Դաստիարակության 20 սխալ, որ թույլ են տալիս ծնողները

Ծնողներն իրենց երեխաների համար միշտ միայն լավն են ուզում, սակայն երբեմն դաստիարակման սխալ մեթոդներ են ընտրում: Նույնիսկ ամենբարի մտադրությունները կարող են տարիներ անց ծանր հետևանքներ ունենալ (այդ թվում նաև ինքնասպանություններ ու սպանություններ): Ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում 20 հիմնական սխալները, որոնք թույլ են տալիս ծնողները երեխաներին դաստիարակելիս: Այսպիսով՝ երեխաներին չվնասելու համար պետք չէ.

1.      Չափազանց շատ ազատություն տալ նրանց. ծնողները հաճախ կարծում են, որ որքան մեծ է ընտրության հնարավորությունը երեխայի համար, այնքան ավելի լավ, սակայն իրականում երեխաները պարզապես խեղդվում են այդ ազատության մեջ:

2.      Անընդհատ գովել. շատ երեխաներ այսօր արդեն գովասանքից «կախվածություն» ունեն և ոչինչ չեն անում, մինչև չեն լսում գովասանքի խոսքեր:

3.      Փորձել երջանկացնել երեխաներին. երեխաները պետք է սովորեն ինքնուրույն գտնել իրենց երջանկությունը և ծնողներին չի հաջողվի ստիպողաբար նրանց երջանկացնել:

4.      Չափազանց շատ երես տալ. երեխաները սկսում են մտածել, որ երջանկությունը որևէ բան ունենալու մեջ է, ինչի արդյունքում անընդհատ վազում են նպատակների ետևից:

5.      Գերծանրաբեռնել նրանց. շատ ծնողներ մտածում են, որ եթե երեխան միշտ զբաղված է, դա կպաշտպանի նրան խնդիրներից, սակայն հաճախ սա հանգեցնում է էմոցիոնալ հյուծման ու ագրեսիվության դրսևորման:

6.      Մտածել, որ ամենակարևորն ինտելեկտուալ զարգացումն է. ծնողները հաճախ համոզում են երեխաներին, որ ամենակարևորը ինտելեկտուալ հաջողություններն են, սակայն նման երեխաները հաճախ հետագայում դառնում են մեծամիտ ու գոռոզ մարդ, որոնց ոչ ոք չի սիրում:

7.      Կարծել, որ խիստ կրոնական դաստիարակությունը զերծ կպահի նրանց վատից և կսովորեցնի, թե որոնք են ճիշտ արժեքները. երբ երեխան տեսնի, որ այդ համակարգն այդքան էլ կատարյալ չէ, նրա վարդագույն ակնոցը կփշրվի:

8.      Խուսափել կարևոր թեմաներից (օր.՝ սեքսի թեման). շատերը սարսափում են այն մտքից, որ պետք է խոսել սեքսի մասին, ուստի խուսափում են այդ թեմայից: Սակայն անտեղյակությունը կարող է շատ ավելի վտանգավոր լինել:

9.      Չափազանց շատ քննադատել. սխալ է կարծել, որ խստապահանջությունը երեխաներին միայն ավելի լավն է դարձնում: Նման մարդիկ հետագայում ձգտում են հասնել միայն ամենալավին, սակայն որևէ անհաջողության դեպքում սկսում են կարծել, որ ոչինչ չարժեն: Նրանք այնպես են զայրանում, որ երբեմն կարող են դիմել նույնիսկ ինքնասպանության:

10.  Ամաչեցնել, անուշադրության մատնել կամ սպառնալ. երբեք չի կարելի ասել երեխային, որ սխալի դեպքում նա սիրված չի լինի: Այս դեպքում երեխայի լավ պահվածքը պայմանավորված կլինի միայն վախի զգացումով:

11.  Տարիքին անհամապատասխան պատասխանատվություն դնել նրանց ուսերին. այն երեխաները, որոնք մանկուց ստիպված են եղել ինքնուրույն հոգալ իրենց կարիքները կամ նույնիսկ խնամել փոքրիկ եղբորն ու քույրիկին, հետագայում կարող են հրաժարվել երեխա ունենալուց՝ բացատրելով, որ այլևս չեն ցանկանում դաստիարակությամբ զբաղվել:

12.  Թույլ տալ նրանց երկար ժամանակ անցկացնել համակարգչի կամ հեռուստացույցի առջև, օգտագործել տարատեսակ գաջեթներ ու համակարգչային խաղեր խաղալ:

13.  Թույլ չտալ նրանց ձանձրանալ. կան ծնողներ, որոնք կարծում են, որ երեխան պետք է միշտ զբաղված լինի և երբեք չձանձրանա, սակայն այդ դեպքում երեխաների մոտ չի զարգանում ստեղծարարությունը և ձանձրույթն ինքնուրույն հաղթահարելու ունակությունը:

14.  Ազատել նրանց իրենց իսկ արարքների պատասխանատվությունից. հաճախ ծնողները հեռու են պահում երեխաներին պատասխանատվությունից, ինչի հետևանքով նման երեխաները հետագայում ոչինչ ու ոչ մեկին չեն հարգում և չեն գնահատում: Հարկ է հիշել, որ կորուստները մարդկանց ավելի իմաստուն են դարձնում:

15.  Թույլ չտալ խաղալ «վտանգավոր» խաղեր. այն երեխաները, որոնք ավելի ակտիվ են ու հաճախ են դուրս գալիս մաքուր օդի, ավելի քիչ են հիվանդանում  և հեշտ են հաղթահարում խնդիրները, քան նրանք, որոնց ծնողներն ավելի «խիստ» են:

16.  Նրանց հարցեր չտալ. երբ ծողները հետաքրքրվում են իրենց երեխայի առօրյայով, նրանք իրենց ավելի սիրված են զգում և չեն ունենում քնի խանգարումներ:

17.  Բարձրաձայն գրքեր չկարդալ. երբ երեխայի համար գիրք են կարդում, նա ստիպված է լինում հանգիստ նստել, չաղմկել և երևակայել: Հետագայում այս հմտությունները կօգնեն նրան ավելի հեշտ ընտելանալ դպրոցական կյանքին:

18.  Չափազանց շուտ կտրել երեխային ծծակից. կա կարծիք, որ ծծակը անպաշտպանության նշան է, ուստի շատերը փորձում են հնարավորինս շուտ կտրել երեխային ծծակից՝ փոխարենը պաշտպանելու նրան:

19.  Չափազանց շատ կերակրել. երեխան նման դեպքերում սովորում է գերհագեցվածության զգացումին, իսկ նրա ստամոքսը հարմարվում է սննդի նման ծավալներին ու մեծանում:

20.  Ապտակել. ի տարբերություն սիրո ու փաղաքշանքի՝ ուժի գործադրումը երբեք էլ արդյունավետ չի եղել: Մանուկ հասակում «տերթոդիկյան» դպրոց անցած երեխաները հետագայում չարանում են, դառնում ավելի ագրեսիվ, կեղծ ու վախկոտ: