մոտ 8 վայրկյան անց հասնում է ուղեղին: Նիկոտինը ազդում է նյարդային համակարգի բոլոր բաժիների վրա, այդ թվում ուղեղի բջիջների վրա: Բացի անմիջական բացասական ազդեցությունից պետք է հիշել նաև, որ ծխախոտի մեջ պարունակվող թունավոր նյութերը առաջացնում են նաև ուղեղի անոթների նեղացում, հետևաբար ուղեղի բջիջների թերսնուցում է տեղի ունենում: Դա կարող է հանգեցնել գլխացավերի, հիշողության վատացման: Ծխողների մոտ բացի կենտրոնական նյարդային համակարգի վնասումից, ախտահարվում ու վնասվում են նաև ծայրամասային նյարդային համակարգի տարբեր հատվածներ: Նրանց մոտ հաճախակի առաջանում են նևրիտներ, պոլինևրիտներ, ռադիկուլիտ և այլն: Նիկոտինային կախվածություն ունեցող ծխողների մոտ առկա է հոգեկան խանգարումների գոնե մեկ ախտանիշ:

5. Ծխելն ու սրտանոթային համակարգը – ամեն ծխած գլանակից հետո բարձրանում է արյան ճնշումը, սիրտը սկսում է ավելի արագ բաբախել, բարձրանում է խոլեստերինի մակարդակն արյան մեջ:

Ծխելու ընթացքում սիտն աշխատում է ծանրաբեռնված վիճակում և լրացուցիչ թթվածնի կարիք է զգում: Բայց ծխախոտում պարունակվող քիմիական նյութերը կապվում են թթվածնի տեղափոխման համար անհրաժեշտ հեմոգլոբինին՝ իջեցնելով թթվածնի պարունակությունն արյան մեջ՝ հետևաբար, նաև թերսնուցման հանգեցնելով սիտը:

Բացի այդ, նեղանում են նաև սիրտը սնուցող անոթները, ինչը ևս նպաստում է սրտի թերսնուցմանը: Նեղացած արյունատար անոթներում բարձրանում է արյան մակարդման վտանգը:
Ի վերջո, այս ամենը բարձրացնում է ինսուլտի, սրտամկանի ինֆարկտի, սրտի իշեմիկ հիվանդության զարգացման ռիսկը. սրտի իշեմիկ հիվանդության պատճառով մահվան դեպքերի 25% ծխելու արդյունք է:

6. Ծխելն ու թոքերը – ծխախոտի ծխի հետ առաջին հերթին շփման մեջ են գտնվում շնչառական համակարգի օրգանները: Ծխախոտի ծխի մեջ պարունակվող թունավոր քիմիական միացությունները բրոնխների թարթչավոր էպիթելը, ինչը հանդիսանում է թոքերի բնական մաքրման կարևորագույն բաղադրիչ: Դրա հետևանքով թոքերում անընդհատ կուտակվում է ավելորդ քանակի լորձ, թունավոր նյութերը դուրս չեն բերվում, ինչն էլ հանգեցնում է թոքերի տարբեր հիվանդությունների զարգացման ռիսկի մեծացմանը:

Ծխելու հետևանքով առաջանում է թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդություն, էմֆիզեմա: Թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդությունների ախտորոշմամբ գրանցվող մահերի գրեթե 80%-ի համար ուղղակի պատճառ է հանդիսանում ծխելը: Իսկ այն, որ ծխելու հեևանքով մեծանում է թոքի քաղցկեղի զարգացման ռիսկը, ոչ ոքի համար էլ գաղտնիք չէ:

7. Ծխելն ու արգանդը – ծխող կանանց արգանդի վզիկի լորձաթաղանթում հայտնաբերվում են ծխելու հետևանքով առաջացած զանազան քիմիական և քաղցկեղածին նյութեր, որոնք բարձրացնում են արգանդի վզիկի քաղցկեղի զարգացման վտանգը:

Ծխելու հետևանքով հղիների մոտ մեծանում է վիժման, մեռելածնության ռիսկը, երեխան ծնվում է թթվածնաքաղցով և դրա հետևանքով ի հայտ եկած բազմաթիվ այլ բացասական հետևանքներով:

Աղբյուր՝ NCDC, Armenia ֆեյսբուքյան էջ