Մանրէային դիզենտերիա. ախտանշաններն ու կամխարգելումը

12:47 • 04.09.16

Մանրէային դիզենտերիա (հուն.՝ dysentería, dys... նշանակում է դժվարացում, խանգարում, և énteron - աղիք):

«Դիզենտերիա» տերմինն առաջին անգամ առաջարկվել է Հիպոկրատի կողմից: Հիվանդությունը մանրամասն նկարագրել է Ավիցենան:

Մանրէային դիզենտերիան անթրոպոնոզ հիվանդություն է, կղանքաբերանային փոխանցման մեխանիզմով։
Հարուցիչները պատկանում են Enterobacteriaceae ընտանիքին, Shigella ցեղին։

Հարուցիչների մի մասը, օրգանիզմ ներթափանցելով, ոչնչանում է ստամոքսում և աղիներում՝ ստամոքսահյութի, աղաթթվի, աղիների սեկրետոր հյութերի, անտագոնիստ բակտերիաների ազդեցության տակ: Մյուս մասը հասնում է բարակ աղիներ: Բացի այդ, տեղի է ունենում հարուցիչների ներթափանցում հաստ աղու բջիջների մեջ և առաջացնում դիզենտերիային բնորոշ կոլիտային համախտանիշ:

Հիվանդության գաղտնի շրջանը տևում է 1-7 (հաճախ 2-3) օր: Հիվանդությունն ընթանում է ջերմության բարձրացմամբ՝ 38°C-ից բարձր, ընդհանուր թուլությամբ, գլխացավով, գլխապտույտով: Դիտվում է ախորժակի բացակայություն, կծկանքային ցավեր զստափոսի շրջանում, նքոցներ, հաճախակի աղքատիկ կղանք՝ լորձով և արյունով:

Կանխարգելման համար շատ կարևոր է անձնական հիգիենայի կանոնների պահպանումը, միրգը և բանջարեղենն օգտագործելուց առաջ խնամքով լվանալ հոսող ջրով, իսկ ջերմային մշակում պահանջող սննդամթերքներն օգտագործել միայն լավ եփելուց հետո:

Նկարագրված են ձմերուկից և սեխից մանրէային դիզենտերիայով վարակման դեպքեր: Պատճառը կարող է լինել բանջարեղենի մակերեսի աղտոտումը դիզենտերիայի հարուցիչներով, որոնք բանջարեղենը կտրելիս անցնում են ներս: Այսպիսով, ձմերուկը կամ սեխը կտրելուց առաջ անհրաժեշտ է խնամքով լվանալ:

Դիզենտերիան հաճախ կարող է առաջացնել բռնկումներ՝ ինչպես ջրային, այնպես էլ սննդային ծագման: Հատկապես հին դարերում հաճախակի են եղել բռնկումները, որոնք նպաստավոր պայմանններում վերաճել են համաճարակների (էպիդեմիա), ինչպես նաև՝ համավարակների (պանդեմիա):

Աղբյուր՝ Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման Ազգային Կենտրոն