Սալմոնելոզ. հիվանդության հարուցիչներն ու կանխարգելումը

Սուր աղիքային հիվանդություն է (զոոանտրոպոնոզ), բնորոշվում է կլինիկական բազմազանությամբ և օրգանիզմի ծանր թունավորումով։ Վարակի հիմնական կրողները կենդանիներն են՝ կովերը, խոզերը, ձկները, ոչխարները, թռչունները։ Վարակը մարդուն է փոխանցվում վարակված սննդամթերքի և ջրի միջոցով։

Հարուցիչները հեշտությամբ են հարմարվում արտաքին միջավայրում` ապրում են բաց քաղցրահամ ջրամբարներում (մինչև 120 օր), աղաջրում (210 օր), հողում (270 օր), երշիկեղենում (130 օր), ձվի մեջ և սառեցրած մսեղենում (390 օր), սենյակային պայմաններում (փոշու մեջ 510 օր)։ Կաթի և մսամթերքի մեջ սալմոնելը ոչ միայն պահպանում է իր կենսագործունեությունը, այլ նաև բազմանում է, ընդ որում, այդ ընթացքում մթերքի համը և ապրանքային տեսքը որևիցե ձևով չի փոխվում։

Սալմոնելա մանրէն կենսունակ է ապխտած, պահածոյացված, աղի մեջ պահպանվող և սառեցրած մթերքներում, վերջին դեպքում նույնիսկ ավելանում է դրանց կյանքի տևողությունը։ Վարակը կարող է տարածվել անկողնային սպիտակեղենի, խոհանոցային սպասքի, դռան բռնակի, խավարասերների միջոցով,և այլն։

Առավել շատ են հիվանդանում երեխաները, տարեցները, այն անձինք, ում մոտ ցածր է ստամոքսահյութի թթվայնությունը։ Հաճախ հիվանդությունն ընթանում է թաքնված ձևով, ինֆեկցիա կրող են համարվում բազմաթիվ մարդիկ. մանրէներն ազատորեն բազմանում են, և հիվանդությունը գլուխ է բարձրացնում, երբ թուլանում է օրգանիզմի դիմադրողականությունը։ Հիվանդության հետևանքով հնարավոր է առաջանա ծանր թունավորում, նույնիսկ գրանցվում են մահվան դեպքեր։ Թաքնված շրջանը կոնտակտակենցաղային վարակման դեպքում միջին հաշվով 4-6 օր է, իսկ սննդային վարակման դեպքում՝ մի քանի ժամից մինչև 2-3 օր։ Վերջինիս դեպքում կլինիկական երևույթները զարգանում են բուռն, իսկ կոնտակտակենցաղային վարակման դեպքում՝ աստիճանաբար, 2-3 օրվա ընթացքում։ Ախտանիշները հետևյալն են` ջերմության կտրուկ բարձրացում, սարսուռ, թուլություն և բութ ցավեր մկաններում, ախորժակի անկում, անքնություն, սուր ցավեր պորտի շրջանում, մի քանի օր կրկնվող սրտխառնուք և փսխում, լուծ` հնարավոր է արյան հետքերով։

Կանխարգելումը։ Մրգերը, բանջարեղենը,հում միսը (այդ թվում թռչյունի միսը) օգտագործելուծ առաջ լվանալ հոսող ջրով, ուշադրություն դարձնել սննդամթերքի պիտանելիության ժամկետներին, սննդամթերքը պահպանել սառնարանում, պահպանել անձնական հիգիենայի կանոնները,չգնել սննդամթերքը կասկածելի վայրերից, հատկապես տարվա տաք եղանակին: