Որ դեպքերում է առաջանում քսերոստոմիա (բերանի խոռոչի չորություն) և ինչպես ազատվել այս խնդրից

Քսերոստոմիան կամ բերանի խոռոչի չորությունը խնդիր է, որն անհանգստացնում է տարեց մարդկանց գրեթե կեսին: Բացի այդ, սա կարող է լինել առողջական բազմաթիվ խնդիրների ախտանշան:

Որպես կանոն՝ այս հիվանդությունը կապված է տարիքի ընթացքում թքագեղձերի աշխատանքի վատացման կամ դեղամիջոցների երկարատև ընդունում ենթադրող հիվանդությունների հետ: Հայտնի է մոտ 400 դեղամիջոց, որոնց ընդունումը կարող է նման կողմնակի բարդություն առաջացնել:

Բացի այդ, սա կարող է լինել նաև շաքարային դիաբետի, ինչպես նաև որոշ նյարդաբանական խանգարումների (այդ թվում նաև Ալցհեյմերի և Պարկինսոնի հիվանդությունների) ախտանշան, ուստի բերանի խոռոչի չորության դեպքում բուժզննումը պարտադիր է:

Թքի պակասը կարող է բազմաթիվ տհաճ խնդիրներ առաջացնել: Դրանց շարքին են դասվում ոչ միայն բերանի խոռոչի տհաճ հոտը, ծարավի զգացումը, կուլ տալու հետ կապված խնդիրներն ու շուրթերի չորությունը, այլև շատ ուրիշ խնդիրներ.

·         Մարսողության վատացում. թքի պակասի հետևանքով սնունդը վատ է թրջվում և վատ էլ յուրացվում է, ուստի առաջանում է վիտամինների ու հանքանյութերի դեֆիցիտ և աղեստամոքսային համակարգի շատ այլ հիվանդություններ:

·         Բերանի խոռոչի վատ հիգիենա. թքի պակասի հետևանքով ատամների էմալը չի ստանում անհրաժեշտ հանքանյութերը, ինչը կարող է հանգեցնել ատամների հետ կապված մի շարք խնդիրների առաջացման: Բացի այդ, թուքն օժտված է հակաբակտերիալ հատկություններով և դրա պակասի դեպքում ախտածին մանրէները սկսում են բազմանալ, ինչը կարող է դառնալ լնդերի բորբոքման պատճառ:

·         Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի վնասվածքներ. չորության պատճառով կարող են առաջանալ վնասվածքներ ու խոցեր:

·         Քթի, կոկորդի ու ականջների հետ կապված հիվանդություններ. ախտածին մանրէները կարող են առաջացնել նշիկաբորբ, ֆարինգիտ և այլ հիվանդություններ:

·         Համի զգացողության կորուստ և չոր սնունդը կուլ տալու անկարողություն:

Հարկ է հիշել, որ քսերոստոմիան ոչ թե հիվանդություն է, այլ ախտանշան, որը, սակայն, ոչ մի դեպքում չի կարելի անտեսել: Առաջին հերթին հարկավոր է բուժզննում անցնել ատամնաբույժի մոտ՝ ստուգելու համար թքագեղձերի աշխատանքը: Եթե թքագեղձերի աշխատանքը խանգարված չէ, ապա հարկավոր է ավելի լուրջ բուժզննում անցնել: Ի դեպ՝ այս գեղձերի աշխատանքը կարելի է խթանել հատուկ սարքավորումների, դեղամիջոցների և դեղաբույսերի միջոցով, իսկ վերքերը բուժելու և լորձաթաղանթը խոնավեցնելու համար կարելի է օգտագործել վիտամին A-ի լուծույթ:

Նաև հարկավոր է այցելել քիթկոկորդականջաբանին՝ հերքելու համար շատ տարեցների մոտ հաճախ հանդիպող քրոնիկ քթաըմպանակոկորդաբորբը (ռինոֆարինգոլարինգիտ):

Բերանի չորությունը կարող է խանգարել նաև շնչառությանը: Այս դեպքում օգտակար կարող են լինել աղաջրով քթի լվացումները և բնական յուղերով քթի խոռոչի խոնավեցումը:

Բացի այդ, քսերոստոմիայի առաջացման ամենավտանգավոր պատճառենրից մեկը կարող է լինել շաքարային դիաբետը, ուստի հարկավոր է ուշադիր լինել և վերահսկել վահանագեղձի հորմոնները, ինչպես նաև արյան մեջ շաքարի մակարդակը:

Մասնագետները նաև նշում են, որ բերանի խոռոչի չորության դեպքում նաև հարկավոր է խորհրդակցել գաստրոէնտերոլոգի և նյարդաբանի հետ, քանի որ քսերոստոմիան կարող է պայմանավորված լինել ստամոքսի կամ նյարդաբանական հիվանդություններով:

Սակայն եթե բերանի չորությունը պայմանավորված է բացառապես տարիքային խնդիրներով, ապա բուժումը նշանակվում է միայն ախտանշաններից ազատվելու համար: Այս դեպքում նշանակվում է.

·         Հատուկ դիետա, քանի որ երբեմն թքագեղձերի աշխատանքը խանգարվում է քիչ ծամելու դեպքում: Նման դեպքերում փափուկ սնունդը փոխարինվում է կոշտով, ինչպես նաև բացառվում է աղի ու չոր սնունդը, քաղցր ըմպելիքներն ու քաղցրավենիքն առհասարակ:

·         Ջրային ռեժիմ, որը ենթադրում է օգտագործվող հեղուկի քանակի ավելացում: Ընդ որում՝ հարկավոր է հրաժարվել թեյից ու սուրճից և խմել կիտրոնի կամ լոռամրգի հյութով ջուր, քանի որ դրանք խթանում են թքագեղձերի աշխատանքը:

·         Նաև հարկավոր է հրաժարվել ծխախոտից, որը չորացնում է լորձաթաղանթը:

·         Օգտակար է նաև առանց շաքարի մաստակի և սառնաշաքարի կիրառությունը, քանի որ այդ կերպ նույնպես խթանվում է թքագեղձերի աշխատանքը:

·         Խորհուրդ է տրվում օգտագործել բերանի խոռոչի ողողման համար նախատեսված հատուկ հեղուկներ (առանց սպիրտի), որոնք պարունակում են բուժիչ դեղաբույսերի հյութահանուկներ ու եթերայուղեր: Այս հեղուկները ոչ միայն խոնավեցնում, այլև խնամում ու բուժում են բերանի խոռոչը:

·         Կծու պղպեղը պարունակում է կապսաիցին, որը նույնպես խթանում է թքագեղձերի աշխատանքը, սակայն այն կարելի է օգտագործել միայն քիչ քանակությամբ և կատարյալ առողջ ստամոքս ունենալու դեպքում:

·         Շատ կարևոր է նաև օդի խոնավեցումը, ուստի հատուկ սարքի բացակայության դեպքում հարկավոր է ջեռուցման մարտկոցի մոտ ջրով լի թաս դնել:

·         Թքագեղձերի աշխատանքը խթանելու համար կարելի է նաև լեզվով մերսել քիմքն ու այտերի ներքին հատվածը:

Նյութի աղբյուրը՝ aif.ru