Արյան ցուցանիշներ, որոնք կարող են պատմել ամեն ինչ մարդու առողջական վիճակի մասին

Ցանկացած հիվանդության դեպքում առաջինը, որ նշանակում է փորձառու բժիշկը, արյան ընդհանուր անալիզն է: Այս անալիզի համար վերցված արյունը լինում է երակային կամ մազանոթային, ինչը նշանակում է, որ այն վերցնում են երակից կամ մատից:

Արյան կենսաքիմիական անալիզի դեպքում արյունը հանձնում են երակից և անպայման դատարկ ստամոքսին, քանի որ ընդամենը մի բաժակ սուրճը, որը շաքարավազ է պարունակում, կարող է փոխել արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակը և անալիզի արդյունքը սխալ կլինի:

Բացի այդ, խորհուրդ է տրվում արյունը հանձնել կարճատև հանգստից հետո, քանի անհանգստությունն ու ֆիզիկական լարվածությունը նույնպես կարող են ազդել որոշ ցուցանիշների վրա: Նաև բժիշկը պետք է հաշվի առնի հիվանդի սեռն ու ֆիզիկական վիճակը:

Արյան ընդհանուր անալիզը տալիս է տեղեկատվություն բորբոքումների և արյան վիճակի մասին, իսկ կենսաքիմիական անալիզը ցույց է տալիս ներքին օրգանների (լյարդ, երիկամներ, ենթաստամոքսային գեղձ) ֆունկցիոնալ ու օրգանական վիճակը:

Արյան ընդհանուր անալիզի ցուցանիշները.

1. Հեմոգլոբին. հեմոգլոբինն արյան գունանյութն է, որը պարունակվում է էրիթրոցիտների մեջ: Հեմոգլոբինի հիմնական ֆունկցիան հյուսվածքները թթվածնով հագեցնելն ու ածխաթթու գազն օրգանիզմից դուրս բերելն է: Տղամարդկանց համար հեմոգլոբինի նորման 130-160 գ/լ է, իսկ կանանց համար 120-140 գ/լ:

Հեմոգլոբինի մակարդակը ցածր է լինում անեմիայի (սակավարյունություն), արյան կորստի, ներքին արյունահոսության, ինչպես նաև ներքին օրգանների ախտահարման դեպքում:

Հեմոգլոբինի մակարդակը կարող է նորմայից բարձր լինել օրգանիզմի ջրազրկման, արյան հիվանդությունների, ինչպես նաև սրտային անբավարարության որոշ տեսակների դեպքում:

2. Էրիթրոցիտներ. էրիթրոցիտներն արյան կարմիր գնդիկներն են, որոնք հեմոգլոբին են պարունակում: Նորման տղամարդկանց դեպքում կազմում է 4.0-5.1 x1012, իսկ կանանց դեպքում՝ 3.7-4.7 x1012:

Էրիթրոցիտների մակարդակն արյան մեջ կարող է բարձր լինել բարձրադիր վայրերում ապրող մարդկանց մոտ, ինչպես նաև սրտի բնածին կամ ձեռքբերովի արատների, բրոնխների, թոքերի, երիկամներ և լյարդի հիվանդությունների դեպքում: Բացի այդ, արյան մեջ էրիթրոցիտների բարձր մակարդակը կարող է կապված լինել նաև օրգանիզմում ստերոիդային հորմոնների մակարդակի բարձրացման հետ (Քուշինգի համախտանիշ, հորմոնալ դեղամիջոցների ընդունում):

Արյան մեջ էրիթրոցիտների մակարդակը կարող է նվազել անեմիայի, արյան կորստի, օրգանիզմում տեղի ունեցող քրոնիկ բորբոքային գործընթացների, ինչպես նաև հղիության վերջին ամիսների ժամանակ:

3. Լեյկոցիտներ. արյան սպիտակ բջիջներն են, որոնք ձևավորվում են ոսկրածուծում և ավշային հանգույցներում: Լեյկոցիտների հիմնական ֆունկցիան օրգանիզմն անբարենպաստ ազդեցությունից պաշտպանելն է: Նորման 4.0-9.0x109 է, իսկ նորմայից բարձր լինելը խոսում է վարակների կամ բորբոքումների առկայության մասին:

Գոյություն ունի լեյկոցիտների 5 տեսակ (նեյտրոֆիլներ, էոզինոֆիլներ, բազոֆիլներ, լիմֆոցիտներ, մոնոցիտներ), որոնցից յուրաքանչյուրը որոշակի ֆունկցիա է կատարում, ուստի անհրաժեշտության դեպքում երբեմն անցկացվում է ավելի մանրակրկիտ ուսումնասիրություն:

Արյան մեջ լեյկոցիտների մակարդակի բարձրացումը (լեյկոցիտոզ) կարող է պայմանավորված լինել տարբեր պատճառներով, քանի որ դրանք կախված են օրգանիզնում տեղի ունեցող փոփոխություններից (սթրես, հղիություն, ֆիզիկական ծանրաբեռնվածություն և այլն): Բացի այդ, լեյկոցիտոզը կարող է պայմանավորված լինել նաև վարակներով (բակտերիալ), բորբոքումներով, ալերգիկ ռեակցիաներով, չարորակ նորագոյացություններով ու լեյկոզով, ինչպես նաև հորմոնալ դեղամիջոցների և սրտի հիվանդությունների դեմ նշանակված որոշ դեղամիջոցների (օրինակ՝ դիգօքսին) ընդունմամբ:

Արյան մեջ լեյկոցիտների ցածր մակարդակը սովորաբար պայմանավորված է լինում վիրուսային վարակներով կամ որոշ դեղամիջոցների ընդունմամբ (ցավազրկողներ, հակաջղաձգումային դեղամիջոցներ):

4. Թրոմբոցիտներ. թրոմբոցիտներն արյան բջիջներ են, որոնք ապահովում են արյան մակարդելիությունն ու մասնակցում թրոմբների ձևավորմանը: Թրոմբոցիտների նորման կազմում է 180-320x109 լ:

Թրոմբոցիտների մակարդակը բարձր է լինում քրոնիկ բորբոքային հիվանդությունների (տուբերկուլյոզ, խոցային կոլիտ, լյարդի ցիռոզ) դեպքում, ինչպես նաև վիրահատություններից կամ հորմոնալ դեղամիջոցներով բուժում անցնելուց հետո:

Թրոմբոցիտների մակարդակը նորմայից ցածր է լինում ալկոհոլի ազդեցության հետևանքով, ծանր մետաղներով թունավորվելու, արյան հիվանդությունների, երիկամային անբավարարության, լյարդի ու փայծաղի հիվանդությունների, հորմոնալ խանգարումների, ինչպես նաև որոշ դեղամիջոցների (հակաբիոտիկներ, միզամուղ դեղամիջոցներ, դիգօքսին, նիտրոգլիցերին հորմոններ) ընդունման դեպքում:

5. Էրիթրոցիտների նստեցման արագություն. սա հիվանդության ընթացքի ցուցանիշն է, որը սովորաբար ավելանում է հիվանդության 2-4-րդ օրերին: Տղամարդկանց համար նորման 2-10 մմ/ժ է, կանանց համար՝ 2-15 մմ/ժ:

Այս ցուցանիշը բարձրանում է վարակների, բորբոքումների, անեմիայի, երիկամների հիվանդությունների, հորմոնալ խանգարումների, հետվիրահատական կամ հետտրավմատիկ շոկի, հղիության ու դաշտանի դեպքում, ինչպես նաև ծննդաբերությունից հետո:

Այս ցուցանիշը ցածր է լինում արյան վատ շրջանառության և անաֆիլակտիկ շոկի դեպքում:

Արյան կենսաքիմիական անալիզի ցուցանիշները.

6. Գլյուկոզա. արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակը պետք է լինի 3.5-6.5 մմոլ/լ: Այս ցուցանիշը նորմայից ցածր է լինում սխալ սննդակարգի, թերսնման կամ հորմոնալ հիվանդությունների դեպքում, իսկ բարձր է լինում շաքարային դիաբետի ժամանակ:

7. Ընդհանուր սպիտակուց. ընդհանուր սպիտակուցի նորման 60-80 գր/լ է, իսկ նորմայից ցածր է լինում լյարդի ու երիկամների աշխատանքի վատացման, ինչպես նաև թերասնման դեպքում:

8. Ընդհանուր բիլիռուբին. այս նյութը ցույց է տալիս, թե ինչպես է աշխատում լյարդը: Օրգանիզմում դրա նորման առավելագույնը 20.5 մմոլ/լ է: Ընդհանուր բիլիռուբինի մակարդակը նորմայից բարձր է լինում հեպատիտների, լեղաքարային հիվանդության, էրիթրոցիտների քայքայման դեպքում:

9. Կրեատինին. երիկամների աշխատանքի համար պատասխանբատու այս նյութի մակարդակը պետք է լինի առավելագույնը 0.18 մմոլ/լ: Կրեատինինի բարձր մակարդակը վկայում է երիկամային անբավարարության մասին, իսկ նորմայից ցածր լինելու դեպքում հարկավոր է ամրապնդել իմունային համակարգը:

Նյութի աղբյուրը՝ fithacker.ru