Կարելի է արդյո՞ք հետաձգել մինչև մեկ տարեկան երեխաների

Նորածնի իմունային համակարգը «թույլ» կամ «անկատար» չէ, սակայն դեռ լիարժեք ձևավորված չէ: Հակածինների մեծ մասը, որոնց հետ ծնվելուց հետո հանդիպում է երեխան, նրա համար բացարձակ նոր են և յուրաքանչյուրի նկատմամբ երեխայի օրգանիզմը պետք է ձևավորի լիարժեք իմուն պատասխան, որը տևում է շուրջ 10 օր:

Նորածին երեխայի օրգանիզմը ի վիճակի է հակածինների մեծ մասին տալ լիարժեք իմուն պատասխան, այդ թվում նաև պատվաստանյութերին, օրինակ ԲՑԺ և հեպատիտ Բ: Ծնվելուց հետո երեխան պաշտպանված է միայն այն հակամարմիններով, որը ստացել է մորից ներարգանդային կյանքի ընթացքում, սակայն երեխային փոխանցվում են հակամարմիններ միայն այն վարակների դեմ, որոնցով մայրը հիվանդացել է կամ պատվաստվել: Դա նշանակում է, որ երեխան պաշտպանված է վարակներից այնքանով, որքանով պաշտպանված է նրա մայրը: Եթե մոր դիֆթերիայի և փայտացման պատվաստումից անցել է 10 տարի և ավել, ապա նա պաշտպանված չէ այս վարակներից և, հետևաբար, երեխային չի կարող փոխանցել հակամարմիններ այս վարակների դեմ: Ընդ որում, որքան շրջանառող հակամարմինների մակարդակը ցածր է մոր օրգանիզմում, այնքան երեխայի արյան մեջ արագ կանհետանան մայրական հակամարմինները: Սակայն նույնիսկ մայրական հակամարմինների առկայությունը միշտ չէ, որ լիարժեք պաշտպանում է երեխային վարակվելուց:

Որոշ հիվանդությունների ժամանակ, ինչպիսին է կապույտ հազը և տուբերկուլոզը, իմուն պաշտպանությունը հիմնականում պայմանավորված է բջջային բաղադրիչով: Այս հիվանդություններով վարակվելու ժամանակ մորից փոխանցված հակամարմինները ի վիճակի չեն երեխայի օրգանիզմը ամբողջապես ազատել հարուցիչներից: Չնայած վերջերս կան հետազոտություններ, որոնք ցույց են տալիս, որ երեխայի օրգանիզմում կապույտ հազի դեմ շրջանառող հակամարմինները կարող են նվազեցնել հիվանդության ծանրությունը, սակայն որպեսզի այս հակամարմինները լինեն բավարար քանակի, մայրը պետք է հղիության երկրորդ կեսում ստանա պատվաստում կապույտ հազի դեմ: Մանկական հասակում կրած բնական վարակից հետո կնոջ օրգանիզմում հակամարմինների մակարդակը բավարար չէ երեխայի պաշտպանության համար, չնայած մոր օրգանիզմը պաշտպանված է:

Մորից փոխանցված հակամարմինները չեն իջեցնում ինակտիվացված պատվաստանյութերի արդյունավետությունը, որոնք պահանջում են մի քանի ներարկում: Կարմրուկ, ջրծաղիկ, խոզուկ հիվանդությունների դեմ մայրական հակամարմինները ավելի երկար են շրջանառում երեխայի օրգանիզմում, քան դիֆթերիայի և փայտացման դեմ հակամարմինները, այս դեպքում դա կարող է ազդել պատվաստանյութի արդյունավետության վրա: Ելնելով այս հանգամանքից, վիրուսային վարակների դեմ կենդանի պատվաստանյութերը իրականացվում են մեկ տարեկանում:

Ինչ վերաբերվում է կրծքի կաթի պաշտպանական հատկություններին, ապա այս դեպքում գերակշռում են ոչ սպեցիֆիկ գործոնները, մասնավորապես IgA, որն ապահովում է տեղային պաշտպանություն աղիների լորձաթաղանթից թափանցող հակածինների նկատմամբ, իսկ արհեստական սնվող երեխան զուրկ է նաև այս պաշտպանությունից: Կրծքի կաթը չի կարող առաջացնել սպեցիֆիկ պաշտպանություն վարակիչ հիվանդություններից: Այս փաստի վառ ապացույցն է այն հանգամանքը, որ կրծքով սնվող երեխաները ընկալ են վարակիչ հիվանդությունների նկատմամբ

Այսպիսով, նույնիսկ եթե մոր օրգանիզմում առկա են հակամարմիններ վարակիչ հիվանդությունների դեմ, ապա դրանք երեխային կարող են պաշտպանել միայն կյանքի առաջին շաբաթների ընթացքում: Ելնելով երեխայի օրգանիզմի առանձնահատկություններից, կյանքի առաջին տարվա ընթացքում վարակիչ հիվանդություններն առավել վտանգավոր են, ավելի հաճախ են առաջացնում բարդություններ և անբարեհաջող ելքեր, հետևաբար շատ կարևոր է ժամանակին իրականացնել մինչև մեկ տարեկան երեխաների պատվաստումները: