Ինչ է հիպոգլիկեմիան և որոնք են դրա տեսակները, առաջացման պատճառներն ու ախտանշանները

Հիպոգլիկեմիան կամ թերշաքարարյունությունն ախտաբանական վիճակ է, որը բնորոշվում է արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակի նվազմամբ (3.3 մմոլ/լ.-ից ցածր): Առողջ մարդու օրգանիզմում շաքարի մակարդակը կարգավորվում է մի շարք մետաբոլիկ մեխանիզմներով: Հավելյալ գլիկոգենի առկայության դեպքում լյարդում շաքարի մակարդակը չպետք է նվազի, ուստի առողջ մարդու մոտ հիպոգլիկեմիա չի առաջանա:

Երբեմն արյան մեջ շաքարի մակարդակի նվազումը պայմանավորված է լինում երկարատև քաղցով՝ չնայած անգամ այս դեպքում օրգանիզմը կարող է ադապտացվել առանց շաքարի մակարդակի նվազման:

Առավել հաճախ հիպոգլիկեմիա է առաջանում շաքարային դիաբետից տառապողների մոտ, ինչը պայմանավորված է լինում շաքարի մակարդակը նվազեցնող դեղորայքի ընդունմամբ: Սակայն հիպոգլիկեմիայի հաճախ ի հայտ գալու դեպքում մարդու օրգանիզմը սովորում է դրան և նա դադարում է նկատել հիվանդության ախտանշանները:

Եթե մարդը չի տառապում շաքարային դիաբետից, ապա հիպոգլիկեմիայի առաջացման պատճառ կարող է դառնալ ինսուլինոման, որն ինսուլինի պատճառով առաջացած ուռուցք է և գտնվում է ենթաստամոքսային գեղձում: Այս ուռուցքի ակտիվության հետևանքով շաքարի մակարդակը կարող է զգալի իջնել (անգամ 1մմոլ/լ.-ից ցածր), սակայն, քանի որ ուռուցքը մշտապես գտնվում է մարդու օրգանիզմում, իսկ ինսուլինը միշտ արտադրվում է, հիվանդը դադարում է նկատել մշտական հիպոգլիկեմիայի ախտանշանները:

Հիպոգլիկեմիայի ախտանշանները

Գոյություն ունի հիպոգլիկեմիայի երկու տեսակ՝ թեթև և ծանր: Թեթև հիպոգլիկեմիայի ախտանշանների շարքին են դասվում.

·        քաղցի զգացումը,

·        վախի զգացումը,

·        տագնապը,

·        ձեռքերի տրեմորը (դող),

·        մաշկի գունատությունը,

·        առատ քրտնարտադրությունը:

Ծանր հիպոգլիկեմիայի դեպքում մարդը կորցնում է գիտակցությունը: Հիպոգլիկեմիայի այս տեսակի ախտանշանները միշտ սուր են լինում և առաջացնում են տհաճ զգացողություններ: Որպես կանոն՝ այս դեպքում մարդու առաջին ցանկությունը որևէ բան ուտելն է լինում:

Եթե հիպոգլիկեմիան պայմանավորված է ինսուլինոմայով կամ ինսուլինի գերդոզավորմամբ, ապա այն կարող է ստանալ քրոնիկական բնույթ: Այս դեպքում ի հայտ է գալիս ևս մի ախտանշան՝ քաշի աստիճանաբար ավելացում: Սա պայմանավորված է լինում ինսուլինի անաբոլիկ հատկություններով, ինչի հետևանքով օրգանիզմում սկսում է ճարպ կուտակվել:

Ինչ անել հիվանդության ախտանշանների առկայության դեպքում

Հիպոգլիկեմիայի առաջացման պատճառները կարող են շատ տարբեր լինել, ուստի դրա ախտանշանների առկայության դեպքում անհրաժեշտ է անպայման դիմել բժշկին: Հարկ է հիշել, որ ախտորոշումն արվում է ոչ միայն ախտանշանների հիման վրա, այլև արյան անալիզի, քանի որ ախտանշանները կարող են խաբուսիկ լինել:

Բանն այն է, որ կան մարդիկ, որոնց օրգանիզմում շաքարի միջին պարունակությունը սովորականից բարձր է լինում, ուստի քաղցած լինելու դեպքում նրանց մոտ կարող են ի հայտ գալ հիպոգլիկեմիայի բնորոշ ախտանշաններ, ինչը կոչվում է կեղծ հիպոգլիկեմիա:

Բացի այդ, կան շաքարային դիաբետից տառապողներ, որոնց արյան մեջ շաքարի պարունակությունը մոտ 13 մմոլ/լ. է և մինչև 7մմոլ/լ. իջնելու դեպքում կարող են ի հայտ գալ թերշաքարարյունությանը հատուկ բոլոր ախտանշանները:

Այս հիվանդության ախտանշանները կարող են ի հայտ գալ անգամ շաքարի նորմալ մակարդակի դեպքում կամ առհասարկ ի հայտ չգալ անգամ ծանր հիպոգլիկեմիայից տառապողների մոտ, քանի որ հիվանդի օրգանիզմն ադապտացվում է: Սա է պատճառը, որ կասկածների դեպքում անհրաժեշտ է անպայման արյան անալիզ հանձնել:

Հիպոգլիկեմիայի ախտորոշման դեպքում հարկավոր է առաջին հերթին պարզել դրա առաջացման պատճառը, քանի որ դրանցի է կախված բուժման տեսակի ընտրությունը:

Ինչ է հարկավոր անել հիպոգլիկեմիայի դեպքում

Հարկ է հիշել, որ շաքարային դիաբետից տառապողները միշտ պետք է իրենց մոտ 200 մլ հյութ կամ 4 կտոր շաքար ունենան, ինչը կօգնի թևթև հիպոգլիկեմիայի ախտանշանների դեպքում: Եթե հիվանդը կորցրել է գիտակցությունը, ապա նա չի կարող ընդունել գլյուկոզան սննդի միջոցով, քանի որ պարզապես չի կարողանա կուլ տալ այն, ինչն էլ կարող է շատ վտանագավոր լինել և հանգեցնել ասֆիքսիայի ու անգամ մահվան:

Ծանր հիպոգլիկեմիայի դեպքում հարկավոր է ենթամաշկային ներարկման միջոցով գլյուկագոն ներարկել: Այս ներարկման համար նախատեսված հատուկ ներարկիչները հիվանդը կարող է մշտապես ձեռքի տակ պահել: Բացի այդ, այս դեպքում կարող է օգնել նաև գլյուկոզայի 40%-անոց լուծույթի ներերակային ներարկումը:

Հիվանդության կանխարգելումը

Այս հիվանդությունից խուսափելու հիմնական միջոցը դրա առաջացման պատճառներից ազատվելն է: Հարկ է հիշել, որ հիպոգլիկեմիան հազվադեպ է առաջանում առողջ ու նյութափոխանակության խանգարում չունեցող մարդու մոտ: Շատերի մոտ բնորոշ ախտանշաններ կարող են առաջանալ պարզապես քաղցած լինելու դեպքում, ուստի հարկավոր է պարզապես շատ ուշադիր լինել օրգանիզմի տված ախտանշանների նկատմամբ և պարբերաբար բուժզննում անցնել:

Նյութի աղբյուրը՝ the-challenger.ru