Գիտնականները հայտնաբերել են նոր դեղակայուն մահացու սնկեր

Այն ժամանակ, երբ գիտնականներն ամբողջ աշխարհում ուսումնասիրում են հակաբիոտիկների հանդեպ կայունություն ցուցաբերող բակտերիաների խնդիրը, ի հայտ է եկել մի նոր վտանգ՝ «բազմադիմացկուն» սնկեր, որոնց վրա չի ազդում նույնիսկ դեղորայքը։

 «Սնկեր» ասելով՝ շատերը հասկանում են սնկային վարակները, ինչպիսին է կաթնասնկախտը, սակայն սա շատ ավելի վտանգավոր է։ Սնկային վարակի այս տեսակը, որն այժմ անհանգստացնում է մասնագետներին, չի կրում ժամանակավոր բնույթ և չի բուժվում սովորական դեղամիջոցների օգնությամբ, այլ վարակում է մարմնի այն հատվածները, որոնց վրա հակասնկային միջոցները չեն ազդում։

2009 թվականից սկսված ամբողջ աշխարհում գրանցվել է հիվանդության մի քանի հարյուր դեպք, որոնց պատճառ է հանդիսացել Candida auris անվանումը ստացած սունկը։

ԱՄՆ-ում հիվանդությունների վերահսկման ու կանխարգելման կենտրոններն  (CDC) այնքան էին անհանգստացած այդ հաղորդագրություններով, որ վերջերս զգուշացում են ուղարկել բոլոր ամերիկյան հիվանդանոցներին, չնայած, որ ԱՄՆ-ում գրանցվել է կայուն սնկի միայն մեկ հնարավոր դեպք։

CDC-ի սնկային հիվանդությունների բաժնի ղեկավարի տեղակալ, բժիշկ Թոմ Չիլլերի խոսքով՝ նրանք ցանկացել են կանխավ նախազգուշացնել բժշկական ընկերություններին։

CDC-ի ներկայացուցիչները խնդրում են հիվանդանոցի աշխատողներին ուշադրություն դարձնել ցանկացած լուրջ սնկային հիվանդության և անմիջապես դիմել գործակալությանը՝ որևէ տարօրինակություն նկատելու դեպքում։

CDC-ի հայտարարությունը փաստացի դարձել է նախազգուշացում, որ անհրաժեշտ է ուշադրության կենտրոնում պահել սնկային հիվանդությունների կայունության բարձրացման փաստը։ Այսպես՝ Review on Antimicrobial Resistance կարևոր բրիտանական նախագիծը երկու տարի է կորցրել ամբողջ աշխարհում հակաբիոտիկների հանդեպ կայունության աճն ուսումնասիրելու և այս խնդրի լուծման հնարավոր տարբերակները մշակելու վրա։

2015 թվականի դեկտեմբերին մի խումբ հետազոտողներ հրապարակել են մի զեկույց այն մասին, որ ֆունգիցիդների չափազանց շատ գործածությունն ազդում է դիմակայունության զարգացման վրա։

Սնկային հիվաանդություններն, իհարկե, նոր խնդիր չեն։ Սնկերը տարածված են շրջակա միջավայրում և կարող են ներթափանցել մարդու աղիներ, որտեղ նրանց աճը կանխվում է այնտեղ «բնակվող» բակտերիաներով։ Սակայն, երբ այդ բակտերիաները ոչնչանում են հակաբիոտիկների հետևանքով, հատկապես երկարատև բուժման ընթացքում, կամ երբ հիվանդությունը կամ վարակը հագեցնում է իմունային համակարգի աշխատանքի խախտման, սնկերը կարող են դառնալ անկառավարելի և առաջացնել լուրջ վարակներ։ Նման ագրեսիվ վարակները կարող են նույնիսկ մահացու լինել մարդու համար և սա է պատճառը, որ հակաբիոտիկների կուրսի հետ մեկտեղ բժիշկները միշտ նշանակում են նաև հակասնկային դեղամիջոցներ։

Չիլլերի խոսքով՝ գիտնականները վերլուծել են նոր վտանգավոր սնկերի շտամմերը և հայտնաբերել, որ յուրաքանչյուր երկրում դրանք միմյանց նման են, սակայն կան նաև տարբերություններ, ուստի չի կարելի խոսել ամբողջ աշխարհում տարածված սնկի շտամմի մասին։ Ավելի ճիշտ կլինի հասկանալ, թե որ պայմաններն են նպաստում միևնույն ժամանակ տարբեր վայրերում բարձր դիմացկունությամբ շտամմերի ի հայտ գալուն։

Թաֆթս համալսարանի բժշկական դպրոցի մոլեկուլար կենսաբան Քերոլ Կումամոտոն, ով ուսումնասիրում է C. albicans տեսակի սնկերի շտամմերը, նշում է, որ դեղորայքի հանդեպ ցանկացած տեսակի սնկի դիմակայունությունը լուրջ մարտահրավեր է մարդկությանը։ «Սնկերը բուժող դեղորայքի տեսակները համեմատաբար այդքան էլ շատ չեն, սակայն այս նոր օրգանիզմները լուրջ մտահոգություններ են առաջացնում, քանի որ նրանք դիմակայում են ներկայումս մեր ունեցած դեղորայքի բոլոր տեսակներին»,-ընդգծում է նա։

Նշվում է նաև, որ ընդհանուր սնկային վարակները կարող են հայտնաբերվել հասարակ անալիզների օգնությամբ, սակայն  C. Auris-ի հայտնաբերման համար անհրաժեշտ է հատուկ մեթոդ։ Այդ տեխնոլոգին, սակայն հասանելի է ոչ բոլոր հիվանդանոցներին, ուստի գիտնականները կարծում են, որ վարակման ոչ բոլոր դեպքերը կարող են ախտորոշվել այլ երկրներում։

Ներկայումս գիտնականները մտադիր են ավելի շատ տեղեկություն հավաքել արտասովոր վարակի մասին՝ պարզելու համար, թե ինչո՞ւ և ինչի՞ հետևանքով են առաջանում այդ սնկերը։

Նյութի աղբյուրը՝ vesti.ru