Ինչ է անքնությունը և որոնք են դրա տեսակները, առաջացման պատճառներն ու հիմնական ախտանշանները

Անքնությունը քնի խանգարում է, որի դեպքում վատանում է քնի որակը, մարդը դժվարանում է քնել, հաճախ է արթնանում գիշերվա ընթացքում և մշտապես տառապում է քնի դեֆիցիտից: Ըստ իր ընթացքի՝ անքնությունը լինում է սուր, ենթասուր և քրոնիկական, իսկ ըստ ծանրության աստիճանի՝ թույլ արտահայտված, միջին ծանրության և վառ արտահայտված:

Անքնության առաջացման պատճառները

Անքնությունը, որպես կանոն, պայմանավորված է լինում մեկ այլ հիվանդությամբ կամ վիճակով, ինչը նշանակում է, որ նման խանգարման դեպքում հարկավոր է անպայման գտնել դրա առաջացման հիմնական պատճառը և առաջին հերթին ազատվել հենց դրանից: Այս խնդիրն առավել հաճախ պայմանավորված է լինում.

·         սթրեսով,

·         նևրոզով,

·         հոգեկան հիվանդություններով,

·         նյարդաբանական հիվանդություններով,

·         ներքին օրգանների հիվանդություններով,

·         հոգեմետ դեղամիջոցների ընդունումով,

·         ալկոհոլի գործածությամբ,

·         տոքսիկ գործոններով,

·         հորմոնալ խանգարումներով,

·         նյութափոխանակության խանգարումներով,

·         քնած ժամանակ ի հայտ եկող համախտանիշներով (օրինակ՝ քնի օբստրուկտիվ ապնոէ և այլն),

·         ցավով,

·         արտաքին անբարենպաստ պայմաններով (աղմուկ, խոնավություն և այլն),

·         հերթափոխային աշխատանքով,

·         ժամային գոտու փոփոխությամբ,

·         քնի հիգիենային չհետևելով,

·         գիշերային քնի տևողության կրճատմամբ:

Հարկ է ընդգծել, որ անքնության ամենատարածված պատճառներն են հոգեբանական այնպիսի գործոնները, ինչպիսին են անհանգստությունը, տագնապն ու դեպրեսիան:

Անքնության ախտանշանները

Անքնությունը հեշտությամբ կարելի է ախտորոշել՝ հիմնվելով հիվանդի գանգատների ու արտաքին տեսքի վրա: Այս խնդրի հիմնական ախտանշաններն են.

·         աչքերի տակ առաջացած այտուցները,

·         աչքերի կարմրածությունը,

·         շուրթերի չորությունը,

·         թուլությունը,

·         ընկճվածությունը:

Անքնությունից տառապող մարդկանց հաճախ թվում է, թե իրենք առհասարակ չեն քնում: Բացի այդ, շատերը նշում են, որ օրվա ընթացքում իրենց անդադար տանջում է քնելու ցանկությունը, մինչդեռ գիշերն առհասարակ չի հաջողվում քնել, իսկ քնելու դեպքում էլ քունն ընդհատուն է լինում:

Վիճակագրական տվյալների համաձայն՝ մեծահասակների մեծ մասը կյանքում գոնե մեկ անգամ բախվել են անքնության խնդրին: Բացի այդ, մոլորակի բնակչության 30-50 %-ի մոտ նկատվում են քնի տարատեսակ խանգարումներ, իսկ 10 %-ը տառապում է քրոնիկական անքնությունից:

Հարկ է հիշել, որ քնի խանգարումների և նորմայի միջև տարբերությունը չի որոշվում միայն քնի տևողությամբ, քանի որ քնի տևողության նորման կախված է մարդու օրգանիզմի պահանջներից, ուստի խիստ անհատական է: Չնայած, որ անքնության ախտանշանները ծանոթ են գրեթե բոլորին, մարդիկ սովորաբար չեն դիմում մասնագետին և անուշադրության են մատնում խնդիրը, մինչդեռ քչերին է հայտնի, որ գոյություն ունեն նման խանգարումների բուժման բավական արդյունավետ մեթոդներ: Հարկ է հիշել, որ անքնությունը կարող է զգալորեն ազդել կյանքի որակի վրա, ուստի հարկավոր է հնարավորինս շուտ պարզել դրա առաջացման պատճառն ու ազատվել դրանից:

Նյութի աղբյուրը՝ healthinfo.ua