Ինչ է հիպոգլիկեմիան (թերշաքարարյունություն) և որոնք են դրա առաջացման ախտանշաններն ու պատճառները

Հիպոգլիկեմիան (թերշաքարարյունություն) դրսևորվում է ադրեներգիկ (դյուրագրգիռություն, տախիկարդիա, քրտնարտադրություն և այլն) ու նյարդաբանական (ջղաձգումներ, գլխապտույտ, կոմա և այլն) ախտանշաններով: Սովորաբար սա պայմանավորված է լինում արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակի անկմամբ (3.3 մմոլ/լ-ից ցածր):

Հիպոգլիկեմիայի ծանրության աստիճանի մասին են վկայում նյարդաբանական ախտանշանները: 1-ին տիպի շաքարային դիաբետից տառապողները կոնտրինսուլյար հորմոնների առաջացման խանգարման ու վեգետատիվ նյարդային համակարգի դիսֆունկցիայի պատճառով կարող են չնկատել հիպոգլիկեմիայի զարգացումը, ուստի նյարդաբանական ախտանշանները կարող են ի հայտ գալ առանց դրանց նախորդող ադրեներգիկ ախտանշանների:

Եթե հիվանդը բետա-ադրենաբլոկատորներ է ընդունում, ապա ադրեներգիկ նախանշաններ կարող են ընդհանրապես չլինել: Կայուն հիպոգլիկեմիայից տառապող մարդկանց մոտ ադրեներգիկ սիմպտոմատիկան կարող է ի հայտ գալ, երբ արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակը լինի 6.7-8.3 մմոլ/լ:

Հարկ է հիշել, որ հիպոգլիկեմիայի դեպքում արյան մեջ շաքարի մակարդակը չափող շարժական սարքերը կարող են տալ ոչ հստակ պատասխան: Նույնը տեղի է ունենում նաև շաքարի չափազանց բարձր մակարդակի դեպքում (20-25 մմոլ/լ-ից ավել):

Հիպոգլիկեմիայի դեպքում հարկավոր է հիվանդին անմիջապես բուժօգնություն ցուցաբերել: Եթե խնդիրը շատ բարդ չէ, ապա մարդը կարող է ինքնուրույն ազատվել դրանից՝ շաքար, գլյուկոզայի 40%-անոց լուծույթ կամ ածխաջրերով հարուստ մթերք ընդունելով (թխվածքաբլիթներ, կոնֆետներ, քաղցր մրգային հյութեր և այլն):

Եթե հիվանդի կորցրել է գիտակցությունը, ապա հարկավոր է 40-60 մլ գլյուկոզայի 40%-անոց լուծույթ կամ 1 մգ գլյուկագոն ներարկել (ներերակային): Սակայն գլյուկագոնը հարկավոր է ներարկել ոչ միայն ներերակային, այլ նաև միջմկանային ու ենթամաշկային:

Գլյուկագոնը չի կարելի օգտագործել, եթե հիպոգլիկեմիան կապված է հիվանդի քաղցած մնալու հետ, ինչպես նաև այն դեպքերում, երբ հիվանդությունը պայմանավորված է ալկոհոլի չարաշահմամբ կամ լյարդի հիվանդություններով, քանի որ նման հիվանդների մոտ գլիկոգենի պաշարները խիստ սահմանափակ են:

Այս պրոցեդուրաներից 30-40 րոպե անց հարկավոր է կրկին չափել հիվանդի արյան մեջ շաքարի մակարդակը:

Հիպոգլիկեմիայի դեպքում շատ կարևոր է նաև հիվանդության առաջացման պատճառը պարզելը, քանի որ այն կարող է պայմանավորված լինել ինչպես ինսուլինից գերդոզավորմամբ, այնպես էլ արյան մեջ շաքարի մակարդակը նվազեցնող դեղամիջոցների կամ ալկոհոլի ընդունմամբ, լյարդի հիվանդություններով, երիկամային անբավարարությամբ և այլն:

Առավել հաճախ հիպոգլիկեմիայի առաջացման պատճառ է դառնում ինսուլինից կամ հիպոգլիկեմիկ դեղամիջոցներից գերդոզավորումը: Որոշ մարդկանց մոտ քաղցած մնալու հետևանքով (սավորաբար կանանց դեպքում) արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակի նվազումը (1.9-2.2 մմոլ/լ-ի) կարող է չուղեկցվել հիպոգլիկեմիայի ախտանշաններով:

Հարկ է հիշել, որ այս հիվանդությունը կարող է խիստ վտանգավոր լինել, ուստի դրա ախտանշանների առաջացման դեպքում անհրաժեշտ է անմիջապես դիմել համապատասխան մասնագետին՝ գաստրոէնտերոլոգին ու ներզատաբանին (էնդոկրինոլոգ), որն էլ կանցկացնի անհրաժեշտ բուժզննումն ու կնշանակի համապատասխան բուժումը:

Նյութի աղբյուրը՝ eurolab.ua