Որոնք են կանանց մոտ գլխուղեղի կաթվածի (ինսուլտ) ախտանշանները

Գլխուղեղի կաթվածը (ինսուլտ) լուրջ հիվանդություն է, որին մարդը կարող է բախվել ցանկացած տարիքում: Սակայն վիճակագրական տվյալները ցույց են տվել, որ 18-40 տարեկան կանայք շատ ավելի հաճախ են բախվում գլխուղեղի կաթվածին, քան նույն տարիքի տղամարդիկ:

Գոյություն ունի գլխուղեղի կաթվածի երկու տեսակ.

·        Իշեմիկ (սակավարյունային) կաթված, որի դեպքում գլխուղեղի հյուսվածները վնասվում են անոթի խցանման կամ նեղացման պատճառով առաջացած արյան շրջանառության խանգարման հետևանքով:

·        Հեմոռագիկ (արյունազեղային) կաթված, որը պայմանավորված է լինում գլխուղեղի արյունազեղումով: Այս դեպքում գլխուղեղի հյուսվածքների ախտահարման պատճառ է դառնում արյունատար անոթի վնասվածքը կամ անոթի պատերի միջով արյան տարրերի ատահոսքը:

Գլխուղեղի կաթվածի առաջացմանը նպաստող ռիսկային գործոնների շարքին են դասվում.

·        զարկերակային բարձր ճնշումը,

·        շաքարային դիաբետը,

·        սրտի տարբեր հիվանդությունները,

·        ծխախոտի չարաշահումը,

·        ճարպակալումը,

·        արյան մեջ խոլեստերինի բարձր մակարդակը,

·        ալկոհոլի չարաշահումը,

·        սթրեսները,

·        ֆիզիկական ակտիվության պակասը:

Կանանց մոտ գլխուղեղի կաթվածի ախտանշանները

Կաթվածի ամենատարածված հետևանքներից մեկը դիմային նյարդի լուծանքն է, ինչի հետևանքով թուլանում է դեմքի մի կողմը:  Հաճախ այս դեպքում տուժում են նաև մարմնի նույն կողմի վերջույթները: Վիճակագրական տվյալները ցույց են տվել, որ այս ախտանշանն ի հայտ է գալիս գլխուղեղի կաթված ունեցած հիվանդների 80%-ի մոտ:

Բացի այդ, փորձը ցույց է տվել, որ կաթվածի հետևանքով մահացության մակարդակն ավելի բարձր է կանանց շրջանում, ինչը պայմանավորված է նրանով, որ կանանց մոտ այց հիվանդությունը դրսևորվում է բազմաթիվ ատիպիկ ախտանշաններով, որոնք առաջին հայացքից կապված չեն գլխուղեղի կաթվածի հետ:

Մասնագետները նաև նշում են, որ գլխուղեղի կաթվածի առաջացման հավանականությունը կանանց մոտ բարձրանում է հղիության ժամանակ, հակաբեղմնավորիչ դեղամիջոցների ընդունման դեպքում, ինչպես նաև դաշտանադադարի և հորմոնալ խանգարումների հետ կապված տարբեր հիվանդությունների ժամանակ ստացած հորմոնալ թերապիայի հետևանքով:

Կանանց մոտ գլխուղեղի կաթվածի մասին վկայող ախտանշանների շարքին են դասվում.

·        Տեսողության վատացումը

Գլխուղեղի կաթվածով պայմանավորված տեսողության կտրուկ կորստի դեպքում  կարող է ախտահարվել ինչպես մեկ աչքը, այնպես էլ երկուսը: Այս դեպքում կարող են ի հայտ գալ նաև արտասովոր բծեր, ինչը պայմանավորված է գլխուղեղի՝ տեսողության համար պատասխանատու հատվածի ախտահարմամբ:

·        Կտրուկ գլխացավ

Կաթվածի դեպքում գլխացավն ի հայտ է գալիս կտրուկ և լինում է վառ արտահայտված: Հաճախ նման գլխացավն ուղեկցվում է նաև սրտխառնոցով ու փսխումով:

·        Կտրուկ ու սուր ցավ կրծքավանդակում

Այս ախտանշանը կարող է պայմանավորված լինել նաև սրտի նոպայով, սակայն զկռտոցով ուղեկցվելու դեպքում այն հաճախ վկայում է գլխուղեղի կաթվածի մասին:

·        Կոորդինացիայի խանգարում

Կոորդինացիայի խանգարումն և տարածության մեջ կողմնորոշվելու կարողության կտրուկ կորուստը վկայում է գլխուղեղի՝ շարժումների համար պատասխանատու հատվածների ախտահարման մասին:

·        Հանկարծակի հոգնածություն

Ակտիվ ու շարժուն մարդու մոտ կաթվածի դեպքում կարող է կտրուկ փոխվել պահվածքը և ի հայտ գալ քնկոտություն ու հոգնածություն: Բացի այդ, այս դեպքում կանանց մոտ հաճախ նկատվում են նաև դեպրեսիային բնորոշ ախտանշաններ:

·        Գիտակցության կորուստ

Գիտակցության կորուստը նույնպես կարող է պայմանավորված լինել գլխուղեղի կաթվածով: Այս ախտանշանը կարելի է հեշտությամբ կանխատեսել, քանի որ դրան նախորդում են դեմքի կտրուկ կարմրելը, հևոցն ու սրտի զարկերի ռիթմի արագացումը:

·        Ցավ դեմքի մի կողմում

Կանանց մոտ գլխուղեղի կաթվածի մասին վկայող ախտանշաններից մեկը դեմքի կամ մարմնի մի կողմում կտրուկ ցավի առաջացումն է: Ընդ որում՝ ցավը կարող է ի հայտ գալ նաև վերջույթներից որևէ մեկում:

Ինչպես ախտորոշել գլխուղեղի կաթվածը

Նշված ախտանշանները նկատելու դեպքում կարելի է փորձել ինքնուրույն ախտորոշել կաթվածը պարզ թեստի օգնությամբ, որը կօգնի ժամանակին միջոցներ ձեռնարկել:

·        Ժպիտը

Հարկավոր է խնդրել հիվանդին ժպտալ և ուշադիր հետևել նրա դեմքի մկաններին: Կաթվածի դեպքում, հիվանդի ժպիտը կլինի ասիմետրիկ, քանի որ բերանի մի անկյունն անշարժ կմնա:

·        Ձեռքերը

Նաև հարկավոր է խնդրել հիվանդին բարձրացնել ձեռքերը (90°) և պահել դրանք այդ դիրքով 5 վայրկան: Կաթվածի դեպքում հիվանդը չի կարողանա պահել ձեռքերից որևէ մեկը:

·        Խոսքը

Գլխուղեղի կաթվածն անդրադառնում է նաև մարդու խոսքի վրա, ուստի հարկավոր է խնդրել հիվանդին արտասանել որևէ պարզ արտահայտություն կամ սեփական անունը: Դժվարացած կամ սովորականից դանդաղ խոսքը վկայում է գլխուղեղի կաթվածի մասին:

Այս ախտանշաններից անգամ որևէ մեկի առկայության դեպքում հարկավոր է անմիջապես դիմել բժշկին: Հարկ է հիշել, որ կաթվածի դեպքում մասնագետներն ունենում են առավելագույնը 4.5 ժամ ժամանակ հիվանդի կյանքը փրկելու համար, ուստի ոչ մի դեպքում չի կարելի հապաղել:

Նյութի աղբյուրը՝ adme.ru